Düşük morfinli haşhaş (Papaver somniferum L.) hatlarının bazı bitkisel ve tarımsal özellikleri üzerine araştırmalar
| dc.contributor.advisor | Arslan, Neşet | |
| dc.contributor.author | Rahimi, Amir | |
| dc.contributor.department | Tarla Bitkileri | tr_TR |
| dc.date.accessioned | 2022-09-01T12:50:09Z | |
| dc.date.available | 2022-09-01T12:50:09Z | |
| dc.date.issued | 2013 | |
| dc.description.abstract | Bu çalışma Ekim 2009 ve Ekim 2010 yıllarında, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlasında, tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Tarım sezonlarında, iki yılık (2009-2010 ve 2010-2011) yürütülmüş olan bu araştırmada, düşük morfinli haşhaş hatlarının bazı bitkisel ve tarımsal özelliklerini belirleyerek, çeşit geliştirme amaçlanmıştır. Daha önce A.Ü.Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri koleksiyonlarında bulunan bine yakın haşhaş hatlarından morfin açısından ortalamaları % 0.3 den az olan 24 hat seçilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre çıkış süresi, ilk ve ikinci yılda sırasıyla 7-11 ve 9-14 gün, çiçeklenme süresi, ilk ve ikinci yılda sırasıyla 201-208 ve 226-234 gün ve olgunlaşma süresi, ilk ve ikinci yılda sırasıyla 230-236 ve 268-271 gün arasında değişmiştir. Çiçek rengi, beyaz ve menekşe, tohum rengi ise beyaz, mavi, sarı ve pembe olarak kaydedilmiştir. İki yılın ortalaması olarak bitki boyu 106.11-119.34 cm, bitki başına yan dal sayısı 1.13-1.96 adet, sap ve kök arasındaki boğum eni 12.64-1.73 mm, bitki başına kapsül sayısı 2.13-2.96 adet, ana kapsül uzunluluğu 42.28-50.50 mm, ana kapsül eni 42.07-49.10 mm, kapsül indeksi 0.9425-1.1365, kapsüllerdeki ışın (tepecik) sayısı 11.17-12.52 adet, bitki başına kapsül ve tohum birlikte verimi 15.92-20.72 g, bitki başına kapsül verimi 7.00-9.35 g, bitki başına tohum verimi 8.76-11.38 g, dekara kapsül ve tohum birlikte verimi 205.70-260.68 kg/da, dekara kapsül verimi 92.69-119.13 kg/da, dekara tohum verimi 108.56-142.24 kg/da, kapsül / tohum 0.70-0.98, tohum / kapsül oranı 1.04-1.44, yağ oranı %44.47-52.61, dekara yağ verimi 51.45-74.79 kg/da, morfin oranı %0.22-0.35, dekara morfin verimi 0.24-0.40 kg/da, alkaloid oranı %0.295-0.526, tebain oranı %0.011-0.044, noskapin oranı % 0.011-0.050, doymamış yağ asitleri oranı 2010 yılında %88.864-%89.683, 2011 yılında %88.137-%89.771, doymuş yağ asitleri oranı 2010 yılında %10.317-%11.136, 2011 yılında ise %10.229-%11.863 arasında değişmiştir. Yürütülmüş bu araştırmada, düşük morfinli haşhaş hatlarında düşük morfinli özelliği, yıllara göre değişmekle birlikte, düşük bulunmuştur. Farklı amaçlara göre, diğer hatları da göz önünde bulundurarak, 7 numaralı hat, beyaz renkli tohumu, yüksek tohum verimi, yağ oranı ve yağ verimiyle, çeşit geliştirmek için tavsiye edilmektedir. | tr_TR |
| dc.description.ozet | The trial was established as a randomized block design with 4 replications during October 2009 and 2010, in experimental fields of the Agronomy Department, Faculty of Agriculture of Ankara University,Turkey. The aim of the study was to determine some botanical and agricultural characteristics of low morphine poppy lines and to register low morphine poppy cultivars. In first, 24 lines by less than 0.3% morphine percentage, were recorded from among thousand of poppy lines grown in the collection gardens of the Field Crops Department, Faculty of Agriculture in Ankara University. According to the results of the first year, emergence took 7-11 days, flowering time ranged from 201-208 days and it took 230-236 days for the capsule to become ripe. During the second year, emergence took 9-14 days, flowering time ranged from 226-234 days while it took 268-271 days for the capsule to become ripe. The color of poppy flowers were white and violet where as the color of seeds were white, yellow, Blue and pink. After two years the average plant height ranged 106.11-119.34 cm, number of branches per plant 1.13-1.96, stem thickness near soil 12.64-1.73 mm, number of capsules per plant 2.13-2.96, capsul width 42.28-50.50 mm, capsul length 42.07-49.10 mm, capsul index 0.9425-1.1365, stigma number per capsul 11.17-12.52, capsul and seed yield per plant 15.92-20.72 g, capsul yield per plant 7.00-9.35 g, seed yield per plant 8.76-11.38 g, capsul and seed yield 205.70-260.68 kg/da, capsul yield 92.69-119.13 kg/da, seed yield 108.56-142.24 kg/da, capsul/seed rate 0.70-0.98, seed/capsul rate1.04-1.44, oil content %44.47-52.61, oil yield 51.45-74.79 kg/da, morphine content %0.22-0.35, morphine yield 0.24-0.40 kg/da, alkaloid content %0.295-0.526, tebaine content %0.011-0.044, noscapine content % 0.011-0.050, unsaturated fatty acids %88.864-%89.683 and %88.137-%89.771 in the first and second year respectively and saturated fatty acids %10.317-%11.136, 2011 and %10.229-%11.863 in the first and second year respectively. According to the results all selected 24 lines showed low morphine percentage from the crop of 2009 and 2010. Depend on usage, some of these low mrphine lines can be prefered where as regarding white seed, high seed yield, oil content and oil yield, the line 7 is better than other lines. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/20.500.12575/83630 | |
| dc.language.iso | tr | tr_TR |
| dc.publisher | Fen Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
| dc.subject | Düşük morfinli haşhaş | tr_TR |
| dc.subject | tarımsal özellik | tr_TR |
| dc.title | Düşük morfinli haşhaş (Papaver somniferum L.) hatlarının bazı bitkisel ve tarımsal özellikleri üzerine araştırmalar | tr_TR |
| dc.title.alternative | The researches on some botanical and agricultural characteristics of low morphine poppy (Papaver somniferum L.) lines | tr_TR |
| dc.type | doctoralThesis | tr_TR |