Begavî ve İbn Atiyye tefsirlerinde sosyo-kültürel bağlamın yansımaları
No Thumbnail Available
Date
2025
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
Abstract
Bu çalışmada Beġavī'nin Meʿālimu't-tenzīl ve İbn ʿAṭiyye'nin el-Muḥarraru'l-vecīz eserleri, sosyo-kültürel çevrenin bu eserlerdeki yansımaları açısından incelenmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Beġavī ve İbn ʿAṭiyye'nin ilmî kişiliklerinin oluştuğu sosyo-kültürel ortamlar ele alınmıştır. Bu bağlamda Horasan ve Endülüs bölgelerinin siyasî, dinî, ilmî ve kültürel tarihi hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra Horasan ve Endülüs bölgelerinde V/XI. yüzyılın sonu ile VI/XII. yüzyılın başlarındaki siyasî ortam genel hatlarıyla ele alınmıştır. İkinci bölümde Beġavī ve İbn ʿAṭiyye'nin hayatlarına ve entelektüel kişiliklerine kısaca yer verilmiştir. Bu kapsamda onların ilmî serüvenlerine, mezheplerine ve tefsir metotlarına değinilmiştir. Daha sonra Beġavī ve İbn ʿAṭiyye'nin tefsir yöntemlerinin bulundukları coğrafyaların geleneksel tefsir kültürü açısından değerlendirmesi yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise Beġavī ve İbn ʿAṭiyye'nin tefsirleri, sosyo-kültürel etkiler bağlamında incelenmiştir. Bu bölümde öncelikle Beġavī ve İbn ʿAṭiyye'nin yaşadığı dönemin sosyo-kültürel yapısı dikkate alınarak bunların tefsirlerine nasıl yansıdığı örnek âyetler üzerinden ele alınmıştır. Bu sayede, İslâm dünyasının farklı bölgelerinde yaşamış olan iki müfessirin eserlerinde sosyo-kültürel faktörlerin nasıl bir rol oynadığı ortaya konmaya çalışılmıştır. Sonuç itibari ile her iki tefsirde de müfessirlerin bulundukları coğrafyadan kaynaklanan yorum tercihlerine rastlanmıştır. Bu durum tefsirlerin sadece Kur'an'ı yorumlayan birer metin olarak değil, aynı zamanda müellifin içinde bulunduğu sosyo-kültürel çevrenin de göz önünde bulundurularak değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Description
Keywords
Sosyokültür, Tefsir, Müfessirler