Buğdayın su ayak izi üzerine karşılaştırmalı bir değerlendirme
| dc.contributor.author | Dellal, Güray | |
| dc.date.accessioned | 2025-06-24T07:56:23Z | |
| dc.date.available | 2025-06-24T07:56:23Z | |
| dc.date.issued | 2023 | |
| dc.description.abstract | 2022 yılı verilerine göre Türkiye'de toplam sektörel su kullanım miktarı yaklaşık 57 milyar m3 olup bunun 44 milyar m3'ü tarımsal sulamadan ( %77), 13 milyar m3'ü ise içme kullanma ve Sanayi'nden %13) kaynaklanmaktadır. Falkenmark Göstergesine göre; kişi başına yıllık su potansiyelinin 1000 m3, 500 m3 ve < 500 m3 olması sırasıyla su stresi, su kıtlığı ve kesin su kıtlığı durumunu göstermektedir. Türkiye'de 2022 yılında kişi başı su potansiyeli 1313 m3/yıl iken bu potansiyelin 2030 yılına kadar 757 m3/yıla düşeceği ve bu duruma bağlı olarak ta bu tarihten sonra ülkemizin su fakiri ülke statüsüne geçeceği beklenmektedir. Bu noktadan hareketle bu tez çalışmasında; Türkiye tarımı içinde ekonomi, beslenme ve sosyokültürel açıdan önemli yeri olan buğdayın su ayak izi incelenmiştir. Türkiye genelinde 2004, 2010 ve 2023 yılları için yapılan hesaplamalara göre kışlık ekmeklik buğday üretiminin toplam su ayak izi 33,52 – 40,00 Mm3/yıl, makarnalık buğday su ayak izinin yalnızca 6,59 Mm3'dür. Kışlık ekmeklik buğday üretiminin toplam WF: Türkiye genelinde 51 Mm3/ton , Fırat havzasında 6,81 Mm3/ton, Dicle havzasında 6,6 Mm3/ton, Diyarbakır ilinde 1,4 Mm3/ton, Sivas ilinde 346 m3 /ton, Kırıkkale ilinde 2120,3 m3/ton olarak hesaplanmıştır. Türkiye geneli, havza, bölge ve iller düzeyinde yapılan buğday su ayak izi hesaplamalarına göre; buğday üretimin toplam su ayak izinin en büyük bileşeni yeşil su ayak izidir ve dolaysıyla da mavi-yeşil su ayak izi oranı düşüktür. Türkiye' nin kışlık ekmeklik buğday yeşil su ayak izi; Türkiye geneli için 45 Mm3/ton, Fırat havzasında 3,36 Mm3/ton, Dicle havzasında 3,63 Mm3/ton, Diyarbakır ilinde 1 Mm3/ton, Sivas ilinde 340 m3/ton, Kırıkkale ilinde 1991 m3/ton olarak hesaplanmıştır. Bu bulgulara göre Türkiye'de buğday üretimi, esas olarak kuru tarım koşullarında yapılması nedeniyle yağmur suyuna bağlılık göstermektedir. Buğday WF bakımından iller ve bölgeler içinde ve arasında genellikle farklılıklar çıkmaktadır. Bu durum illerin ve bölgelerin toprak yapısı, su kaynakları ve bunların yönetimi, iklim koşulları, tarım uygulamaları, su ayak izini hesaplamada kullanılan modeller vb. faktörlerin değişiminde ileri gelmektedir. | |
| dc.description.sponsorship | According to 2022 data, the total sectoral water use in Turkey is approximately 57 billion m3, of which 44 billion m3 comes from agricultural irrigation (77%), 13 billion m3 from drinking and industrial use (13%). According to Falkenmark Indicator; The annual water potential per capita of 1000 m3, 500 m3 and < 500 m3 indicates water stress, water scarcity and absolute water scarcity, respectively. While the water potential per capita in Turkey was 1313 m3/year in 2022, it is expected that this potential will decrease to 757 m3/year until 2030 and accordingly, our country will become a water-poor country after this date. From this point of view, in this thesis study; The water footprint of wheat, which has a very important place in Turkey's agriculture in terms of economy, nutrition and socio-cultural aspects, has been examined. According to the calculations made for the years 2004, 2010 and 2023 throughout Turkey, the total water footprint of winter bread wheat production is 33.52 – 40.00 Mm3/year, and the water footprint of durum wheat is only 6.59 billion m3. According to the wheat water footprint calculations made at the level of Turkey, basin, region and provinces; The largest component of the total water footprint of wheat production is the green water footprint and therefore the blue-green water footprint is low. Turkey's winter bread wheat green water footprint; It has been calculated as 45billion m3 for Turkey in general, 3.36-3.63 billion m3 for the Fırat and Dicle basins, and 340 m3/ton and 1 billion m3 for the provinces of Sivas and Diyarbakır provinces. According to these findings, wheat production in Turkey is dependent on rain water, mainly due to dry agriculture conditions. In terms of wheat water footprints, there are usually differences within and between provinces and regions. This situation includes the soil structure of provinces and regions, water resources and their management, climatic conditions, agricultural practices, models used in calculating water footprints, etc. due to the change of factors. | |
| dc.identifier.uri | https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/92983 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | ANKARA ÜNİVERSİTESİ | |
| dc.subject | Türkiye | |
| dc.subject | tarım | |
| dc.subject | buğday | |
| dc.subject | su ayak izi | |
| dc.title | Buğdayın su ayak izi üzerine karşılaştırmalı bir değerlendirme | |
| dc.title.alternative | A comparative assessment on the water footprint of wheat | |
| dc.type | Thesis |
Files
Original bundle
1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
- Name:
- Buğdayın Su Ayak Izi Uzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme.pdf
- Size:
- 2.08 MB
- Format:
- Adobe Portable Document Format
License bundle
1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
- Name:
- license.txt
- Size:
- 1.71 KB
- Format:
- Item-specific license agreed upon to submission
- Description: