Propolisin krem ve solüsyon tarzında farmasötik şekillerinin geliştirilmesi ve yara iyileşmesi üzerine etkilerinin araştırılması
No Thumbnail Available
Files
Date
2020
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Abstract
Propolis farmakolojik etkileri sebebiyle antineoplastik, antibakteriyel, yara iyileştirici, antiinflamatuvar, antiviral, anestezik, antioksidan, antimikotik ajan olarak tedavi amacıyla kullanılmaktadır. Bu çalışmada; bir apiterapi ürünü olarak propolisin yara iyileştirici özelliğinin araştırılması amaçlandı. Bu kapsamda; Ankara ilinin Kızılcahamam, Kalecik, Mamak, Beypazarı ilçelerinden 5 adet propolis örneği toplandı. Bu propolis örneklerinin GC-MS ile analiz edildi. GC-MS analiz sonuçlarına göre; propolis örnekleri arasında en zengin fenolik içerik Beypazarı propolisinde görüldü. Bu sebeple, deney çalışmalarında kulanılmak amacıyla %25'lik kuru propolis ekstraktı içeren etanolik ekstrakt ve krem farmasötik şekilleri Beypazarı propolisinden hazırlandı. Bu çalışmada; Ankara propolisinden üretilen farmasötik şekillerin yara iyileştirici etkileri, 56 adet Wistar Albino ratın sırt bölgesinde oluşturulan 10 mm çapında dairesel tam kalınlık eksizyon yaraları üzerinde araştırıldı. Bu çalışmada; hiçbir iyileştirici uygulamanın yapılmayan grup "A grubu", yalnızca baz krem uygulanan grup "B grubu", Ankara propolisi ekstraktı uygulanan grup "C grubu" ve Ankara propolisi ekstraktı içeren krem uygulanan grup ise "D grubu" olarak belirlendi. Propolisli ekstrakt, propolisli krem ve baz krem deneklere günde bir defa uygulandı. Çalışmanın yedinci ve 14. günlerinde denekler sonlandırılarak histopatolojik ve biyokimyasal incelemeler için deri örnekleri toplandı. Ayrıca, yara kontraksiyonunun göstergesi olarak deney süresince belirli aralıklarla deneklerin yara alanları ölçüldü. Çalışma sonuçlarına göre; C ve D gruplarında A grubuna göre akut yangıyı bastırmak ve kronik yangıyı uyarmak, granulasyon dokusu/fibrosit olgunlaşmasını uyarmak, damaraşmayı arttırmak, reepitelizasyonu uyarmak ve yaranın daha fazla kontraksiyonunu sağlamak konusunda anlamlı farklılık gösterdi (p<0,05). Ancak; %25'lik Ankara propolisi ekstraktı ve %25'lik Ankara propolisi ekstraktı içeren krem farmasötik şekillerinin kollajen üretimini deneyin 14. gününde baskıladığı da görüldü. Kollajen birikimi, yara iyileşmesi sürecinde şekillenen diğer bütün olguları etkilediğinden başarılı bir yara iyileşmesi için kritik öneme sahiptir. Propolisin kollajen birikimini uyardığını gösteren in vivo çalışmalar ve baskıladığını gösteren in vitro çalışmalar ile bu çalışma birlikte değerlendirildiğinde; kollajen birikimi üzerine şekillenen bu farklı etkilerin ortaya çıkış durumlarının, içerdiği madde türleri ve miktarları bilinen propolislerin kollajen birikimi üzerindeki etkilerini inceyen doz çalışmaları ile açıklanabileceği düşünülmektedir. Ankara propolisi içeren ekstrakt ve krem farmasötik şekillerinin bu çalışmada kullanılan dozdan daha düşük dozlarla kullanılmasının kaliteli ve hızlı bir yara iyileşmesi için yararlı olacağı düşünülmektedir.
Description
Keywords
Farmasötikler, Merhemler, Propolis, Yara iyileşmesi