Hakikat sonrasını Covid-19 üzerinden okumak: Bilim tartışmaları, komplo teorileri ve bireylerin karar alma deneyimleri
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Çağdaş dönemi inceleyen ve bu dönemin toplumsal özelliklerini teşhis eden kavramlardan biri de hakikat sonrasıdır. Sosyal bilimler alan yazınında görece yeni bir kavram olan hakikat sonrası, kanaat oluşumunu gündemine alarak kamuoyu oluşturmada rasyonelliğin yerine irrasyonelliğin, hakikatin yerine de kişisel kanaatlerin ön planda olduğunu imlemektedir. Bireysel düşüncelerle ilişkili olarak kanaat oluşturulması ve bunun hakikat olarak addedilmesinin teknolojik ve kuramsal art yöresi bulunmaktadır. Nitekim postmodernizn gerçekliği bireysel dünyalara indirgeyerek, yeni iletişim teknolojileri ise algoritma ve filtre balonları ile salt benzer düşünceye sahip kişilerden oluşan kamusallıklar yaratarak hakikat sonrasına önemli bir temel oluşturmaktadırlar. Dahası Covid-19 pandemisi döneminde Twitter (X)'da yer alan iddialar ve teoriler hakikat sonrası ve yeni medya ilişkisini açıklar niteliktedir. Bu doğrultuda Covid-19 ve hakikat sonrası ilişkisini Twitter (X) üzerinden analiz eden bu çalışmada 12 farklı hashtag belirlenerek 1994 tweet analiz edilmiştir. Tweetler nitel içerik analizi ile incelenerek pandemi dönemindeki iddialar ve bilgi düzensizlikleri ele alınmıştır. Bununla birlikte tweetleri paylaşan 25 kullanıcı ile yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler yapılarak pandemi konusunda bireysel hakikatleri nasıl oluşturdukları anlamaya çalışılmıştır. Ek olarak tweetlerin söylemsel stratejilerini belirlemek amacıyla 8 farklı tweet belirlenmiş, Ruht Wodak'ın söylem tarihsel yaklaşımı ile söylem analizi uygulanmıştır. Böylelikle bireylerin pandemiye yönelik oluşturduğu görüşler bütünlükçü bir bakış açısıyla analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre hakikatlerin bireylerin politik ve dini görüşleriyle uyumlu olduğu, kullanıcıların genellikle benzer düşünceye sahip kişileri takip ederek onlarla etkileşim kurduğu, pandemi döneminde Twitter (X)'da önemli ölçüde bilgi düzensizliğinin yer aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Bireylerin kendi düşüncelerine meşruiyet sağlamak amacıyla bilim insanları arasında seçicilik yaparak kaynak gösterdiği, bu durumun ise bilim ve uzman karşıtlığına yol açabileceği saptanmıştır. Dahası söylem analizi sonuçlarına göre yüklemleme, perspektifleştirme, kanıtlama/uslamlama, yoğunlaştırma gibi söylemsel stratejilerin kullanılarak olumlu biz ve olumsuz onlar/ötekiler inşasının yapıldığı görülmüştür.
Description
Keywords
Halkla İlişkiler, Covid-19, Bilim, komplo teorileri