Düşük morfinli haşhaş (Papaver somniferum L.) hatlarının bazı bitkisel ve tarımsal özellikleri üzerine araştırmalar

No Thumbnail Available

Date

2013

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

Fen Bilimleri Enstitüsü

Abstract

Bu çalışma Ekim 2009 ve Ekim 2010 yıllarında, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlasında, tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Tarım sezonlarında, iki yılık (2009-2010 ve 2010-2011) yürütülmüş olan bu araştırmada, düşük morfinli haşhaş hatlarının bazı bitkisel ve tarımsal özelliklerini belirleyerek, çeşit geliştirme amaçlanmıştır. Daha önce A.Ü.Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri koleksiyonlarında bulunan bine yakın haşhaş hatlarından morfin açısından ortalamaları % 0.3 den az olan 24 hat seçilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre çıkış süresi, ilk ve ikinci yılda sırasıyla 7-11 ve 9-14 gün, çiçeklenme süresi, ilk ve ikinci yılda sırasıyla 201-208 ve 226-234 gün ve olgunlaşma süresi, ilk ve ikinci yılda sırasıyla 230-236 ve 268-271 gün arasında değişmiştir. Çiçek rengi, beyaz ve menekşe, tohum rengi ise beyaz, mavi, sarı ve pembe olarak kaydedilmiştir. İki yılın ortalaması olarak bitki boyu 106.11-119.34 cm, bitki başına yan dal sayısı 1.13-1.96 adet, sap ve kök arasındaki boğum eni 12.64-1.73 mm, bitki başına kapsül sayısı 2.13-2.96 adet, ana kapsül uzunluluğu 42.28-50.50 mm, ana kapsül eni 42.07-49.10 mm, kapsül indeksi 0.9425-1.1365, kapsüllerdeki ışın (tepecik) sayısı 11.17-12.52 adet, bitki başına kapsül ve tohum birlikte verimi 15.92-20.72 g, bitki başına kapsül verimi 7.00-9.35 g, bitki başına tohum verimi 8.76-11.38 g, dekara kapsül ve tohum birlikte verimi 205.70-260.68 kg/da, dekara kapsül verimi 92.69-119.13 kg/da, dekara tohum verimi 108.56-142.24 kg/da, kapsül / tohum 0.70-0.98, tohum / kapsül oranı 1.04-1.44, yağ oranı %44.47-52.61, dekara yağ verimi 51.45-74.79 kg/da, morfin oranı %0.22-0.35, dekara morfin verimi 0.24-0.40 kg/da, alkaloid oranı %0.295-0.526, tebain oranı %0.011-0.044, noskapin oranı % 0.011-0.050, doymamış yağ asitleri oranı 2010 yılında %88.864-%89.683, 2011 yılında %88.137-%89.771, doymuş yağ asitleri oranı 2010 yılında %10.317-%11.136, 2011 yılında ise %10.229-%11.863 arasında değişmiştir. Yürütülmüş bu araştırmada, düşük morfinli haşhaş hatlarında düşük morfinli özelliği, yıllara göre değişmekle birlikte, düşük bulunmuştur. Farklı amaçlara göre, diğer hatları da göz önünde bulundurarak, 7 numaralı hat, beyaz renkli tohumu, yüksek tohum verimi, yağ oranı ve yağ verimiyle, çeşit geliştirmek için tavsiye edilmektedir.

Description

Keywords

Düşük morfinli haşhaş, tarımsal özellik

Citation