Aspergillus terreus ve Aspergillus costaricaensis Mantarları Üzerine Farmakognozik Araştırmalar
No Thumbnail Available
Date
2021
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Abstract
Dünya yüzeyinin yaklaşık üçte ikisi deniz ve okyanuslarla çevrilidir. İlaç keşifleri için karasal kaynaklar kadar deniz ortamı da önem arz etmektedir. Deniz canlıları bu keşfin önemli bir parçası olmaktadır. Son 20 yılda deniz canlıları ve deniz canlılarından elde edilen mantarlar, çeşitli biyoaktivitelere sahip yeni ve benzersiz metabolitler üretmeleriyle artan bir ilgi görmektedir. Bu doğrultuda gerçekleştirilen bu tez çalışması kapsamında, Marmara denizinden toplanan Spirorbis sp. halkalı solucanından Aspergillus terreus mantarı ve Akdenizden toplanan Petrosia ficiformis süngerinden Aspergillus costaricaensis mantarı izole edilmiştir. Mantar ham ekstreleri üzerinde biyoaktivite çalışmaları yürütülmüştür. DPPH, SO, NO, ABTS yöntemleriyle antioksidan, MTT yöntemiyle sitotoksik ve modifiye mikrodilüsyon yöntemiyle antimikrobiyal aktiviteleri incelenmiştir. Aspergillus costaricaensis ekstresi 12,03 μg/mL IC50 değeriyle kaydadeğer sitotoksik aktivite göstermiştir. Aspergillus terreus ekstresi DPPH metoduyla yapılan testte 16,14 μg/mL IC50 değeriyle yüksek antioksidan aktivite göstermiştir. Mantarlardan sekonder metabolit izolasyonu gerçekleştirilmiş ve izole edilen sekonder metabolitlerin biyoaktiviteleri incelenmiştir. İzole edilen sekonder metabolitlerden 12 tanesinin yapısı aydınlatılmıştır. Gerçekleştirilen biyoaktivite testleri sonucunda Aspergillus terreus mantarından izole edilen Bütirolakton I maddesinin kayda değer antialerjik aktivitesinin yanında oldukça yüksek antienflamatuvar aktiviteye sahip olduğu ve normal hücrelere toksik olmadığı tespit edilmiştir. Bütirolakton I maddesinin 2019 yılı sonunda görülen ve 1 yıldır tüm dünyada etkisini ağır bir şekilde göstermekte olan COVID-19 virüsünün ana proteazını inhibe edici aktivitesinin araştırılması halen devam etmektedir. Sonuç olarak bu doktora tezi çalışmasıyla edinilen bilgilerin, hem yeni bir antialerjik ilaç etken maddesi üretilmesinde hem de ülkemiz denizlerinden elde edilecek deniz canlılarıyla yeni ilaç etken maddesi keşfi alanında başka araştırmacılara yön vermesinde etkili olacağı düşünülmektedir.
Description
Keywords
Aspergillus costaricaensis, Aspergillus terreus, Farmakognozi