MUSUL (ŞİRİHAN - BABNİT - KADIKÖY) TÜRKMEN AĞZI KARŞILAŞTIRMALI BİÇİM BİLGİSİ
No Thumbnail Available
Date
2023
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Bir araştırma alanı olarak diyalektoloji çalışmaları, Türkiye’de son yıllarda
yaygınlık kazanmıştır. Bu alanda pek çok makale, kitap yazılmış ve tezler
hazırlanmıştır. Ancak Türkiye Türkçesi ağız araştırmalarında, Irak Türkmen Türkçesi
ağızlarının yeterince ele alınmadığı ve Irak Türkmen Türkçesi ağızları genel olarak
düşünüldüğünde yapılan çalışmaların sınırlı kaldığı anlaşılmaktadır. Bu alanda
üretilen bilimsel yayınlar olmakla birlikte henüz söz konusu ağız bölgesinin sözlüğü
de hazırlanmamıştır. Bu durum, Irak Türkmen Türkçesi ağızlarını inceleyen pek çok
araştırmanın yapılması gerektiğini açıkça göstermektedir.
Dört bölümden oluşan ve Musul (Şirihan - Babnit - Kadıköy) Türkmen ağzı
bölgesini araştıran bu yüksek lisans çalışmasında, Irak Türkmen Türkçesi,
Azerbaycan Türkçesi ağızları arasında değerlendirilmiştir. Irak Türkmen Türkçesi
ağızları /ng/ sesinin /v/՚ye ve /y/՚ye dönüşmesi bakımından iki gruba bölünmüştür. Bu
çalışmada /y/ grubu arasında yer alan Musul ilinin (Şirihan - Babnit - Kadıköy)
Türkmen köyleri ağızları, çekim morfolojisi ve türetim morfolojisi açısından
incelenmiştir. Çalışmada çekim ve türetim ekleri ele alınmış, derleme metinlerine
dayanarak örneklerle incelenmiş, sözcük türleri değerlendirilmiştir. Sonuçta Türkiye
Türkçesi ile karşılaştırmalı olarak bu ağızlar arasında tespit edilen farklılıklar ortaya
konulmuştur. Tezde derleme metinlerindeki anlamının bilmeyeceği düşünülen
sözcüklerin Sözlük’ü yer almaktadır. Bu çalışmayla, Irak Türkmen Türkçesinin
biçimbilgisi ve söz varlığının tespiti yönüne katkı sağlanması amaçlanmıştır.
Dialectology as a field of research has become widespread in Turkey in recent
years. Many articles, books and theses have been written in this field. However, it is
understood that the dialects of Iraqi Turkmen Turkish have not been sufficiently
addressed in Turkish dialect studies and when the dialects of Iraqi Turkmen Turkish
are considered in general, the studies are limited. Although there are scientific
publications produced in this field, a dictionary of the dialect region in question has
not yet been prepared. This situation clearly shows that many researches should be
conducted on Iraqi Turkmen Turkish dialects.
In this master's study, which consists of four parts and investigates the Turkmen
dialect region of Mosul (Şirihan - Babnit - Kadıköy), Iraqi Turkmen Turkish is
evaluated among the dialects of Azerbaijani Turkish. Iraqi Turkmen Turkish dialects
are divided into two groups in terms of the transformation of /ng/ into /v/՚ and /y/՚. In
this study, the dialects of Turkmen villages of Mosul province (Şirihan - Babnit -
Kadıköy), which are among the /y/ group, are analyzed in terms of inflectional
morphology and derivational morphology. In the study, inflectional and derivational
affixes are discussed, analyzed with examples based on compilation texts, and word
types are evaluated. As a result, the differences between these dialects were revealed
in comparison with Turkish. The thesis includes a glossary of the words whose
meanings are thought to be unknown in the compilation texts. With this study, it is
aimed to contribute to the determination of morphology and vocabulary of Iraqi
Turkmen Turkish.
Description
Keywords
Diyalektoloji, Irak Türkmen Türkçesi, Musul (Şirihan - Babnit - Kadıköy) Türkmen Ağzı, Biçim Bilgisi, Söz Varlığı