Kelenderis iskeletlerinin paleoantropolojik analizi ve Anadolu toplumları arasındaki yeri
| dc.contributor.advisor | Güleç, Erksin | |
| dc.contributor.author | Çırak, İsmail | |
| dc.contributor.department | Antropoloji | tr_TR |
| dc.date.accessioned | 2022-03-24T07:13:18Z | |
| dc.date.available | 2022-03-24T07:13:18Z | |
| dc.date.issued | 2009 | |
| dc.description.abstract | In the municipality of Mersin, known today as Aydıncık there is an antique settlement called Kelenderis. Between the years 2001 and 2007, 163 skeletons that belong to the 19th century were found during these archeological excavations. The aim of this study is to determine the morphological,athological and paleodemographical features of these skeletons and to find out the similarities and the differences between them and the other Anatolian societies. The results of our study can be summarized as follows:34 of the 163 individuals who were examined in the paleodemographical studies were babies, 16 of them were children, 48 were women and 49 were men. Of the rest who consist 16 individuals? age and sex couldn?t be determined. The proportion of the babies and the children in the Kelenderis society to the whole society is 30,68. It appears that when the age averages of the 97 adults who consist the remaining part of the society considered, approximately women life expectancy was 43,61 years, men lived for 42,89 years and in general people lived for about 43,27 years. When we evaluate the society from the point of biological diversity, we see that women had the Alpin type, men had the Alpin-Dinarik type but the general society had the heterogeneous type.In Kelenderis society, the highest death rate has been found among the individuals aged 0-5. The death rate in this scale is represented with the number 28.18 % in the society. Of all the babies and children, 45 % died before the year 2 and 82,50 % before 6. The 31 deaths in the first 5 years reduce the chance of the survival 71.82% before reaching the adulthood stage of the society. As for the next adulthood stage this rate might reach 34.55%. The life expectancy of the individuals on the edge of being adults is 29.33 years in the society. When individuals who are under 18 added to the life expectancy, the number reaches 29.95 years. The highest life expectancy rate is between 5-10 years and for 35,73.According to Trotter-Gleser formula; the heights of the adults in Kelenderis society for men was 165,99 cm., and for women was 158,10cm.; according to Pearson formula; for men it was 161,77cm., as for women it was 152,46cm.; according to the Sağır ; men were 163,99 cm., women were 155,46 cm.In order to determine the morphological features of the Kelenderis individuals, 30 from skull, and 29 from body bones totally 59 unmeasurable properties were examined. In the society the generally seen features zygomaticofacial foramen (31,81%) and supraorbital foramen (34,87%). Mostly observed feature of the bones of the Kelenderis society indivials was they had a pair of anterior calcaneal facet (% 47,50).Paleopathology lesions has been observed in the 15,95 % of Kelenderis society. These lesions are spina bifida occulta, coccyx sacralization, lumbo-sacral sacralization, hidden vertebra anomaly, osteoarthritis, romatoid arthritis, juvenil romatoid artirit, fracture, osteoporosis, otitis media, PID (pelvic ınflammatory disease), cribra orbitalia, eosinophilic granuloma, infection, anemi, bone tumour, periostitis, nominate bone dislocation, anklebone dikeni and trauma.845 teeth of Kelenderis individuals have been examined, 719 of which are permanent and 126 of which are temporary. The diseases in the teeth and chin seen in the society can be listed as; Periodontal diseases (78,94%), antemortem tooth loss (37,94%), hypoplasia (%25,59), tartar (21,83%), tooth decay (10,29%) and abscess (3,37%).In the cluster analysis, in order to determine the genetics relationships between Kelenderis society and ancient Anatolian societies, it has been found that Kelenderis clustered with Dilkaya, Nikolaos, Klazomenai-A and İznik societies. | tr_TR |
| dc.description.ozet | Mersin'in bugünkü adıyla Aydıncık ilçesinde yer alan Kelenderis antik yerleşim merkezinde, 2001-2007 yılları arasında yürütülen arkeolojik kazılardan çıkarılan ve 19. yüzyıla tarihlendirilen 163 adet iskeletin morfolojik, patolojik ve paleodemografik yapılarının belirlenmesi, diğer Anadolu toplumları ile benzerlik ve farklılıklarının ortaya konulması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmamızda elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir.Paleodemografik çalışmalarda incelenen 163 bireyin 34'ü bebek, 16'sı çocuk, 48'i kadın ve 49'u erkek olarak belirlenmiştir. Geriye kalan 16 bireyin yaş ve cinsiyeti belirlenememiştir. Kelenderis toplumundaki bebek ve çocukların tüm topluma göre oranı % 30,68'dir. Toplumun geri kalanını oluşturan 97 erişkin (% 59,52) bireyin yaş ortalamalarına bakıldığında kadınların 43,61 yıl, erkeklerin 42,89 yıl, toplum genelinin ise 43,27 yıl civarında ortalama değerler gösterdiği belirlenmiştir. Toplumu biyolojik çeşitliliği açısından değerlendirdiğimizde kadınların Alpin, erkeklerin ise Alpin-Dinarik tip de yoğunlaştığı, ancak toplum genelinin heterojen bir yapı sergilediği gözlenmiştir.Kelenderis toplumunda en yoğun ölümler 0-5 yaşları arasındaki bireylerde görülmüştür. Bu aralıktaki ölümler toplum içerisinde % 28.18 oranıyla temsil edilmektedir. Tüm bebek ve çocukların % 45'i 2 yaşından önce, % 82,50'si ise 6 yaşından önce ölmüştür. İlk 5 yaş içerisinde gerçekleşen 31 bireylik ölüm, topluluğun henüz erişkinlik aşamasına ulaşamadan hayatta kalma şansını % 71.82'e düşürmektedir. İleri erişkinlik aşamasında ise % 34.55'e ulaşabilmektedir. Toplum içerisinde erişkin aşamasına gelen bireylerin yaşam beklentisi 29.33 yıldır. Yaşam beklentisine 18 yaşın altındaki bireyler eklendiğinde toplumun doğumdaki yaşam beklentisi 29,95 yıla çıkmaktadır. Toplumdaki en yüksek yaşam beklentisi 5-10 yaşları arasında 35,73 yıldır.Kelenderis toplumu erişkinlerinin boyları Trotter-Gleser formülüne göre erkeklerde 165,99 cm., kadınlarda ise 158,10cm.; Pearson formülüne göre erkeklerde 161,77cm., kadınlarda ise 152,46cm.; Sağır formülüne göre ise erkekler 163,99cm., kadınlar ise 155,46 cm. olarak hesaplanmıştır.Kelenderis bireylerinin morfolojik özelliklerini belirlemek amacıyla kafatasından 30, vücut kemiklerinden 29 olmak üzere toplam 59 ölçülemeyen özellik incelenmiştir. Toplum genelinde kafatasında en çok rastlanılan özellikler zygomaticofacial foramen (% 31,81) ve supraorbital foramen (% 34,87) olduğu görülmüştür. Kelenderis toplumunu oluşturan bireylerin vücut kemikleri arasında en yoğun gözlenen özellik ise anterior calcaneal facetin çift olmasıdır (% 47,50).Kelenderis toplumunun % 15,95'inde paleopatolojik lezyon gözlenmiştir. Bu lezyonlar; spina bifida okülta, koksigis sakralizasyon, lumbo-sakral sakralizasyon, gizli vertebra anomalisi, osteoartirit, romatoid artirit, juvenil romatoid artirit, kırık, osteoporoz, otitis media, PID (pelvik enflamatuar hastalık), cribra orbitalia, eozinofilik granüloma, enfeksiyon, anemi, kemik tümörü, periostitis, kalça çıkığı, topuk dikeni ve travmadır.Kelenderis bireylerine ait 719 daimi, 126 süt dişi olmak üzere toplam 845 diş incelenmiştir. Toplumda gözlenen çene ve diş hastalıklarının görülme yüzdeleri sırasıyla; Periodontal hastalıklar (% 78,94), antemortem diş kaybı (% 37,94), hypoplasia (% 25,59), diş taşı (%21,83), diş çürüğü (%10,29) ve apse (% 3,37)'dir.Kelenderis toplumunun eski Anadolu toplulukları ile arasındaki genetik ilişkilerini belirlemek amacıyla yapılan cluster analizinde, Kelenderis'in Dilkaya, Nikolaos, Klazomenai-A ve İznik toplumları ile bir arada kümelendikleri saptanmıştır. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/20.500.12575/77890 | |
| dc.language.iso | tr | tr_TR |
| dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
| dc.subject | Antropoloji | tr_TR |
| dc.subject | Paleoantropoloji | tr_TR |
| dc.title | Kelenderis iskeletlerinin paleoantropolojik analizi ve Anadolu toplumları arasındaki yeri | tr_TR |
| dc.title.alternative | Paleoantropological analysis of Kelenderis skeleton and its place among other ancient Anatolian populations | tr_TR |
| dc.type | doctoralThesis | tr_TR |