İç pazar dolaşım serbestîleri ile birlik vatandaşlarının dolaşım serbestîsinin etkileşimi
No Thumbnail Available
Date
2011
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Tez Özeti 1950‘li yıllarda Avrupa‘da insanları (halkları) birleĢtirme projesi olarak yola çıkan Avrupa bütünleĢmesi, günümüzde ekonomik bütünleĢmeden siyasal bütünleĢmeye doğru ilerleyiĢini sürdürmektedir. ĠĢte bu bütünleĢmenin temeli, üye devletler arasında bir ‗ortak pazar‘ kurulmasıdır. Ortak (iç) pazar uyarınca malların, kiĢilerin, hizmetlerin ve sermayenin dolaĢım serbestîsine yönelik üye devletler arasındaki engeller kaldırılacaktır. Bu bakımdan, Divan, esas itici güç olmuĢtur. Divan, kurucu antlaĢmadaki serbest dolaĢıma dair hükümleri doğrudan etkili kabul ederek, adeta bir iç pazar hukuku oluĢturmaya baĢlamıĢtır. Böylece, serbest dolaĢım hükümleri uyarınca bir durum kiĢi ve konu bakımından bu hükümlerin kapsamında kalıyorsa, hem vatandaĢlık temelinde doğrudan veya dolaylı ayrımcılık yapan hem de serbestîyi kısıtlayan ulusal önlemler, haklı gerekçeler temelinde ve orantılılık ilkesi ile temel haklara uygun olmak koĢuluyla haklı gösterilmedikçe yasaktır. 1993 yılında iç pazar temelinin büyük oranda tamamlanması ile birlikte bütünleĢme sürecinde yeni adımlar atılması da olanaklı hâle gelmiĢtir. Bu meyanda, Maastricht AntlaĢması ile, inter alia, ‗Birlik vatandaĢlığı‘ yaratılmıĢtır. Birlik vatandaĢları, inter alia, kimi koĢullar ve sınırlamalara bağlı olarak üye devletlerin ülkelerinde serbest dolaĢım ve ikâmet hakkına sahiptir. ĠĢte bu serbest dolaĢım ve ikâmet hakkı, yine esas olarak Divan tarafından geliĢtirilmiĢtir. Divan, ilkin, Birlik vatandaĢlarının serbest dolaĢım ve ikâmet hakkına dair hükmü doğrudan etkili kabul etmiĢtir. Böylece, artık ilgili hüküm uyarınca kiĢi ve konu bakımından bu hükmün kapsamında kalan durumlarda hem vatandaĢlık temelinde doğrudan veya dolaylı ayrımcılık yapan hem de bu serbestîyi kısıtlayan ulusal önlemler, haklı gerekçeler temelinde ve orantılılık ilkesi ile temel haklara uygun olmak koĢuluyla haklı gösterilmedikçe yasaktır. 1958 kökenli ve ekonomik temelli iç pazar serbestîleri, 1993 yılı ile birlikte siyasi ve sosyal ağırlıklı Birlik vatandaĢlığı ile serbest dolaĢım ortak noktasında buluĢtuğundan beri, bu ikili arasındaki etkileĢim, bir süreç hâlinde her ikisini de 529 değiĢtirmektedir. Bu süreç, birbiri ile kesiĢen beĢ geliĢim çizgisi üzerinden izah edilebilir. Ġlk olarak, Birlik vatandaĢlığına dair serbest dolaĢım hükmü, iç pazara dair serbest dolaĢım hükümlerinin uygulanma düzenini takip ederek, artık bu dört serbestînin yanında beĢinci serbestî sıfatını taĢımaya hak kazanmıĢtır. Ġkinci olarak, serbest dolaĢım alanının kiĢi ve konu bakımından kapsamı, Birlik vatandaĢlığındaki serbest dolaĢım sayesinde geniĢlemiĢtir. Üçüncü olarak, iç pazardaki serbest dolaĢımlara Birlik vatandaĢlığındaki serbest dolaĢımın eklenmesi, genel olarak serbest dolaĢım ve özel olarak iç pazar serbest dolaĢımlarının tahdidine iliĢkin yasak hakkındaki içtihat hukukunu daha net bir çerçeveye oturtmaktadır. Dördüncü olarak, Birlik vatandaĢlığı ve ona dair serbest dolaĢım, bir yandan, iç pazardaki serbest dolaĢıma dair içtihat hukukunun (kısmen) gözden geçirilmesi için vesile olurken; diğer yandan, özellikle kiĢilerin serbest dolaĢımına iliĢkin pek çok Birlik tasarrufunun Birlik vatandaĢlığı temelinde yenilenmesine yol açmıĢtır. Son olarak, Birlik vatandaĢlığındaki serbest dolaĢım, iç pazar serbest dolaĢımlarının izinden gittiği için ‗vatandaĢlık‘ statüsünün altında yatan potansiyelin yalnızca bir kısmı açığa çıkabilmektedir. Buna rağmen, bu potansiyel; bir ‗siyasi birlik‘, ‗sosyal vatandaĢlık‘ ve artan temel haklar korumasına doğru meyleden bir zihniyet değiĢiminin tohumlarını atmaktadır. Öyleyse, Birlik hukukundaki serbest dolaĢım, bir yandan yerleĢik uygulamaları ile Birlik vatandaĢlığındaki serbest dolaĢımı Ģekillendirirken; diğer yandan Birlik vatandaĢlığı ile yeniden Ģekillenmektedir. 530 Summary of the Thesis European integration, which set off in the 1950‘s as a project to unite people in Europe, continues nowadays its progress beginning from economic integration towards political integration. The basis of the European integration is the establishment of a ‗common market‘ between the Member States. The common (internal) market requires the abolition of obstacles to the free movement of goods, persons, services and capital between the Member States. In this regard, it has been the Court of Justice which has become the driving force behind the establishment of the internal market. After deeming the free movement provisions in the Founding Treaty as directly effective, the Court has started to form in fact an internal market or free movement law. Accordingly, the freedom of movement provisions prohibit the national measures which either discriminate directly or indirectly on the ground of nationality or restrict the freedom of movement, unless they are justified on the legitimate grounds and comply with the principle of proportionality and fundamental rights, as long as a situation falls within the personal and material scope of those provisions. When the internal market was established to a large extent in 1993, European integration became ready to introduce new developments. In this regard, the Maastricht Treaty created inter alia ‗Union citizenship‘. Union citizens have been given inter alia the right to move and reside freely within the territory of the Member States, subject to certain limitations and conditions. Again, it was the Court of Justice which has given effect to this right of free movement and residence. The Court granted direct effect to the provision which lays down the right of Union citizens to free movement and residence. Accordingly, this provision prohibits the national measures which either discriminate directly or indirectly on the ground of nationality or restrict the freedom of movement, unless they are justified on the legitimate grounds and comply with the principle of proportionality and fundamental rights, as long as a situation falls within the personal and material scope of this provision. The interaction between the economically based internal market freedoms and politically or socially motivated Union citizenship has been transforming both of them, ever since they came together on the common ground of ‗free movement‘. This transformation can be explained in five stages of development which overlap each other. Firstly, the right to free movement of Union citizens can now be deemed as a ‗fifth freedom‘ in addition to the so called ‗four freedoms‘ of the internal market, given that the free movement provision related to Union citizens follows the same implementation scheme of the free movement provisions of the internal market. Secondly, the personal and material scope of the area of free movement have been broadened due to the free movement and residence rights of Union citizens. Thirdly, the case-law relating to the prohibition of restrictions on free movement in general and free movement in the internal market in particular can now be framed more clearly, thanks to the addition of free movement of Union citizens to the free movement in internal market. Fourthly, Union citizenship and the right of free movement attached to it call forth the (partial) revision of the case-law related to the free movement in internal market on the one hand; and give rise to the replacement of lots of Union acts concerning especially the free movement of persons in the light of Union citizenship on the other. Lastly, free movement of Union citizens, can only partially reveal the potential which lies under the ‗citizenship‘ status, since it follows the implementation scheme of the internal market freedoms. Nevertheless, this potential has launched a mentality change which is in the direction of a ‗political union‘, a ‗social citizenship‘ and an increased protection of fundamental rights. Consequently, the freedom of movement in Union law has been shaping the free movement of Union citizens with its well-established practices on the one hand; and being reshaped by Union citizenship on the other.
Description
Keywords
Sosyal Bilimler