İngiliz yarış atlarında metakarpal kemik lezyonlarının radyografik olarak incelenmesi
No Thumbnail Available
Files
Date
2019
Authors
Karamazı, Anıl
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Abstract
Topallık veya iskelet-kas sistemi sakatlıkları, İngiliz yarış atlarında yaygın olarak görülen sağlık sorunudur. Tedavi maliyeti ve yarışlardan geri kalınan süre düşünüldüğünde, at yarışı endüstrisine ekonomik yönden büyük zarar verir. Buna ek olarak, özellikle iki yaşındaki yarış atlarında ortaya çıkan sakatlıklar hayvan refahı yönüyle değerlendirildiğinde endişe vericidir. Yarış kariyerinin sonlanmasıyla sonuçlanan birçok İskelet-kas sakatlığı, kronik olarak devam eden bir sorunun ani bir şekilde ortaya çıkması şeklinde görülür. Çoğu klinik lezyonun tek travmadan kaynaklanmadığı, ancak tekrarlayan mikro travmalar sonucunda dejeneratif süreçlere bağlı ortaya çıktığı yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Tez çalışmasının amacı, Türkiye'de İngiliz yarış atlarında görülen metakarpal kemik lezyonlarının görülme sıklığının belirlenmesi ve şekillenen lezyonların pistlerin koşu yönleri ile ilişkisinin araştırılmasıdır. At yarışı sektöründe genç yarış atlarının yarış koşacak düzeye gelebilmesi için maddi ve manevi ciddi bir emek harcanmaktadır. Bununla birlikte yarış koşmak amacıyla sahaya getirilen genç atların büyük bölümünde antrenmanlara başladıktan sonra şekillenen iskelet kas sistemi hastalıkları, yarışlara hazırlık sürecini sekteye uğratmakta ve sektöre zarar vermektedir. Bu süreci etkileyen sorunlarla ilgili Türkiye'de bilimsel anlamda yeteri kadar araştırma yapılmaması, gerek at hekimlerin gelişimini olumsuz yönde etkilemekte gerekse ortaya çıkan sorunların çözümlenmesiyle konusunda sektörün geri kalmasına neden olmaktadır. Son yıllarda dünya genelinde bu konuda yapılan çalışmalarda, safkan yarış atlarında egzersiz nedeniyle oluşan patolojilerin erken dönemde tespit edilebilmesi için, risk faktörlerini belirlemek ve görüntüleme yöntemleriyle tespit edebilmek amaçlanmaktadır. Yapılan çalışmalarda antrenman mesafesi, antrenman ve yarış zemini (çim, sentetik kum, kaba kum vb.) antrenman aralıkları ve antrenman rejiminde bulunan, atın tamamlayamadığı galoplar (hızlı tempolu dörtnala koşu) risk faktörlerinin belirlenmesinde araştırılan ayrıntılardır. Yapılan bu çalışmalarla erken tanı ve egzersiz kaynaklı sakatlanmaların sayısını azaltmak esastır. Tez çalışmasında, 2018-1019 yıllarında, Türkiye Jokey Kulübü Ankara ve İzmir Yarış Atları Hastanelerine, ön bacaklarda topallık, metakarpal bölgede ısı artışı ve ödem şikayetleri ile getirilen ve klinik muayeneleri yapılmış olan, farklı cinsiyetlerde, 2-6 yaş arası toplam 200 İngiliz yarış atının metakarpal bölgelerinin lateromedial, dorsopalmar, dorsolateral-palmaromedial oblik ve dorsomedial-palmarolateral oblik görüntüleri çekilmiş, elde edilen radyografik görüntüler değerlendirilerek lezyonlar görülme sıklıklarına, görüldükleri bölgelere, yaş gruplarına, cinsiyetlere, sakatlıkların şekillendiği pist tipine, sakatlığın antrenman veya yarış sırasında şekillenme sıklıklarına göre sınıflandırılmıştır. Bununla birlikte tanımlanan metakarpal kemik lezyonlarının koşu yönü ile ilişkisi olup olmadığı araştırılmıştır. Olgulardan 100 tanesi Ankara 75. Yıl Hipodromu'ndan, 100 tanesi ise İzmir Şirinyer Hipodromu'ndan seçilmiştir. Olguların iki farklı hipodromdan seçilmesinin nedeni, bu hipodromlarda düzenlenen yarışların ve yapılan antrenmanların farklı yönlerde olmasıdır. Ankara 75. Yıl Hipodromu'nda pist yönü saat yönündedir (sağ yönde). İzmir Şirinyer Hipodromu'nda ise yarışlar ve antrenmanlar saat yönünün tersine (sol yönde) yapılmaktadır. Çalışmaya dahil edilen 200 olguda, metakarpal bölgede, değişik lokasyonlarda toplam 293 lezyon tespit edilmiştir. Olguların %79'unun (n=158) 2-3 yaş grubunda, %21'inin (n=42) 4-6 yaş grubunda olduğu tespit edilmiştir. Çalışmaya değerlendirilen olgulardan %64,5'i (n=129) erkek, %35,5'i (n=71) dişidir. Olguların %92,5'inin (n=185) antrenman sırasında, %7,5'inin (n=15) ise yarış sırasında sakatlandığı tespit edilmiştir. Olgulardan %78,5'inde (n=157) 1 adet, %21,5'inde ise (n=43) birden fazla lezyon tespit edilmiştir. Sakatlıkların büyük kısmı kum pistte şekillenmiştir (%95,5). Çalışmada değerlendirilen ve McIII lezyonu bulunan olguların %56,5'inde (n=113) periostit, %15'inde (n=30) stres kırığı, %7'sinde (n=14) McIII eksoztozu, %10'unda (n=20) lateral kondüler kırık, %3' ünde (n=6) medial kondüler kırık, %2,5' unda (n=5), Mc III tam kırığı %1,5'unda (n=3) osteomyelit ve %1'inde (N=2) subkondral kist tespit edilmiştir. Çalışmada değerlendirilen ve MC II lezyonu bulunan olguların % 22,5'inde (n=45) eksoztoz, % 2,5'inde (n=5) kırık ve %0,5'inde (n=1) osteomyelit tespit edilmiştir. Çalışmada değerlendirilen ve Mc IV lezyonu bulunan olguların % 4' ünde (n=8) eksoztoz, % 3,5'inde (n=7) kırık tespit edilmiştir. Çalışmada değerlendirilen olguların % 10,5'unda McII ve McIII arasında sindesmopati (n=21) tespit edilmiştir. Çalışmada değerlendirilen olguların %6,5'unda (n=13) McIII ve McIV arasında sindesmopati tespit edilmiştir. Dünyada bu konu üzerinde yapılmış çalışmalarda da olduğu gibi tez çalışmasında da ortaya çıkan sonuçlar, Türkiye'de genç İngiliz yarış atlarında, metakarpal kemiklerde ortaya çıkan lezyonların çok yüksek sayıda ortaya çıktığını ve bu durumun atların yarış kariyerlerinde önemli oranda duraklamalara neden olduğunu, ayrıca sektörde ciddi maddi ve manevi kayba neden olduğunu ortaya koymuştur. Meydana gelen kayıpların önlenebilmesi için bu konuda yapılan çalışmaların sıklığı arttırılmalı ve hatta diğer anatomik bölgelerde şekillene sakatlıkların da yıllık veya sezonluk değerlendirmeler yapılarak belgelenmesi gerekmektedir. Meydana gelen sakatlıkların ve maddi kaybın önüne geçebilmek için bu tip çalışmalarda ortaya çıkan sonuçlar, sektörde çalışan veteriner hekimler, antrenörler ve at sahipleri ile paylaşılmalı ve sonuçlar ışığında ortak çözüm yolları aranmalıdır.
Description
Keywords
Atlar, Kırıklar-kapalı, Kırıklar-kemik