Psikanalitik, fenomenolojik ve etik boyutlarıyla başkasının ölümü ve yas
| dc.contributor.author | Sümbül, Yiğit | |
| dc.date.accessioned | 2025-06-27T08:11:51Z | |
| dc.date.available | 2025-06-27T08:11:51Z | |
| dc.date.issued | 2025 | |
| dc.description.abstract | Bu çalışmanın temel amacı, yas tutmayı bir duygulanım, bir deneyim ve bir duruş olarak ele alarak onun başkası ile ilişkiselliğini sorunsallaştırmak, buradan da hareketle onun her şeyden önce yas tutanın kendine dönük bir duygulanım, deneyim ve duruş olduğunu ortaya koymaktır. Bu amaca ulaşmak adına başkasının ölümü ve yas olguları psikanalitik, fenomenolojik ve etik boyutlarıyla incelenecektir. Bu inceleme sonucunda yasın kendi'den başkası'na yönelmekten ziyade kendi'den başkası dolayımıyla yine kendi'ye yönelen bir duygulanım, deneyim ve duruş olduğu gösterilecektir. Bu çok boyutlu incelemede, kendi ile başkası arasındaki ilişki başkasının ölümü nedeniyle sonuçlandığında yas tutan kişinin kendisini bu eyleme yönlendirmesinin sebepleri önce "nesne kaybı", sonra "ölüme-doğruluk" ve en nihayetinde "etik sorumluluk" kavramları çerçevesinde değerlendirilecektir. Tezin birinci bölümünde Sigmund Freud'un düşünceleri ışığında yas bir duygulanım olarak ele alınacaktır. Bu duygulanımın ortaya çıkış nedenleri, yöneldiği nesne ve dışavurum biçimleri incelenecek, bu inceleme neticesinde yasın ölen başkası için tecrübe edilen bir duygulanım olmaktan ziyade egonun bütünlüğünü korumak için tecrübe edilen bir duygulanım olduğu ortaya koyulacaktır. Tezin ikinci bölümünde, Martin Heidegger'in fenomenolojik ontoloji kuramı kapsamında ortaya attığı kavramlar ışığında yas bir deneyim olarak ele alınacaktır. Heidegger'in ölümün egzistansiyal-ontolojik yapısına ve Dasein'ın ölümle olan ilişkisi üzerinden varlık bilinci kazanmasına dair yaptığı çıkarımlar tartışılacak ve onun özellikle başkasının ölümünün deneyimlenebilirliği ve başkasının ölümünün Dasein'a kazandırdığı ölüm bilinci hakkında söyledikleri üzerinden yasın yöneldiği nesne sorunu tartışmaya açılacaktır. Bu tartışmanın neticesinde, yasın Dasein'ın başkasının ölümü üzerine duyduğu üzüntüden değil, onun başkasının ölümü üzerinden kendi ölüme-doğruluğunu kavraması üzerine duyduğu kaygıdan kaynaklandığı ortaya koyulacaktır. Tezin üçüncü ve son bölümünde, Emmanuel Levinas'ın etik kuramını temellendiren kavramları ışığında yas bir etik duruş ya da tutum olarak ele alınacaktır. Levinas'ın kendi ile başkası arasındaki başkası lehine asimetrik etik ilişki fikri temelinde ölüm, etik sorumluluğu yerine getirme imkanının ortadan kalkması anlamı taşır. Levinas'ın başkasının ölümünü başkasıyla yüzleşme imkanını yitirmek, bu vesileyle de başkasına borçlu kalmak olarak değerlendirmesi göz önünde bulundurularak yasın anlamı yeniden değerlendirilecektir. Bu değerlendirme sonucunda yas tutmanın başkasına dönük bir duygulanım değil, kendi'ye dönük bir etik sorumluluk bilinci olduğu sonucuna varılacaktır. Son olarak, elde edilen bulgular Jacques Derrida'nın aporetik yas kuramı ile ilişkilendirilecek ve başkasının yasının tumanın imkânsız olduğu, gerek duygulanım, gerek deneyim, gerekse de duruş olarak düşünüldüğünde yasın öznesinin de nesnesinin de yas tutanın kendisi olduğu sonucuna varılacaktır. | |
| dc.description.sponsorship | The aim of this dissertation is to problematise mourning's relationality with the Other by considering it as an affective state, an experience, and an attitude of which the mourner rather than the deceased is both the subject and the object. In order to achieve this goal, the phenomena of death and mourning will be examined in their psychoanalytical, phenomenological, and ethical dimensions. Central to this multidimensional analysis will be such concepts as "object loss", being-towards-death, and "ethical responsibility". The conceptual framework will be derived from Freud's theory of psychoanalysis, Heidegger's theory of phenomenological ontology, and Levinas's theory of ethics. The first chapter of the dissertation will discuss mourning as an affective state in the light of Sigmund Freud's thoughts. The reasons for the emergence of this affective state, the object to which it is directed, and the ways it manifests itself will be examined to demonstrate that mourning is an affective state experienced to protect the integrity of the ego rather than a set of emotions felt for someone else. In the second chapter of the dissertation, mourning will be discussed as an experience in the light of the concepts informing Martin Heidegger's theory of phenomenological ontology. Heidegger's inferences about the existential-ontological meaning of death and Dasein's gaining consciousness of being through its relationship with death will be examined, and the problematic issue of the object of mourning will be discussed through Heidegger's remarks about the possibility of experiencing the death of others and the consciousness of being-towards-death that death of others brings to Dasein. As a result of this discussion, it will be concluded that mourning is not a response to the loss of significant others, but an expression of Dasein's anxiety over the realization of his own being-towards-death. The third chapter of the dissertation will discuss mourning as an ethical attitude in the light of the concepts informing Emmanuel Levinas's ethical theory. Based on Levinas's idea of the asymmetrical ethical relationship between Oneself and the Other in favour of the latter, death means the disappearance of the possibility of fulfilling one's ethical responsibility. In this respect, the meaning of mourning will be reconsidered through Levinas's assessment of the death of the Other as Oneself's losing the opportunity to "face" the Other, and thus having to remain "indebted" to the Other forever. As a result of this evaluation, it will be concluded that mourning results more from the mourner's realisation of his redeemless ethical responsibility than from the nature of his relationship with the deceased. Finally, situating its findings into the context of Derrida's theory of aporetic mourning, this dissertation will conclude that mourning the dead is an impossible act and, whether as an affective state, an experience, or an attitude, the subject and object of mourning is ultimately the mourner. | |
| dc.identifier.uri | https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/93009 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | ANKARA ÜNİVERSİTESİ | |
| dc.subject | Batı felsefesi | |
| dc.subject | Çağdaş felsefe | |
| dc.subject | ölüm | |
| dc.subject | yas | |
| dc.title | Psikanalitik, fenomenolojik ve etik boyutlarıyla başkasının ölümü ve yas | |
| dc.title.alternative | Psychoanalytical, phenomenological and ethical aspects of the death of the other and mourning | |
| dc.type | Thesis |