Nasranilere/Ebionitlere 11. yüzyılda Müslüman teolojide tanıklık: Kadı Abdulcabbar örneklemi
No Thumbnail Available
Date
2022
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
F. C. Baur başta olmak üzere Gerd Lüdemann, M. D. Goulder, Hans-Joachim Schoeps gibi birçok modern araştırmacı tarafından Ebionitler/Nasraniler cemaati, Hz. İsa'nın özgün takipçileri olduğu kabul edilmektedir. İlk olarak, F.C. Baur tarafından, Ebionitler/Nasraniler, Yahudi-Hıristiyanlar olarak adlandırılmışlardır. Bu yüzden, bu cemaat akademik çalışmalarda da daha çok bu isimle anılmaktadırlar. Öte taraftan Ebionitler, kilise tarafından ikinci yüzyıldan itibaren açıkça heretik (sapkın) ilan edilmişlerdir. Zira, onlar, üçlemeyi reddetmiş, İsa'yı yalnızca bir peygamber olarak görmüş, İsa'nın günahlara kefaret ölümünü kabul etmemiş ve daha nice Hıristiyanlık açısından temel prensip olarak kabul gören düsturu reddetmişlerdir. Bu konunun detayları tez çalışmamda mündemiçtir. Onlar, esas kurtuluşun, Musa Şeriatına uyarak, salih amelle geleceğini savunmuşlardır. Musa Şeriatına karşı tutumları Yahudiliğin prensiplerine bağlı olduklarını gösterse de onların Musa Şeriatı anlayışları sözlü geleneği dışlayan bir anlayıştır. Üstelik, onlar, bir kilise babası ve yazarı olarak Epiphanius'un da aktardığı gibi, Kitab-ı Mukaddes'in sadece ilk beş kitabının (Pentateuch) yani Tora'nın sadece belli başlı pasajlarına iman etmektedirler. Bunun yanı sıra, Tora'daki müşebbiheye çalan ifadeleri bir tahrifin mahsulü olarak görmektedirler. Bu yüzdendir ki, onlar, Yahudiler tarafından da sapkın ilan edilmişlerdir. Epiphanius'un tanıklığından, beşinci yüzyıldan, sonraki dönemde tarihteki izlerini yitirdiğimiz bu grup, on ve on birinci yüzyıllarda özellikle Kadı Abdulcabbar'ın Tesbitü Delailü'n-Nübüvve adlı eserinde karşımıza çıkmıştır. Kadı Abdulcabbar'ın eserinde, Müslüman teolojide karşımıza çıkan bu gruba, el-Milel ve'n-Nihal adlı eseriyle meşhur, Müslüman dinler tarihçisi Şehristani ve meşhur Yahudi filozofu ve Tanah yorumcusu Saadia Gaon da tanıklık etmişlerdir. Bu tez çalışmasında, Yahudi-Hıristiyan bu grup, Müslüman teolojisine etkileri bakımından ele alınmıştır. Nitekim, Ebionitler, Hz. İsa'nın özgün havarileri midir? Sorusu bu tez çalışmasında çeşitli araştırmacıların görüşleri ile ortaya konulmuştur. Öte taraftan, Ebionitleri, Hz. İsa'nın özgün takipçileri olarak kabul edersek günümüzde Ebionitlerden bize sadece muhaliflerinin aktardığı malumatlar ve Pseudo Clementine Literatürü kalmıştır. Böylesi bir olgusal düzlemde, Kur'an'ın tasdiklediği İncil hangi İncil olmaktadır? Sorusuna da cevap mahiyetinde veriler ele alınmıştır. Son olarak ise, yine Kelam ana bilimi altında tartışılan Delailü Nübüvve (Hz. Muhammed'in Peygamberliğinin Delilleri) geleneğinde işlenecek yeni verileri bu tez çalışmamda ortaya koymuş bulunmaktayım.
Description
Keywords
Ebionitler, Nasraniler, Yahudi-Hristiyanlar