KIRGIZİSTAN OŞ VE CELAL-ABAD BÖLGESİ TÜRKLERİ: SOSYO-KÜLTÜREL YAPI VE DİL
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
Abstract
Tez Kırgızistan’ın Oş ve Celal-Abad Bölgesi Türkleri sosyo - kültürel yapısı, ses bilgisi
ve biçimbilgisi (çekim konuları ile sınırlı) incelemesidir. Kırgız Cumhuriyeti sınırlarında bir
etnik grup olarak kabul edilen araştırmamıza konu olan Türkler, ülkede yoğun olarak Oş iline
bağlı Özgön ilçesinde yaşamaktadırlar. Genel Türk Dilinin Karluk grubu konuşurlarından olan
söz konusu Türkler, sosyo – kültürel yapısı bakımından bölgede yaşayan diğer Özbek, Uygur,
Kırgız ve Kazak Türkeri’nden farklı olmasa da, tarihî süreçte “Türklerin yaşadığı yer”
anlamında kullanılan eski Türkistan, bugünkü Orta Asya coğrafyasında «Türk» adıyla yaşayan
yerli tek halktır.
Tezde, Kırgızistan’ın Oş ve Celal-Abad bölgesinde Ağustos - Eylül 2017, Ağustos -
Eylül 2018 ve Oş bölgesinde 2002 ve 2012 yıllarında derlediğimiz ses kayıtları temelinde
araştırmamıza konu olan Türklerin geçiş dönemi inançları ve uygulamaları ile konuşma dili
özellikleri ve Ortak Türkçe içerisindeki konumu incelenmiştir.
Çalışmamız Giriş ve 5 bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında, çalışmamızı
dayandırdığımız malzemenin tasviri, malzemenin derlenmesinde kullanılan metot içeriği,
incelenme usulü gibi konular üzerinde durulmuştur. 1. Bölüm’de Rusya Hâkimiyeti dönemi ve
günümüzdeki Kırgızistan’ın durumu, Oş ve Celal - Abad bölgesi ile bu bölgede yaşayan Türkler
anlatılmıştır. 2. Bölüm’de daha çok Yüksek Lisans Tezimizin kaynağı esas alınarak
araştırmamıza konu olan Türklerin geçiş dönemi inançları ve uygulamalarına dikkat çekilmiştir.
3. Bölüm’de Doktora çalışmamız için yaptığımız alan araştırması aşamasında derlenen ses
malzemesi esas alınarak Kırgızistan’ın Oş ve Celal-Abad bölgesinde yaşayan Türklerin dili, ses
bilgisi (detaylı bir şekilde) ve biçimbilgisi (çekim konuları ile sınırlı) ele alınmıştır. 4. Bölümde
çalışmamıza temel olan malzemeyi içeren metinler hem Türkiye Türkçesi Alfabesi, hem de
Uluslararası Fonetik Alfabeyle (International Phonetic Alphabet IPA) yazıya geçirilmiştir.
Çalışmamızın sosyo – kültürel yapısı bölümünde ilgili terim adları Türkiye Türkçesi
Alfabesiyle gösterilirken, kaynak kişiler hakkındaki bilgiler, çalışmamızın «Kaynaklar»
bölümünde verilmiştir. Dil konusunun incelenmesinde ise IPA ile yazıya geçirilen metin temel
alınmış, kaynak kişiler hakkındaki bilgiler ise, «Kaynak Kişi Bilgi Formu» ile «Metinler»
bölümünde takdim edilmiştir. 5. Bölümde bu metinlerin dizin – sözlük kısmı yer almaktadır.
Çalışmamızın sonunda, Kaynaklar, Türkçe ve İngilizce Özetlere yer verilmiştir.
This thesis analyses the socio-cultural structure, phonetics, and morphology (within the
limits of inflectional morpheme) of the Turks in the Osh and Zhalal-Abad Regions of
Kyrgyzstan. The group of Turks studied in this thesis, who are considered as an ethnic group
within the borders of the Kyrgyz Republic, predominantly resides in the Ozgon District of the
Osh Region. Although the Turks living in this region, speaking the Karluk group of the
Common Turkic Language, are not different in terms of socio-cultural structure from other
Turkic ethnic groups such as Uzbeks, Uyghurs, Kyrgyz, and Kazakhs of the region, they are
the sole indigenous people living in the historic geography of Turkistan, meaning “land of the
Turks”, and is today called Central Asia, under the name "Turk."
The thesis analyses the transitional beliefs and practices of the Turks, characteristics of
the colloquial language, and its position in the Common Turkic Language based on audio
recordings collected in the Osh and Zhalal-Abad regions of Kyrgyzstan in August-September
2017, August-September 2018, and in the Osh region in 2002 and 2012.
The thesis is comprised of an introduction and five chapters. The introduction describes
the materials on which the research is based on, the content of the methodology used in
collecting the materials, and the method of investigation. Chapter 1 discusses the period of
Russian domination and the current situation of Kyrgyzstan, Osh, Zhalal-Abad, and the Turks
living in these regions. Chapter 2 primarily focuses on the transitional beliefs and practices of
the Turks, who were the subject of our Master's thesis. Chapter 3, based on the audio materials
collected during the field research conducted for our doctoral dissertation, examines the
language, phonetics (in detail), and morphology (within the limits of inflectional morpheme) of
the Turks living in the Osh and Zhalal-Abad regions of Kyrgyzstan. Chapter 4 presents the texts
that form the basis of our study, transcribed in both the Turkish Alphabet and the International
Phonetic Alphabet (IPA). In the socio-cultural structure section of our study, the relevant term
names are shown in the Turkish Alphabet as used in Türkiye, while the information about the
source persons is given in the "References" section of our study. In the analyses of the language,
the text transcribed with the IPA is taken as a basis and the information about the source persons
is presented in the "Source Person Information Form" and the "Texts" section. Chapter 5
contains an index of these texts. At the end of our study, References, Turkish and English
Abstracts are included.
Description
Keywords
Özgön Türkleri, Oş ve Celal - Abad Bölgesi Türkleri, Fergana Türkleri, Oş ve Celal - Abad Bölgesi Türkleri Sosyo - Kültürel Yapı, Oş ve Celal - Abad Bölgesi Türkleri Dil, Geçiş Dönemi İnançları ve Uygulamaları, Ses Bilgisi, Sosyo – Kültürel Yapı