Cilt:63 Sayı:02 (2023)

Permanent URI for this collection

https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/92036

Browse

Now showing 1 - 20 of 26

Unravelling The Evolutionary Trajectory Of Epic Heroes: A Theoretical Exploration
(Ankara Üniversitesi, 2023) Alhas, Hüseyin
The scholarly investigation of epic heroes encompasses a complex and multifaceted realm, engaging researchers in grappling with the intricate task of dening and categorising these gures, while also endeavouring to comprehend their evolutionary trajectory. Academic discourse on epic heroes has yielded two distinctive approaches. The rst group, denoted as the “ubiquitous fallacy group” within this article, employs anthropological, psychoanalytical, historical, and literary perspectives to argue for the temporal and spatial ubiquity of epic heroes at their core, accentuating shared patterns and recurring themes. This article provides a thorough critique of the rst group, highlighting the inherent methodological and contextual problems in their analytical frameworks, and revealing their limitations, particularly in terms of selective data and potential oversimplication of complex phenomena. The second group, while acknowledging some generic inuences over time, emphasises the impossibility of ascribing a single, stable, or universal form to the concept of epic hero. Although leaning towards favouring the latter approach, this article aims to identify the problems inherent in this group as well. This approach's categorisation of epic heroes, creating heroic models or types to differentiate heroes, is also problematic, given the uid boundaries between these categories and the potential inadequacy of models in capturing the full complexity and diversity of epic heroism they represent. This article further delves into two distinct analytical frameworks in this group, Doris Cecilia Werner's socio-political reading and John Steadman's “image and ideal” hypothesis, offering potential solutions to address gaps in their theoretical approaches. Accordingly, this article, while presenting fresh criticism on the theories of the evolution of epic heroes, argues that the ever-changing nature of epic heroes dees a uniform ubiquitous denition or categorizations, and offers solutions to ll the gaps in the latest scholarly analytical frameworks.
Art, Nature, And Memory In Etel Adnan’s Journey To Mount Tamalpais
(Ankara Üniversitesi, 2023) Akıman, Özge Özbek
In her Journey to Mount Tamalpais: An Essay (1986), the Lebanese American painter and poet Etel Adnan (1925-2021) contemplates on the relationship between art, nature, and memory by focusing on the act of perception. Adnan's text tells of her inner journey towards peace in contrast to her other work that responds to the Lebanese civil war, from which she had to ee in the 1970s. The centrality of perception reveals an intertwining relationship between art, nature and memory. In this relationship, the subject is intertwined with the object, self with the other, the perceiver with the perceived, which traditional Western thought separates as binaries. One of the prominent gures in phenomenological approach, Maurice Merleau-Ponty has focused on perception that is compatible with Adnan's text. His concepts of “reversibility,” “chiasm,” “dehiscence,” and “esh” are useful tools to analyze the essay both in its conceptual and cultural dimensions. As a work which incorporates verbal and visual treatments of the mountain, in which Adnan excavates the hidden histories and memories, retaining their differences, Journey to Mount Tamalpais proves to be a manifestation of “the intertwining—the chiasm” as Merleau-Ponty attempts to map. In relation to perception, memory emerges as a preeminent concept due to Adnan's engagements with cultures and linguistic worlds such as Arab, French and American, and her witness of colonial wars. This article proposes a reading that captures the conceptual and cultural dimensions of the text, which ultimately leads to a new visibility of the mountain. The ultimate manifestation of Mount Tamalpais is the image of a wise and wounded old woman. When the process of perception that produces this image is analyzed from Merleau-Ponty's perspective, Journey to Mount Tamalpais reveals a way of thinking about the chiasm of art, nature and memory in which the boundaries between subject and object, perceiver and perceived, and background and foreground collapse.
Thousand Faces Of Silence: An Intertextual Reading Of Ilya Kaminsky’s Deaf Republic
(Ankara Üniversitesi, 2023) Dur, Ayşem
The power of silence in literature lies in its transcending and enriching characteristic which renders it possible to grasp a deeper meaning by way of telling the things that cannot be told by words. In this respect, born in 1977, Ilya Kaminsky uses polysemous silence as a narrative technique in his semi-autobiographic poetry collection, Deaf Republic published in 2019. Silence is primarily used as an instrument of insurgency by the townspeople who reject to hear consciously and revolt against the authoritarian government. With this unusual resistance, the meaning of silence expands. The ongoing power relations between the public and the state gets destabilized. Relatedly, stripped of its primary meaning in all the poems, silence becomes an important part of the dialogue and turns out to be a signicant component of the language. Another layer is that metamorphosing the concept of silence that has been used against them as a tool of oppression for centuries, women use it this time to raise their voices. Lastly, it is seen that in most of the poems, Kaminsky creates absences with various forms and once again silence takes its place in these absences, visibly loaded with meaning. Hereby, consciously refusing to hear with a kind of resistance that can be called an act of civil disobedience in certain aspects, the citizens resist against tyranny and thus silence gets positioned at the centre of the narrative, which allows the phenomenon of silence to be analysed with the aforementioned aspects. In this respect, the aim of this study is to analyse the phenomenon of silence in Deaf Republic as a multilayered eld of meaning with its theoretical dimensions.
Behavioral Methods Employed To Investigate The Structure Of Autobiographical Memories
(Ankara Üniversitesi, 2023) İnan, Aslı Bahar
Memory research conducted in laboratories require controlled experiments in order to eliminate the confounding factors that can affect memory retrieval. However autobiographical memories require the retrieval of distant memories which are most of the time not veriable. Due to the differences related to autobiographical memory these controlled experiments cannot be used and different methods are required. Cue word technique, diary studies, recording event by using devices, Autobiographical Memory Interview and Autobiographical Interview are some of the behaioral methods employed for autobiographical memory research. These methods have both some advantages and some disadvantages which should be considered before they are used, according to the needs of research. The ndings from the studies employing these methods indicated that autobiographical memory has a hierarchical organization, it consists of a semantic component and an episodic component, and some of the cues are ineffective for the retrieval of autobiographical memories. Most of these methods can also be employed in research investigating the impaired components of autobiographical memory for patients with memory disorders like Alzheimer's disease. In this review the behavioral methods employed to investigate the structure of Autobiographical memories will be explored. First the differences of autobiographical memory from memory investigated in laboratory and the need for different methods in autobiographical memory research will be mentioned. Then behavioral methods to investigate the structure of autobiographical memory, how they are used and the ndings obtained from these studies seperately and in common will be discussed.
Osmanli Klasik Dönemi Muhasebe Kitaplarinda Fikih İlminin Yansimalari: Umdetü'l-Hisâb Örneğinde Guremâ Hesaplari
(Ankara Üniversitesi, 2023) Çavuşoğlu, Demirhan; Mücella, Halime
İslam medeniyetini şekillendiren en büyük unsurlardan biri, bir Müslümanın gerek bireysel gerek toplumsal yaşam şeklini belirleyen “fıkıh ilmidir”. Fıkıh ilminin bir alt dalı olan “ilm-i ferâiz” İslam miras hukukunu, yine fıkıh ilminin bir alt dalı olan “ilm-i muamelat” ise İslam borç hukuku, vergi ve zekât hesaplamaları gibi, fıkhın ibadetleri düzenleyen kısmı dışında kalan konularını içermektedir. Osmanlı öncesi İslam medeniyeti matematik literatürünün önemli eserlerinde ferâiz problemleri ve muamelât hesaplamalarına ilişkin örnekler sıklıkla yer almaktadır. Osmanlı biliminin kendisinden önceki İslam medeniyetinin ilim geleneğini devraldığı bilinmekle birlikte, Osmanlı matematik tarihinde İslami ilimlerin etkisi, henüz tam anlamı ile araştırılmış değildir. Bu çalışmada Osmanlı klasik dönem hesap-muhasebe kitaplarında muamelat hesaplamalarının bir örneği olan borç-alacak ilişkilerini düzenleyen guremâ hesaplamaları sorgulanmıştır. Çalışmada, söz konusu döneme ilişkin önemli hesap-muhasebe kitaplarında “guremâ” problemlerinin yerine ve muhteviyatına ilişkin bilgiler verilmiş 16. yüzyıl Osmanlı âlimlerinden Matrakçı Nasûh'un Umdetü'l-Hisâb isimli eserinden hareketle ilgili problemlerin çözüm yöntemleri izah edilmiştir. Sözü edilen eser, çalışmada incelenen diğer eserlerde yer alan guremâ problemlerinin örneklerini topluca içerdiği için özellikle seçilmiştir. Bu çalışma ile Osmanlı klasik dönem matematiği üzerinde, Osmanlı öncesi İslam matematik geleneğinin etkisi üzerinde durulmuş ve Osmanlı'nın bu geleneğe yaptığı özgün katkı vurgulanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın sonunda, özellikle Osmanlı Klasik dönem matematiği özelinden hareketle, Osmanlı biliminin gelişimsel seyrine katkıda bulunan unsurlara dikkat çekilmiştir
Çaybaği (Kotur) Havzasinin (Van-Saray) Eğim Ve Yükselti Koşullari Bakimindan Arazi Kullaniminin Ortaya Konulmasi
(Ankara Üniversitesi, 2023) Matpay , Bülent; Seyitoğulları, Mehmet Akif
Topoğrafya (yükselti, eğim) koşullarıyla arazi kullanımı arasındaki bağın güçlü olduğu konumda olan Çaybağı (Kotur) havzası, Van Gölü havzasının doğusunda ve İran sınırında bulunmaktadır. Çalışmada eğim ve yükselti özelliklerini açıklayan haritalar hazırlanarak arazi kullanımı haritasının güncel hali ortaya konulmuş olup eğim ve yükselti haritaları kesiştirilerek dağılış analizi yapılmıştır. Havza jeolojisi neotektonikle gelişen rejim değişikliğinden etkilenmiş olup arazi kullanımını belirleyen birbirinden farklı jeomorfolojik, yapısal ve litolojik unsurları barındırmaktadır. Jeomorfolojik unsurları oluşturan birimler 2024 m'den 3035 m yükselti kademesine doğru tektonik ve karstik orjinli göller, ovalar, vadi tabanları, taraçalar oluştururken yamaçlardan itibaren eğimli etek düzlükleri, birikinti konileri, vadiler, aşınım yüzeyleri, dağlar ve tepeler oluşturmaktadır. Havzada 2024-2327 m arasında bulunan üç yükselti kademesinin ve eğim koşullarının %0-5 aralığa sahip ve morfolojik olarak vadi tabanına, düzlük arazilere, eğimli etek düzlüklerine, birikinti konilerine, taraçalara ve az eğimli yamaçlara denk gelen arazilerin yerleşim yeri ve tarımsal aktiviteler maksadıyla kullanıldığı görülmektedir. Su yüzeyleri ve bataklık alanlar, havzanın geneline göre her ne kadar az bir alan kaplasa da (6,9 km2) havza ekosisteminde bulunan canlılar için önemli bir yere sahiptir. Bu veriler doğrultusunda arazi kullanımı ile eğim ve yükselti koşulları arasında uyumluluk olduğu söylenebilir. Fakat son yıllarda yöre insanının yerleşim yerlerini, tarımsal aktivitelere müsait akarsu boylarına ve vadi tabanlarına kurması olası sel ve taşkınlara maruziyet riski oluşturacağı açıktır. Ayrıca tektonik çukurluklarda kuruyan ya da kurumayla yüz yüze olan göl çanakları yanlış arazi kullanımı aleyhine gelişmektedir. Nihayetinde doğal ortam kaynaklarından faydalanma biçiminin sürdürülebilirlik bakımından sorunlu olduğu, ileriki zamanda kaynakları tükenme noktasına getiren bir süreçle karşı karşıya bırakacağı açıktır. Bu yüzden havzaya ait arazinin gelecek nesillere kullanılabilir şekilde aktarılması için doğal kaynakların doğal ortam koşullarına uyumlu bir biçimde tüketilmeden kullanılması şarttır. Nihai olarak arazi kullanımı belirlenirken arazi kabiliyetinin dikkate alınarak planlamaların ve uygulamaların gerçekleştirilmesi önerilmektedir. Bu sayede doğal ortamdan faydalanma ömrü ve verimliliği artacaktır.
Dokunsal Yumuşaklik Algisina İlişkin Bir İnceleme
(Ankara Üniversitesi, 2023) Cavdan, Müge; Dövencioğlu , Dicle
Günlük hayatta sıklıkla yumuşak olarak adlandırdığımız nesnelerle etkileşimde bulunuruz. Dokunsal (haptik) duyum sayesinde bu nesneleri aktif olarak keşfederken onların şekillerine, işlevlerine ve malzeme özelliklerine dair bilgileri kolayca ediniriz. Günlük hayatta etkileşimde bulunduğumuz nesnelerin yumuşaklığı en önemli malzeme özelliklerinden biridir. Dokunsal yumuşaklık algısını yediğimiz meyvenin tazeliğinden giydiğimiz kıyafetin uygunluğuna kadar çok çeşitli durumlarda kullanırız. Birçok nesneyi yumuşak olarak nitelesek de bu nesneler birinden oldukça farklıdır; bir kumaşın, el kreminin, kumun ya da kedi tüyünün yumuşaklığı doğaları gereği birbirlerinden oldukça farklıdır. Dokunsal yumuşaklık algısı alanyazında özellikle de mühendislik alanındaki çalışmalarda genellikle bir nesnenin ne kadar şekil değiştirebildiği ile tanımlanmış ve ziksel olarak nesnenin dış kuvvetlerin etkisi ile ne kadar şekil değiştirebildiği ile ölçülmüştür. Dahası dokunsal yumuşaklığı araştıran bazı çalışmalarda yumuşaklığı yargılamada en uygun (optimal) el hareketinin “bastırmak/basınç uygulamak” olduğunu belirtmiştir. Fakat son yıllardaki çalışmalar insanlardaki yumuşaklık algısını tek boyutla açıklamanın mümkün olmadığını göstermiştir. Yakın zamanda yapılan çalışmalarda yumuşaklığın algısal boyutlarının birden fazla olduğununun yanı sıra yüzey yumuşaklığı, akışkanlık (viskozite), taneciklilik (granüllü yapı) ve şekil değiştirebilirlik boyutlarına göre ayrılabilecek yumuşak nesnelerin her birini keşfederken bu boyutlara özel el hareketleri olduğu da saptanmıştır. Buna ek olarak bir nesnenin malzemesini değerlendirirken insanların dokunulan nesnenin özelliklerine, edinmek istedikleri bilgiye ve nesne özellikleri ile edinilmek istenen bilginin etkileşimine bağlı olarak el hareketlerini (dokunsal keşieri) uyarladığı gözlemlenmiştir. Bu yeni gelişmeler nesnenin dokunsal algısının anlaşılmasına katkı sağlamanın yanı sıra özerk robotların kavrama ve keşif yeteneklerini iyileştirmeye çalışılan alanlarda da yer bulabilir
Keşifsel El Hareketlerinin Adlandirilmasinda Dokunsal Malzeme Algisinin Rolü
(Ankara Üniversitesi, 2023) Yıldız, Gamze; Dövencioğlu, Dicle
Yakın zamandaki çalışmalar, insanlarda yumuşaklık algısının yumuşak-sert ekseninin çok ötesinde olduğunu ve algısal olarak çeşitli boyutlarda tanımlanabileceğini göstermiştir. Malzemelerin yüzey yumuşaklığı, şekil değiştirebilir, tanecikli veya akışkan olma özellikleri yumuşaklığın algısal boyutlarındandır. Algısal tanımların yanı sıra her bir boyut için bilgi edinmemizi sağlayan farklı ve basmakalıp keşifsel el hareketleri de belirlenmiştir. Ancak konuyu ele alan çalışmalar şimdiye kadar İngiliz dilinde yürütülmüş ve rapor edilmiştir. Günlük nesnelerin İngilizce isimlerinin Türkçe karşılıkları bir sözlük yardımıyla kolayca bulunabilse de bu nesnelere eşlik eden el hareketleri için birebir çevirinin her zaman yeterli olmadığı düşünülmektedir. Buna rağmen insanların keşifsel el hareketlerini Türkçede nasıl adlandırdıkları ve nesne özelliklerinin bu hareketleri adlandırmadaki etkisi henüz bilinmemektedir. Dolayısıyla bu çalışma keşifsel el hareketlerinin Türkçe iller ile adlandırılmasının nesnelerin daha önce tanımlanan algısal yumuşaklık boyutlarına göre değişiklik gösterip göstermediğini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında; ana dili Türkçe olan 28 katılımcı, 37 malzemekeşifsel el hareketi çiftini tekrarlayan videolar halinde görsel uyaranlar olarak içeren bir serbest adlandırma deneyine katılmıştır. Çalışmada yer alan deneyde; şekil değiştirebilir, tanecikli, yüzeyi yumuşak, akışkan ve yumuşak olmayan 21 malzemenin yanı sıra alanyazında kullanılan baskılamak, sürtmek, döndürmek, parmakların arasından geçirmek, karıştırmak, çekmek, hafçe vurmak ve okşamak olarak ilk çevirilerini yapabileceğimiz 8 temel basmakalıp keşifsel el hareketi kullanılmıştır. Katılımcıların bu keşifsel el hareketlerini adlandırmasında her ne kadar uygulanan hareketler baskın rol oynasa da malzemelerin yumuşaklık özelliklerinin de bu adlandırmalar üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Yapılan ki-kare analizleri sonucunda aynı hareketi adlandırırken malzemeye bağlı olarak farklı Türkçe iller kullanıldığı görülmüştür. Sonuçlar katılımcıların keşifsel el hareketlerini adlandırmada verdiği cevapların malzemelerin yumuşaklık özelliklerine göre sistematik olarak değiştiğini göstermektedir.
Tophane-İ Amire Müşiriyeti’nin İdaresinde Dolmabahçe Gazhanesi (1890-1908)
(Ankara Üniversitesi, 2023) Azap, Pınar Çevik
Dolmabahçe Gazhanesi, Dolmabahçe Sarayı'nın aydınlatılması için inşa edilmiş, sarayın 1856 yılında kullanılma açılmasıyla faaliyetlerine başlamıştır. Sarayın aydınlatılması amacıyla zamanın teknolojisine uygun olarak tesis edilen Dolmabahçe Gazhanesi, bir yıl gibi bir sürede üretim kapasitesini artırarak sarayın dışına da gaz satışı yapmaya başlamış ve kısa bir sürede büyük bir satış ağına sahip olmuştur. Hizmet ağının büyümesiyle kurumsal bir kimliğe de kavuşan Dolmabahçe Gazhane'si; Hazine-i Hassa, ardından Şehremaneti tarafından idare edildikten sonra 1890 yılında Tophane-i Amire Müşiriyeti'nin idaresine geçmiştir. Tophane-i Amire Müşiriyeti'nin, Gazhane'nin idaresini devraldığı günlerde gazhanede üretim durma noktasına gelmiştir. Kurulduğu yıllardan itibaren yenilenmeyen makineler, yıllar içinde genişleyen dağıtım ağına yetecek düzeyde gaz üretemez bir duruma gelmiştir. Bu vaziyet, başta sarayların aydınlatılmasını tehlikeye düşürmekle beraber büyük bir güvenlik zayeti oluşturmuştur. Tophane-i Amire Müşiriyeti, böyle bir vaziyette idaresini devraldığı Gazhane'nin ihtiyaç duyduğu ıslahatı gerçekleştirmek üzere işe başlamıştır. Ancak Dolmabahçe Gazhanesi'nin kasasının boş olması nedeniyle karşılaşılan mali imkansızlıklar sebebiyle ilk etapta gaz üretiminin durmaması için ivedilikle yapılması gereken tamiratlar gerçekleştirilmiştir. Müteakip yıllar içerisinde hem yurt dışından gaz üretmeye yarayan son teknoloji makine ve cihazlar getirtilmiş hem de gazhanenin mevcut arazisi genişletilerek Gazhane, büyük bir gaz fabrikası haline getirilmiştir. Dolmabahçe Gazhanesi, Tophane-i Amire Müşriyeti'nin idaresinde bulunduğu on sekiz yıllık süre içinde gaz şebekesini daha fazla genişleterek büyük bir abone ağına sahip olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Tophane-i Amire Müşiriyeti'nin idaresinde bulunan Dolmabahçe Gazhanesi'nin on sekiz yıllık dönemine tekabül eden imalat ve işletim faaliyetlerini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmanın kapsamı, Dolmabahçe Gazhanesi'nin Tophane-i Amire Müşiriyeti'ne devroluş süreci, devir işleminin ardından Gazhane'de gerçekleştirilen kapsamlı ıslahat ile yine bu kurumun 1908 yılında Tophane-i Amire Müşiriyeti'nin lağvedilmesine kadar olan işletim faaliyetleri olacaktır
Derlem Temelli Eşdizimlilik Çikariminda Yöntemsel, Anlambilimsel Ve Biçimsözdizimsel Süreçler -Proje Temelli Bir Durum Çalişmasi-
(Ankara Üniversitesi, 2023) Gündoğdu, Ayşe Eda
Derlem temelli anlam gösterimleri, içerisinde önüretimli yapılar, bilişsel şemalar, kültürel kodlar gibi dinamikleri barındırması nedeniyle biçimsel gösterimlerden farklı olarak tam otomatik olmaktan çok, doğal dil kullanıcılarının ve alan uzmanlarının yargılarına da gereksinim duymasından ötürü yarı-otomatik çıkarıma izin veren bir niteliktedir. Bu çalışmada dilde anlam örüntülerinin ve gösterimlerinin önemli bir bölümünü oluşturan eşdizimsel yapılanmaların derlem temelli çıkarımı sürecine ilişkin bir durum çalışması ortaya koymak amaçlanmıştır. Durum çalışmaları bir olguyu, özgül bağlamı içerisinde, olağan sürecinde, uygulama odaklı sunulan bir gerçeklikle, derinlemesine bir biçimde ortaya koymayı amaçlayan bir araştırma yöntemidir. Söz konusu çalışma disiplini, konu alanı ile ilgili gerçekleştirilmesi planlanan araştırmalara, deneyim temelli bir bakış açısıyla kuramsal çerçeveden uygulama süreçlerine doğru ilerleyen bir perspektif sunabilmektedir. Bu durum çalışması TÜBİTAK-SOBAG 3501 programı tarafından desteklenen, dilbilim alanında yürütülen bir araştırma projesi çerçevesinde yapılandırılmış ve yöntemsel süreç: verisetlerinin oluşturulması, örüntüleme düzlemlerini özgülleştirme ve veri işleme süreci, istatistiksel süreç, anlambilimsel süreç, biçimsözdizimsel süreç olmak üzere beş farklı boyutta tasarlanmıştır. Çalışmanın temel motivasyonu, özelde eşdizimlilik çıkarımı, genelde dilsel örüntülerin derlem temelli betimlenmesi çerçevesinde süreç temelli ve görgül bir izlek ortaya koymaktır. Özellikle derlem dilbilim ve sözcükanlambilim arakesitinde uygulama ve süreç temelli yetkinlik kazanmayı planlayan araştırmacılara bütüncül ve disiplinlerarası bir rehber oluşturma açısından söz konusu çalışmanın önem taşıdığı düşünülmektedir.
Eski Asurca Belgeler Işiğinda Eski Anadolu’da Yol Ve Ticaret Güvenliği
(Ankara Üniversitesi, 2023) Albayrak, İrfan; Zoroğlu , Melike
Tarihin her döneminde sınır aşan ticaret ağının en büyük sorunu güvenlik meselesi olmuştur. Eski Asurca tabletler, sınır aşan ticaretin kayıtlara geçmiş organize ve en eski örneği olan Asur-Kaniš arasında hareket eden kervanların yol boyunca mevsim koşullarından kaynaklanan güçlüklerle karşılaştıklarını göstermektedir. Savaşlar ve isyanlar nedeniyle yolların kapatılması, yağmacıların ve vahşi hayvanların saldırıları gibi tehlikeler haftalarca ve aylarca süren bu ticari yolculukları ciddi olarak etkilemiştir. Metinlerden anlaşıldığı kadarıyla kervanların kullandığı yolların güvenliği meselesi Sami kökenli tüccarlar için büyük önem arz etmektedir. Çünkü tüccarlar Anadolu şehirleri ile ticari bağlarını sürdürmek için aralarında ciddi ticari ortaklıklar yapmışlar ve bu bağlamda Anadolu pazarındaki sivil halk ve krallıklarla iş bağlantıları kurmuşlardır. Bu nedenle, güvenli yol ve ticaret yalnızca Asurlu tüccarlar için değil yerli halk ve otoriteler için de oldukça önemliydi. Çünkü sınır ötesi bu ticaret her iki tarafında lehine sonuçlar doğurmaktaydı. Günümüzde çok sık duyduğumuz ve ekonomik sonuçları itibariyle herkesi etkileyen “sermayenin ürkekliği veya “paranın güvenli liman arayışı”, “politik istikrar” gibi tabir ve kavramlar ticaret ve siyaset tarihi bakımından esasen oldukça eskidir. Bu çalışmada günümüzden dört bin yıl önce Eski Anadolu coğrafyasında hem ticarete dâhil olan müteşebbisler hem de bu ticari organizasyonu destekleyen yerel krallıklar açısından, ticaret ve yol güvenliğinin öneminin Eski Asurca belgelere nasıl yansıdığı değerlendirilmiştir.
The Triumph Of The Abject: A Kristevan Analysis Of Bora Chung's “The Head”
(2023) Kızılay, Yağmur
This study aims to explore South Korean writer Bora Chung's “The Head” from the writer's short story collection Cursed Bunny (2021) through the lens of Julia Kristeva's notion of “the abject”. Haunting readers with its creepy image of a talking head made up of the nameless female protagonist's bodily waste, “The Head” forces them to ponder on the notion of the abject and the competency of the symbolic order to repress or exclude it, or the lack thereof as represented in Chung's story. “The Head” strikingly reects the gradual process of the disintegration of the female protagonist's sense of self and unity when the head as the abject becomes an inseparable part of her life. Despite the woman's efforts to get rid of the head and thus maintain the symbolic order, the head's growing inuence on the woman's life as a threatening force on her identity to the point of replacing her in the end hints at the inescapable presence of the abject. By applying Julia Kristeva's notion of “the abject”, this study will focus on the abject as an integral component of the human psyche and the failure of the symbolic laws and rules to ward off and purify the abject as represented in Chung's “The Head”. Through a Kristevan analysis of the story, it will be concluded that the semiotic realm as symbolized by what could be called “the triumph of the abject” in the story eventually prevails over the symbolic order by transgressing the boundaries between self/other, inside/outside and cleanliness/delement and thus making us realize the tenuousness and vulnerability of these borders
The Identity Crisis Of Reta Winters: Gender And Ethnicity In Carol Shield’s Unless
(Ankara Üniversitesi, 2023) Koçak, Zehra Aydın
Carol Shield's novel Unless (2002) mainly revolves around Reta Winter's identity crisis in comparison to her past and present self. As an activist in her youth and a current writer, Reta's world turns upside down after the news that one of her daughters, Norah, unexpectedly decides to live in the street. This incident reminds Reta how much she is estranged from her past self in the journey of self-discovery and how it leads her into an identity crisis. In this research paper, it will be discussed how Reta's life changes after her daughter Norah's choice, how Alicia, one of the protagonists in Reta's novel, changes her life choices dramatically, and how Canada's multiculturalism policy is presented in life. The interconnectedness among Norah's choice of living in the street by sitting behind a cardboard sign “goodness” (after experiencing a traumatic incident), the references related to Norah's clothes and where she chooses to sit, and the relationship between Norah's traumatic event and Canada's multiculturalism policy will lead Reta to revisit her past self that she has forgotten for a very long time and will guide her to remember her old self as the other. Reta's personal trauma and Canada's cultural trauma will be analyzed in the scope of literary trauma theories by the contribution of the pioneers in this eld, particularly Cathy Caruth
Doğu-Bati Meselesine Farkli Bakişlar: Peyami Safa'nin Fatih-Harbiye Ve Safiye Erol'un Ülker Firtinasi Romanlarinda Bati Tahayyülü
(Ankara Üniversitesi, 2023) Acar, Barış Berhem
Doğu-Batı meselesi Türk edebiyatının modernleşmesiyle birlikte ana izleklerden biri olmuştur. Batı’dan alınan türlerin örneklerinin verilmesiyle birlikte Batılılaşmanın sınırları belirlenmeye çalışılmış; sınırı aşanlar “züppe” olarak gösterilerek eleştirilmiştir. Batı’dan ne alınacağı, Doğu’dan ise neye sahip çıkılacağı yazarlar tarafından eserlerinde ortaya konulmuştur. Yazılan tezli romanlar, yanlış Batılılaşan züppelerin başına gelen ibretlik olaylarla kurgulanmış; iki medeniyet arasında dengeyi tutturan ideal tipler ödüllendirilerek kahramanlaştırılmıştır. Tanzimat döneminde tipler üzerinden belirlenen değerler, edebiyat vasıtasıyla okuyucuya kesin doğrular olarak sunulmuştur. Sonrasında da doğru/yanlış Batılılaşma meselesinin hep gündemde kaldığı söylenmelidir. Özellikle Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte doğru Batılılaşmaya ulus-devlet inşası da eklenince tezli romanların sayısında artış olmuş; neyin doğru neyin yanlış olduğuna karar verme kudretine sahip olduğunu düşünen yazarlar, okurlarını yönlendirmeye çalışmıştır. Ancak Cumhuriyet’in ilanından sonraki görece özgür ve çoğulcu edebiyat ortamında yeni edebî türler yaygınlaşıp farklı cenahlardan yazarların eserleri arttıkça yeni bakış açıları ortaya konmaya başlamıştır. Böylece Batılılaşmaya bakışta bir yandan süreklilik hâkimken diğer yandan kırılmalar olduğu gözlemlenmiştir. Bu makalede 1930’lı yılları konu alan ve Tanzimat’tan itibaren devam eden Batılılaşma fikrinin kült metinlerinden biri olan Peyami Safa’nın Fatih-Harbiye romanı ile Batılılaşmaya daha olumlu bir perspektiften bakan Safiye Erol’un Ülker Fırtınası isimli romanına odaklanılarak aynı meseleyi farklı ele almaları incelenecektir. Peyami Safa’nın yanlış Batılılaşmayı konumlandırma biçimiyle Safiye Erol’un Batılılaşmanın imkânlarını nasıl yansıttığı gösterilecek, iki romanın benzer ve farklı yönleri vurgulanacak, aynı dönemi anlatmalarına rağmen vardıkları farklı sonuçlar üzerinden 1930’lı yılların edebiyat kamusunun durumuna dair bir fikir verilmeye çalışılacaktır.
Çok Sesliliğin Edebiyattan Dilbilime Yolculuğu: Fransiz & İskandinav Akimlarinin Karşilaştirmali İncelemesi
(Ankara Üniversitesi, 2023) Pamukcu, Gülden
Çok seslilik kuramı ilk olarak edebiyat alanında kendini göstermiş son yıllarda da dilbilimsel çalışmaların odak noktası haline gelmiştir. İlk olarak Rus kuramcı Mikhail Bakhtin tarafından kullanılan bu kurama göre metinler farklı kirlerin ve bakış açılarının kesişme noktası olarak yazarınkinden farklı sesler içermektedir. Bakhtin özellikle Dostoyevski'nin romanlarını çok seslilik bakımından çok zengin olarak nitelendirmekte ve romanlarındaki kahramanların her birinin farklı bir sesi temsil ettiğini savunmaktadır. Böylece metinde bir çok seslilik ortamı doğar. Dilbilimde çok seslilik kuramı ise her sözcenin farklı bakış açılarına sahip birden fazla sesi içermesi düşüncesi üzerine kuruludur. Çok sesliliği ilk kez dilbilimsel bir kavram olarak ele alan Fransız dilbilimci Oswald Ducrot dilbilimsel çok sesliliğin sınırlarını çizmemiş, tanımını kesin ve açık olarak yapmamış ve bu alanda bazı kuramsal boşluklar bırakmıştır. Henning Nølke önderliğinde dilbilimsel çok seslilikte İskandinav akımını temsil eden bir grup dilbilimci bu boşlukları tamamlamayı ve bu kuramı geliştirmeyi amaçlamıştır. Bu çalışmada çok seslilik kuramının edebiyatta ortaya çıkışı ve dilbilime yansıması ele alındıktan sonra Fransız dilbilimci Oswald Ducrot'nun çok seslilik anlayışı ortaya konulmuş ve son olarak dilbilimsel çok seslilik kuramını geliştirmeyi amaçlayan İskandinav dilbilimcilerden oluşan bir topluluk olan ScaPoLine'in dilbilimsel çok seslilik kuramına kattıkları karşılaştırmalı bir şekilde ele alınmıştır.
Hârezm'in Müslümanlar Tarafindan Fethi (32-93/652-712)
(Ankara Üniversitesi, 2023) Özbayraktar, Aykut
Tarihi Hârezm bölgesi 93/712 yılında Emevîlerin Horasan Valisi Kuteybe b. Müslim elBâhilî'nin komuta ettiği bir harekâtla Müslümanlar tarafından fethedilmiştir. Bununla birlikte İslâmî yazılı kaynaklar Müslümanların Hârezm'i fetih maksadıyla Kuteybe'den evvel, 32-85/652-704 yılları arasında farklı tarihlerde beş defa daha harekât düzenlediklerini ve bunların dördünde başarılı olduklarını da bildirmişlerdir. Bu makale Müslümanların Hârezm'e karşı tertipledikleri altı farklı askeri harekâtı incelemektedir ve yorumlamaktadır. Konuyla ilgili rivayetleri ve araştırmacıların ileri sürdükleri görüşleri arkeolojik ve nümismatik bulguları da dikkate alarak değerlendirmekte ve eleştirmektedir. Bu çalışmayla Müslümanların Hârezm'i ele geçirmesi zor ve getirisi az, ikincil bir hedef olarak kabul ettikleri anlaşılmaktadır. Görünüşe göre bu durum, Hârezm'in geniş çöller tarafından kuşatılmış coğra konumuyla ve doğal sınırlarıyla alakalıdır. Kuteybe b. Müslim'den önce Hârezm'e yönelen ilk beş harekâttan ilki, iklim koşulları nedeniyle yarıda kesilmiştir. Diğer dört harekâtın ise tam bir fetihten ziyade çatışmaya girmeksizin haraç ve tutsak almak suretiyle tamamlanan operasyonlardan ibaret oldukları söylenebilir. Kuteybe'nin harekâtı ise öncüllerine kıyasla çok farklı şartlar altında gerçekleşmiştir. Hârezm hükümdarının talebi ve daveti üzerine ani bir baskın yaparak bölgeyi kontrol altına alan Kuteybe b. Müslim, müttekiyle anlaşmasının gereğince Hârezm'de İslâm hakimiyetine ve Müslümanlarla işbirliği halindeki mahalli hükümete karşı çıkabilecek tüm muhalif unsurları bertaraf etmiştir. Hârezmli askeri birlikleri de ordusuna katarak İslâm egemenliği için tehdit olmaktan çıkaran Kuteybe b. Müslim, bu suretle Hârezm'de kalıcı fethi başarmıştır ve bölgeyi geniş Müslüman coğrafyasının bir parçası haline getirmiştir.
Göç-Kimlik İlişkisi Bağlaminda Ladivine
(Ankara Üniversitesi, 2023) Tektaş, Ayşe Kayğun
Yazın dünyasına adım attığı 1985'ten bu yana farklı yazınsal türlerde başarılı yapıtları kaleme alan Marie NDiaye, 2013'te yayımlanan Ladivine adlı romanında göçmen bir anne ile melez kızının sarsıcı öyküsünü anlatır. Romanda melez başkişinin içinde yaşadığı Batı toplumunda görünür olabilme çabası etkileyici bir biçimde ele alınır. Farklı aidiyetleri olan başkişinin tutarlı bir kimlik edinmede çektiği güçlük tüm yaşamını alt üst edecek bir karar almasına neden olur. Annesi Fransız, babası Senegalli olan Marie NDiaye'nin yazar olarak konumu yazın dünyasında tartışmaya açık bir konudur. Marie NDiaye Fransız kültürüyle yetiştiğinden Fransız bir yazar olarak anılmayı yeğlerken yazın alanında Afrikalı, Frankofon, melez, göçmen gibi farklı kimliklerle tanınır. Yazar, melez bir birey olarak içinde yaşadığı çok kültürlü toplumda yaptığı gözlemleri romanlarına yansıtır. Marie NDiaye göç, kimlik, aidiyet, melezlik gibi sıklıkla ele aldığı izlekleri yine birçok romanında olduğu gibi aile içi ilişkiler üzerinden işler. Başkişinin yaşadığı ötekileştirilme kaygısı, günümüzün çok kültürlü toplumlarında farklılıklar konusundaki ön yargıların henüz aşılamadığını gözler önüne serer. İnsanın birlikte yaşama gereksinimi, toplum tarafından kabul görmeyi dolayısıyla bireyin içinde yaşadığı toplumsal koşullara uyum sağlamasını gerektirir. Göçmen, içinde yaşadığı toplumsal koşullara uyum sağlama konusunda başarılı olsa da toplum tarafından kabul görmesi her zaman olanaklı değildir. Yazar, göçmen/melez bireylerin sahip olduğu karşıtlıkların yol açabileceği içsel çatışmaları ve ikilemleri imgeleminin süzgecinden geçirerek yazınsal bir metne aktarır. Bu bağlamda Erving Goffman'ın Damga başlıklı çalışmasıyla başkişinin ötekileştirilme kaygısı, Amin Maalouf'un Ölümcül Kimlikler ve Zygmunt Bauman'ın Kimlik adlı denemeleriyle göç-kimlik ilişkisi incelenecektir. Frantz Fanon, Homi K. Bhabha ve Pap NDiaye'nin görüşleri ise deri renginin neden olduğu ayrımcılığı açıklayıcı olacaktır
Konulari Bakimindan İran'da Söylenen Farsça Ninniler Üzerine Bir Değerlendirme
(Ankara Üniversitesi, 2023) Gedik, Melek
Sözlü edebiyat ürünleri arasında yer alan ninni çocuğun annesinden ilk işittiği kısa, yalın ve ritimli sözlerdir. Anne, dışarıdan herhangi bir müdahale olmaksızın söylediği bu ritimli sözler aracılığıyla çocuğu ile ilk dilsel bağı kurmaktadır. Çocuğu uyutmak ve sakinleştirmek için söylenen bu sözler aynı zamanda bir toplumun dil, kültür ve sosyolojik özellikleri hakkında bilgi sunmaktadır. Ninniler genellikle anne tarafından icra edildiğinden kadın, sözlü kültür mirasının nesilden nesile aktarılmasında önemli bir rol üstlenmektedir. Anne, çocuğu doğduğu andan itibaren onun erken dönem eğitimini ninniler vasıtasıyla desteklemektedir. Çocuğa yaşadığı çevreyi, dilini, kültürünü, dinini, inançlarını, ulusal değerlerini tanıtarak onlarla bağ kurmasını ve içselleştirmesini sağlamada öğrenilmesi kolay ve akılda kalıcılığı yüksek olan ninnilerin etkisi büyüktür. Aynı zamanda anne kendine has bir üslupla dile getirdiği ninnilerde duygularını, isteklerini, sıkıntılarını ve beklentilerini iletmektedir. Bu bağlamda ninniler aile yapısının özelliklerini, aile bireyleri arasındaki ilişkileri, anne ve babanın aile içerisindeki rollerini ortaya koymaktadır. Ninniler İran'da halk edebiyatının önemli bir bölümünü oluşturmaktadır. Halk edebiyatı ile ilgilenen İranlı birçok araştırmacı derleme faaliyetlerinde bulunarak ülkenin farklı bölgelerinden derledikleri ninnilere eserlerinde yer vermişlerdir. Bunun yanı sıra ninninin tanımı, muhtevası ve işlevi konusunda akademik anlamda birçok çalışma da kaleme alınmıştır. Bu çalışmada İran'da ninni konusunda yapılan tanımlamalar ve İran halk edebiyatında ninnilerin yeri ve önemi hakkında genel bilgiler verildikten sonra araştırmacıların İran'ın Turbet Cam, Turbet Haydariye, Tahran, Bircend, Kirman, Haf, Meşhed, Şehmirzâd, Şuşter, Koçan, Zabul, Kazerun ve Şiraz şehirlerinden derlediği ninni örnekleri yapı ve konu bakımından değerlendirilecektir.
Erdebil Tekkesi'ne Dair Yeni Bir Vesika: Şeyh İbrahim Safevî'nin Miras Listesi
(Ankara Üniversitesi, 2023) Musalı, Namiq
XIV. yüzyılda Azerbaycan'ın ekonomik hayatında Erdebil Tekkesi'nin rolünü yansıtan çok sayıda belge zamanımıza ulaşmıştır. Fakat XV. yüzyıla ait bu tarz belgelerin sayısı son derece azdır. Özellikle de Şeyh İbrahim Şeyhşah'ın 1429-1447 yıllarını kapsayan mürşitlik dönemine ilişkin bilgilerin kısıtlı olduğunu ifade etmeliyiz. XVII. yüzyıl müelli Şeyh Hüseyin Zâhidî'nin Silsiletü'n-Neseb-i Safeviyye isimli eserinin 1099/1688 tarihli Tahran nüshasında yer alan bir vesikanın metni, Şeyh İbrahim'in maddi birikimleri ve ekonomik durumu üzerine net bilgiler vermesi açısından dikkat çekicidir. 851/1447 tarihinde hazırlanmış olan bu belge, Şeyh İbrahim'in miras olarak evlatlarına bıraktığı gayrimenkul emlakin listesini içermektedir. İlgili vesika, şeyhin altı oğlunun ve altı kızının (toplamda on iki evladının) olduğunu göstermektedir. Listeden anlaşıldığı üzere Şeyh İbrahim, tam veya kısmen sahip bulunduğu 28 köy, 3 bağ ve 2 ev üzerinde mülkiyet haklarını vefatı arifesinde evlatlarına miras olarak bırakmıştır. Şeyhin özel mülkiyetini teşkil eden bu emlak çoğunluk itibarıyla Erdebil yöresinde bulunmaktaysa da Azerbaycan'ın Tebriz, Şebüster, Karadağ, Germrûd, Halhal, Serâb, Lenkeran-Astara, Elîvân, Meşkîn ve Muğan gibi diğer bölgelerinde de kendisinin çeşitli mülklere sahip olduğunu görmekteyiz. Şeyh İbrahim, 4 köy üzerindeki mülkiyet haklarını kızlarına vasiyet ederken, geriye kalan emlakinin tamamını oğullarına devretmiştir. Ele alınan vesika, Azerbaycan'ın tarihî coğrafyasının araştırılması açısından da ilgi uyandırmaktadır. Makale çerçevesinde söz konusu belge Farsçadan Türkçeye çevrilmiş ve değerlendirilmiştir
Bulgar Hacilarin Gözüyle 19. Yüzyilda Kudüs
(Ankara Üniversitesi, 2023) Mevsim, Hüseyin
Bulgarların Kudüs'le bağları 9. yüzyılın ortasında Hristiyanlığı kabul etmeleri süreciyle başlar. Daha sonraki yüzyıllarda Bulgar hükümdarlarının kutsal şehirde kiliselerin ve manastırların inşası için yardım sağlamaları; önemli bir ruhani, manevi ve kültür merkezine dönüşen Kudüs'e çok sayıda Bulgar din adamının yerleşmesi bu bağları daha da güçlendirir. Osmanlı unsuru olan Bulgarlar arasında haccın ve hacılığın 18. yüzyılda yaygınlaştığı ve artık dünyevi kişinin de bu manevi yolculuğun bütün sıkıntılarına katlandığı görülür. Bulgar, belirli maddi birikim sahibi olduktan sonra hacca gitme kararı alır, yol boyunca karşılaşacağı bütün zorlukları ve tehlikeleri bilmesine rağmen niyetinden vazgeçmez. Bulgar'ın hacca gitme motivasyonu dini olduğu gibi dünyevi gerekçelere de dayanır. Bir taraftan, Hristiyanlığın kutsal tarihinde geçen bütün yerleri ve mekânları görerek buralarda ibadet etmek amaçlanırken, diğer yandan da hacı olmanın toplum nezdinde kazandırdığı itibar ve ayrıcalık göz önünde bulundurulur. Hacı kelimesi adeta bir unvana dönüşür ve özellikle ticaretle uğraşan kişilere sosyal ilişkilerinde kolaylık sağlar. Kutsal Topraklara hacca giden bazı Bulgarlar daha sonra kara ve deniz yolculuklarını, Kudüs'ten edindikleri izlenimleri ve memlekette görkemli karşılanma sahnelerini kâğıda dökerler. Bu çalışmada, 19. yüzyıl ortalarında kutsal şehri hac amacıyla ziyaret eden dört Bulgar'ın tanıklıkları temelinde meşakkatli kara ve deniz yolculuğu, Kudüs'te yaşanan manevi heyecan ve ruhanilerin kaba tavırlarından kaynaklı hayal kırıklığı, haccın emniyeti için Osmanlı kolluk kuvvetlerinin oluşturduğu düzen gibi konular üzerinde durulmaktadır

Browse

Browsing Cilt:63 Sayı:02 (2023) by Issue Date

Results Per Page

Sort Options