Türkmen mektep ve medrese tahsilinde okutulan bir eser: Revnaku'l-İslam
| dc.contributor.advisor | Özönder, Fatma Sema | |
| dc.contributor.author | Aghatabai, Shahrouz | |
| dc.contributor.department | Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları | tr_TR |
| dc.date.accessioned | 2023-01-05T12:23:37Z | |
| dc.date.available | 2023-01-05T12:23:37Z | |
| dc.date.issued | 2014 | |
| dc.description.abstract | AGHATABAI, Shahrouz, "Türkmen Mektep ve Medrese Tahsilinde Okutulan bir Eser: Revnaku'l-İslam". YL Tezi, Danışman: Prof. Dr. F. Sema Barutcu ÖZÖNDER, XXII+537 s. İran'ın Kuzeydoğusunda yer alan Türkmensahra bölgesinde yaşayan Türkmenler, bu ülke içinde kendi millî ve dinî kimliklerini en iyi şekilde koruyan azınlıklardan sayılır. İran Türkmenlerinin konuşma dili Türkmen Türkçesidir ve Sünnî (Hanefî) mezhebine inanmaktadırlar. Onların arasında yüzden fazla dinî medrese faaliyet etmektedir. Türkmensahra dinî medreselerinin birçoğunda hâlâ ders kitabı şeklinde okutulan Revnaku'l-İslam manzûmesi, aslında Türk dili ve edebiyatının tanınmış bir eseridir. Bu didaktik manzûme 869 k./1465 yılında, demek Timurlu'lar döneminde Vefâyî mahlaslı biri tarafından Hanefî fıkhı konusunda kaleme alınmıştır. Eser 1850 yılından itibaren, ilk Kazan'da ve daha sonra Taşkent ve Buhara şehirlerinde defalarca basılmış ve bazı araştırmacıların dikkatını çekmiştir. Ders kitabı olduğu için İran Türkmenleri arasında çok sayıda basılı ve yazma nüshaları bulunmaktadır. Çalışmamız sekiz bölümden oluşmaktadır: ilk bölümde Türkmensahra ve Türkmenler genel şekilde tanıtılmıştır. İkinci bölümde, Türkmensahra'da Dinî Eğitim konusu ele alınmış ve medreselerin oluşumu ve işleyişi açıklanmaya çalışılmıştır. Bu konu şimdiye kadar çalışılmadığından dolayı, bu bölümü yazmak için genelde alan araştırmasında elde ettiğimiz bilgilere başvurduk. Üçüncü bölüm doğrudan Revnaúu'l-İslÀm eseri hakkındadır ve onun kendi metnine, rivayetlere ve tezkirelere istinaden bu ders kitabını tanıtmaya ve Türkçe Fıkıh kitapları yazma geleneği içinde onun konumunu belirlemeye yönelik bir denemedir. Dördüncü bölümün içeriği Tarihsel Karşılaştırmalı Dil İncelemesi'dir. Bu kapsamda beş nüshadan yararlanarak hazırladığımız tenkitli metin ile Türkmensahra'da 2003'te yayımlanan A. Niknahad nüshası mukayese edilmiştir. Beşinci bölüm Revnakul'-İslam'ın Tenkitli Metni ve altıncı bölüm ise Revnaku'l-İslam'ın A. Niknahad Tarafından Türkmen Türkçesine Uyarlanmış Metni'ni vermeyi hedeflemiştir. Yedinci bölümümüz Dizin'dir ve sözlük-dizin şekilde tenkitli metnin bütün sözcüklerini anlamlarıyla içermektedir. Kaynaklar bölümü, sekizinci ve son bölümü teşkil etmektedir. Çalışmamızda ilk başta İran coğrafyasındaki Türkmen mektep ve medreselerini tanıtmaya çalıştık ve sırasıyla bu öğretim merkezleri bağlamında okutulan Revnaku'l-İslam eserinin tanıtımı, tarihî karşılaştırmalı dil incelemesi ve metnini hazırlamaya özen gösterdik. | tr_TR |
| dc.description.ozet | AGHATABAI, Shahrouz, "A Work Being Taught in Turkmen Maktabs and Madrasahs: Revnaku'l-İslam". MA Thesis, Advisor: Prof. Dr. F. Sema Barutcu ÖZÖNDER, XXII+537 p. Living in Turkmensahra in Northwestern part of Iran, Turkmens are considered to be one of the most successful minorities in preserving their national and religious identity. Iranian Turkmens' spoken language is Turkmen Turkish and they are adherents of Sunni (Hanafi) Islam. More than one hundred religious schools (madrasah) are active in Turkmensahra. Still being taught as a textbook in many religious schools, Revnaku'l-İslam is in fact a well-known work, written in verse, of Turkish language and literature. This didactic work on jurisprudence is written by someone with the penname of Vefâyî in 1465/869 AH, in the Timurid period. From 1850 on it has been noticed by some scholars and it has been printed for many times, first in Kazan and then in Taşkent and Buhara. There are a lot of printed forms and manuscripts of the work among Iranian Turkmens. This study is composed of eight chapters: in the first chapter Turkmensahra and the Turkmens are introduced broadly. In the second part Religious Education in Turkmensahra is discussed and the function and formation of the madrasahs is explained. As this subject has not been dealt with formerly, the data gathered in our field study is primarily used in writing this chapter. The third chapter is directly about the Revnaku'l-İslam. This chapter is an essay aiming to describe the book itself and define its place in the tradition of writing Turkish jurisprudence books by making references to its text, legends and tazkirahs (poets' biographies). The fourth chapter is a Historical-comparative Linguistic Study of the book. Herein the critical edition of the book which is based on the five manuscripts is compared to one printed version published by A. Niknahad in 2003 in Turkmensahra. The fifth chapter is Revnaku'l-İslam's critical edition. The sixth chapter is The Adapted Text of Revnaúu'l-İslÀm to Turkmen Turkish by A. Niknahad. The seventh chapter is an index in which all the words in the critical edition and their meanings are included in a glossary-index format. The eighth and last chapter includes the References. This study initially tries to introduce Turkmen maktabs and madrasahs in the geography of Iran. Then it takes up the description, critical edition and historical-comparative linguistic study of the book Revnaúu'l-İslÀm that is being taught in these education centers. Keywords: Revnaku'l-İslam, Turkmensahra, Iran, Turkmens, jurisprudence, religious schools. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/20.500.12575/86829 | |
| dc.language.iso | tr | tr_TR |
| dc.publisher | Sosyal Bilimler Enstitüsü | tr_TR |
| dc.subject | Revnaku'l-İslam | tr_TR |
| dc.subject | Dil özellikleri | tr_TR |
| dc.subject | Din eğitimi | tr_TR |
| dc.title | Türkmen mektep ve medrese tahsilinde okutulan bir eser: Revnaku'l-İslam | tr_TR |
| dc.type | masterThesis | tr_TR |