Ankara Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi:
- Üniversitemiz Akademik ve Kültürel Mirasını toplama, saklama ve geniş kitlere duyurmak amacını taşır
- Üniversitemiz akademik çıktılarını uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar
- Etkisini artırmak için telif haklarına uygun şekilde Açık Erişime sunar
Ayrıca Üniversitemiz Önlisans, Lisans ve Yüksek Lisans ders notlarına Açık Ders Malzemeleri sistemi üzerinden erişebilirsiniz.
Akademik Arşiv Sistemi farklı bölümlerden oluşur:
- Dergiler = Bu kategoride Ünivrsitemizde yayınlanan dergilere ulaşabilirsiniz
- Kitaplar= Üniversitemizde yayınlanan kitapları bu kategoride bulabilirsiniz.
- Gazeteler= Geçmişten günümüze bazı gazetelerin, bazı sayıları sizi tarihte bir yolculuğa çıkarıcak.
- Tezler= Yüksek Lisans, Doktora ve Uzmanlık Tezleri bu kategori altında yer almaktadır.
Recent Submissions
Türkçe dil bilgisi kitaplarında eş dizimli yapılar
(Ankara Üniversitesi, 2024) Ünlü, Elvan
Türkçede son yıllarda eş dizimlilik çalışmaları artmış ve bu konuya önem verilmeye başlanmıştır. Hem dil bilimi çalışmalarında hem de Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi alanında yapılan çalışmalarda eş dizimlilik konusunun dikkate alındığı göze çarpmaktadır. Eş dizimlilik, dilin birden çok düzeyiyle ilgili bir kavramdır. Eş dizimliliğin bu özelliği söz konusu kavramın karmaşıklaşmasına neden olmakla birlikte dil bilimi alanında geniş ölçekte çalışılabilmesine de imkân vermektedir. Dilin anlam bilimsel, söz dizimsel, edim bilimsel, biçim bilimsel ve sözcük bilimsel düzeylerini ilgilendiren bir kavram olarak eş dizimlilikle ilgili olarak yapılan çalışmalar dilin bu pek çok düzeyiyle ilişkili olarak karşımıza çıkmaktadır. Sözlükbilimsel amaçlar doğrultusunda sözcüksel ve dil bilgisel olarak ikiye ayrılan eş dizimlerden sözcüksel olanlarına odaklanılan bu çalışmada Türkçe dil bilgisi kitaplarında eş dizimlerin nasıl bir görünüm sunduğu betimlenmeye çalışılmıştır. Çalışma Türkçenin dil bilgisine yönelik anlatımını daha iyi anlayabilmeyi sağlamaktadır. Geleneksel ve modern dil bilgisi kitaplarının incelenmesi yoluyla belirlenen eş dizimler tanık cümlelerle çalışmada yer almaktadır. Çalışmada iki sözcükten oluşan eş dizimlere odaklanılmıştır.
Veri görselleştirme: TR Dizin'de indekslenen Ankara Üniversitesi adresli makalelerin üst veri kayıtları üzerine bir araştırma
(Ankara Üniversitesi, 2024) Işık, Recep
Veri analizi, ham verileri çeşitli projelerde stratejik karar alma için eyleme geçirilebilir içgörülere dönüştürmede hayati bir rol oynar. Veri kümeleri giderek daha karmaşık hale geldikçe, önemli ve ilgisiz bilgiler arasında ayrım yapmak daha zor hale gelir. Analiz tekniklerindeki ve sunum yöntemlerindeki ilerlemeler, veri kümeleri içindeki örüntülerin ortaya çıkarılmasına yardımcı olarak verilerin etkili bir şekilde yorumlanmasını ve anlaşılmasını kolaylaştırır. Veri kümelerinden kritik bilgilerin çözülmesine yardımcı olan önemli bir husus veri görselleştirmedir. Bireyler, veri görselleştirme araçlarını kullanarak, veri kümeleri içindeki temel bilgileri daha verimli bir şekilde ayırt edebilir ve karmaşık veri yapılarının genel anlayışını ve yorumunu geliştirebilir. Veri görselleştirme, bilgiyi görsel formatlara dönüştürerek karmaşık veri kümelerinin anlaşılmasını ve özümsenmesini basitleştirir. Verilerdeki görsel temsiller, örüntüler, eğilimler ve korelasyonlar daha erişilebilir hale gelir ve ham verilerde gizlenmiş olabilecek değerli içgörülerin ortaya çıkarılmasına yardımcı olur. Bu görsel yaklaşım yalnızca açık iletişimi teşvik etmekle kalmaz, aynı zamanda karmaşık bulguların, uzmanlık bilgisi olmayanlar da dâhil olmak üzere farklı hedef kitlelere etkili bir şekilde aktarılmasını sağlar. Bu çalışma kapsamında öncelikle kavramsal çerçeveyi oluşturmak, sorunu sınırlamak ve yeni yaklaşımlar bulabilmek için alanyazın taraması yapılmıştır. Alanyazın taramasında veri görselleştirme kavramı başta olmak üzere veri görselleştirme ile ilgili kavramlar, veri görselleştirme yöntemleri, türleri ve araçları hem uluslararası hem de ulusal kaynaklardan detaylı olarak incelenmiştir. Araştırmaya dair veriler TR Dizin'de yer alan 2017-2021 yılları arasındaki Ankara Üniversitesi adresli akademik yayınlara ilişkin üst veriler çekilerek bu veriler ile bir veri görselleştirme uygulaması oluşturulmuştur. Görselleştirme uygulamasının geliştirilmesinde açık kaynak kodlu programlama dili olan Phyton'ın pandas, numpy, beautifulsoup, re, request, matplotlib, seaborn ve plotly kod kütüphaneleri kullanılmıştır. Görsellerin elde edilmesi için veri setine sorular sorulmuştur (bkz. Tablo 16). Her bir soru için uygun görselleştirme aracı belirlenmiş ve keşifsel veri analizi aracılığı ile verilerin doğru bilgi veren görseller üretip üretmediği test edilmiştir.
Üniversite kütüphanelerinde elektronik kaynakların seçim ve değerlendirilmesinde stratejik önceliklerin etki analizi
(Ankara Üniversitesi, 2024) Kalemci, Zeynep
Elektronik kaynaklar, kütüphanelerin üniversitelerin eğitim ve araştırma faaliyetlerini desteklemesinde kritik önem taşımaktadır. Elektronik kaynakların yönetiminde çeşitli zorluklarla karşılaşılmaktadır. Belgesel tarama yöntemiyle kütüphanelerin elektronik kaynaklar birimlerinin işleyişi ve bu kapsamda zorluklara sebep olabilecek iç ve dış faktörler incelenmiştir. Elektronik kaynakların seçim ve değerlendirilmesine etki eden faktörler, bütçe olanakları, personel durumu, kullanıcı ihtiyaçları, ülke ekonomisi, sağlayıcı ve yayıncı firmalar benzeri konulardır. Üniversite kütüphanelerinin mevcut uygulamaları, elektronik kaynakların seçim ve değerlendirilmesine etki eden zorlukların aşılmasında yetersizdir. İş süreçlerindeki olası kritik durumları kapsayan, kriz yönetiminin sağlanmasını destekleyecek iş planına ihtiyaç bulunmaktadır. Bu doğrultuda çalışma kapsamında çeşitli FTE grupları içerisinden benzer bütçe ödeneği ve disiplin yapısına sahip kütüphanelerin elektronik kaynak sorumlularıyla yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler örneklemi oluşturan 24 kütüphaneyi temsilen değişen sayıda kütüphane yöneticisi ve/veya elektronik kaynaklardan sorumlu toplam 40 kişiyle gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler nicel veriye dönüştürülerek analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen görüşmelerde iş süreçlerinde karşılaşılan zorlukları anlamlandırmak ve bu doğrultudaki etkin uygulamaları tespit etmek için yarı yapılandırılmış sorular sorulmuştur. Görüşme çıktıları doğrultusunda gerçekleştirilen iş etki analiziyle iç ve dış faktörlerin elektronik kaynakların yönetimine etkisi tespit edilmiştir. Örnekleme dahil edilen kütüphanelerin elektronik kaynakların seçim ve değerlendirilmesi süreçlerine yönelik uygulanan kıyaslama tekniğiyle, bu doğrultudaki etkin uygulamalar ortaya çıkarılmıştır. İş etki analizi ve kıyaslama tekniği çıktıları, elektronik kaynakların seçim ve değerlendirmesi iş süreçlerinde kriz yönetiminin gerçekleştirilmesine hizmet edecek rehberlerin oluşturulmasında kullanılmıştır. Rehberler, iş etki analizi sonucunda tespit edilen zorluklara yönelik hazırlanan iş akış diyagramlarından oluşmaktadır. İş akış diyagramları, kütüphanelerin mevcut uygulamalarını geliştirmelerinde kendi yapı ve imkânları doğrultusunda uyarlayabilecekleri biçimde oluşturulmuştur. Çalışma sonucunda oluşturulan rehberlerin yanı sıra kütüphanelerin iş süreçlerinde karşılaşmakta oldukları zorlukların azaltılmasını destekleyecek uygulamalar ve öneriler getirilmiştir. Üniversite kütüphanelerinin, desteklenmesi, iç ve dış paydaşlarıyla iş birliği içerisinde çalışmaları, var oluş amaçlarını gerçekleştirmelerinde büyük önem arz etmektedir. Üniversite kütüphanelerinin elektronik kaynakların yönetimine ilişkin iş planlarının kriz yönetimini sağlamayı destekleyecek doğrultuda oluşturulması gerekmektedir. Bu doğrultuda çalışma sonucunda oluşturulan elektronik kaynakların seçim ve değerlendirmesine yönelik rehberlerden faydalanılmalıdır. Kütüphanelerin değişen koşul ve imkânlar doğrultusunda iş planlarını güncellemeleri gerekmektedir.
Kişisel verilerin yapay zekayla işlenmesinden doğan özel hukuk sorunları
(Ankara Üniversitesi, 2024) Çavuşoğlu, Gökçe Filiz
İnsanlık tarihi için önemli adımlardan birisi de yapay zekâdır. Yapay zekâ bir disiplinler arası kavramdır. Yapay zekâ; bilgi işlem, matematik ve mantığın orijinal çekirdeği istatistik bilimi, ekonomi bilimi, psikoloji, felsefe ve hukuk gibi bir dizi disiplinin ortak çalışmasını gerektiren bir alandır. Yapay zekâ hayatımızın pek çok alanında kullanılmaktadır. Ancak karar alabilmesi, öngörülemez olması gibi bazı kendisine özgü özellikleri nedeniyle sorunlar doğabilmektedir. Örneğin, yapay zekâ kişilerin kişisel verilerini ihlal edebilir veya kişinin bir zarara uğramasına neden olabilmektedir. Nitekim, yapay zekanın çalışabilmesi için veriye ihtiyaç bulunmaktadır. O halde kişisel veriler de yapay zekâ tarafından işlenebilmektedir. Bu durum da bu işlemin hukuka nasıl uygun olacağı sorusu akla gelmektedir. Mevcut sistemde yapay zekâya yönelik herhangi bir düzenleme yoktur. Bu durumda Kişisel Verileri Koruma Kanunun ve Avrupa'da Avrupa Birliği Veri Koruma Tüzüğünde (GDPR) belirtilen düzenlemeler ve temel ilkeler yapay zekâ ile veri işlenmesi halinde uygulama alanı bulacaktır. Bununla birlikte, mevcut düzenlemelerin yapay zekâyı açıklamaya ve yapay zekâ ile veri işlenmesi halinde yeterli koruma sağlayıp sağlamayacağı ise tartışmalıdır. Bu çalışmada öncelikle, yapay zekâ ile kişisel verilerin işlenmesinin daha iyi anlaşılabilmesi amacıyla konuya ilişkin temel kavramlar açıklanmaktadır. Ardından yapay zekâ ve veri işleme arasındaki ilişki ve hukuka uygun veri işleme faaliyeti açıklanmaktadır. Bu açıklamalardan sonra, yapay zekâ ile veri işlenmesi sonucu olası hak ihlallerinde kişilerin açabileceği özel hukuk davaları ele alınmaktadır. Sonuç olarak bu çalışmada kümülatif olarak yapay zekâ ile veri işlenmesinin özel hukuk açısından hüküm ve sonuçları incelenmektedir.
"Cevdet Bey ve Oğulları" ile "Aile" (家) romanlarında Refik ve Gao Juexın'in çelişkili tabiatı
(Ankara Üniversitesi, 2024) Dayıoğlu, Alper
"Cevdet Bey ve Oğulları" ile "Aile" (家) Romanlarında Refik ve Gao Juexin'in Çelişkili Tabiatı başlıklı bu tezde, çağdaş Türk ve modern Çin edebiyatından iki romanın, iki kahramanına yönelik, karşılaştırma yöntemi kullanılarak naçizane bir inceleme kaleme alınmıştır. Roman kahramanlarının çelişkili ruh halleri temel alınarak, yaşadıkları çelişkilerin tarihsel, kültürel, felsefi ve sosyolojik geri plandaki saikleri ortaya konulmuştur. Araştırmadan elde edilen veriler, birbirinden coğrafi olarak hayli uzak iki ülkede hayat bulan kahramanların, muhtelif alanlarda benzer ve farklı yönlerinin açığa çıkarılmasıyla, romanların ve insanlığın evrensel, birleştirici bir yönü olduğu görülmüştür. Aile romanı karşılaştırmaları örneklerine bakıldığında, ekseriyetle yoğun bir olay örgüsünde, kalabalık bir ailedeki kahramanların tümü, belirlenen konu kapsamında ayrı ayrı incelenmektedir. Bu çalışmada, daha özgün ve derin bir noktaya temas edebilmek amacıyla, iki romandan sadece birer kahraman seçilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde, iki romanın edebi ve anlatısal özellikleri tespit edilmiştir. İkinci bölümde, iki yazarın eserlerine yansıyan otobiyografik öğeler ve dış kaynak tesirleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde çelişkinin bir terim olarak manası ve edebiyattaki yansımaları ele alınmış, dördüncü ve son bölümdeyse iki kahramanın çelişkili ruh hallerinin nedenleri; fikir-eylem çelişkisi, felsefi altyapı ve sosyolojik zemin üzerinden anlaşılmaya çalışılmıştır.