Fazla kilolu ve obez çocuklarda insülin direnci ile d vitamini düzeyi ve akdeniz diyeti kalite indeksi arasındaki ilişki
| dc.contributor.advisor | Keser, Alev | |
| dc.contributor.author | Tunçer, Esra | |
| dc.contributor.department | Beslenme ve Diyetetik | tr_TR |
| dc.date.accessioned | 2024-01-31T13:04:09Z | |
| dc.date.available | 2024-01-31T13:04:09Z | |
| dc.date.issued | 2020 | |
| dc.description.abstract | Son zamanlarda çocuk ve adölesan dönemde obezite sıklığının artması ile birlikte insülin direnci görülme sıklığı da artmaktadır. İnsülin direncinin gelişmesinde beslenmenin ve D vitamini düzeyinin çelişkili etkisi, bu konudaki araştırmaların önemini artırmaktadır. Bu nedenle kesitsel olarak planlanan araştırmada, fazla kilolu, obez çocuk ve adölesanlarda insülin direnci ile D vitamini düzeyi ve Akdeniz diyeti kalite indeksi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya, Ankara Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Polikliniğine başvuran 6-17 yaş arasındaki normal ağırlıklı, fazla kilolu ve obez olan toplam 174 çocuk dahil edilmiştir. Bireylerin sosyo-demografik bilgilerini, beslenme alışkanlıklarını, antropometrik ölçümlerini, biyokimyasal bulgularını, güneş ışığından faydalanma durumlarını, fiziksel aktivite alışkanlıklarını, Akdeniz Diyeti Kalite İndeksini (KIDMED İndeksi) ve 24 saatlik besin tüketim kayıtlarını içeren anket formu aracılığıyla veriler toplanmıştır. Verilerin analizinde p<0,05 olması istatistiksel anlamlılık olarak kabul edilmiştir. Katılımcıların %29,9'u normal ağırlıklı, %23,6'sı fazla kilolu, %46,5'i obez olup yaş ortalamaları 11,64±3,17 yıldır. Hem çocuk hem adölesanlarda her iki cinsiyet için günlük diyetle alınan enerji, karbonhidrat, protein ve yağ miktarı açısından normal ağırlıklı, fazla kilolu ve obez bireyler arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0,05). Normal ağırlıklı bireylerin KIDMED puan ortalaması 5,7±2,62; fazla kilolu bireylerin 5,4±2,39; obez bireylerin ise 4,6±2,70 puandır ve obez bireylerin normal ağırlıklı bireylere kıyasla KIDMED puan ortalaması anlamlı olarak daha düşüktür (p<0,05). Araştırmaya katılan bireylerin KIDMED puanları ile vücut ağırlıkları, BKİ z-skorları, bel çevreleri, bel çevresi boy uzunluğu oranları ve vücut yağ yüzdeleri arasında negatif yönlü anlamlı ilişki saptanmıştır (sırasıyla r:-0,287, p:0,000; r:-0,185, p:0,013; r:-0,321, p:0,000; r:-0,256, p:0,001; r:-0,161, p:0,034). Normal ağırlıklı (7,0±4,19 uIU/mL) katılımcıların ortalama açlık insülin düzeyi fazla kilolu (10,2±4,17 uIU/mL) ve obez katılımcılara (14,4±8,83 uIU/mL) kıyasla daha düşüktür (p<0,05). Obezlerde insülin direnci görülme sıklığı (%37,0), normal ağırlıklı (%5,8) ve fazla kilolu bireylere (%9,8) kıyasla daha yüksektir. Katılımcıların HOMA-IR değerleri ile vücut ağırlığı (r:0,653, p:0,000), BKİ z-skoru (r:0,528, p:0,000), bel çevresi (r:0,645, p:0,000), bel çevresi boy uzunluğu oranı (r:0,449, p:0,000) ve vücut yağ yüzdesi (r:0,454, p:0,000) arasında pozitif yönlü anlamlı ilişki saptanmıştır. Katılımcıların %39,1'inde D vitamini yetersiz, %22,4'ünde eksik düzeydedir. Çocuk ve adölesanların serum 25(OH)D düzeyleri ile açlık insülin (r:-0,172; p:0,023) ve HOMA-IR değerleri (r:-0,170; p:0,025) arasında negatif yönlü, zayıf, anlamlı ilişki bulunmuştur. Araştırmaya katılan bireylerin HOMA-IR değeri ile KIDMED puanları arasında negatif yönlü, orta düzeyde, anlamlı ilişki saptanmıştır (r:-0,338, p:0,000). Sonuç olarak, çocukluk çağı obezitesi, insülin direnci için risk faktörüdür. İnsülin direnci ve obezite, sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri ile önlenebilir hastalıklar oldukları için çocuk ve adölesanların Akdeniz diyeti uyumlarının arttırılması yararlı olacaktır. Çocuk ve adölesanlarda D vitamini yetersizliğinin yaygın olduğu saptanmıştır. Serum D vitamini düzeyi ile insülin direnci arasında anlamlı ilişkinin bulunması, D vitamininin insülin direncinin patogenezinde rolünün olabileceğini düşündürmektedir. | tr_TR |
| dc.description.ozet | Recently, the prevalence of insulin resistance has been increasing with the increasing prevalence of obesity in children and adolescents. The contradictory effects of nutrition and vitamin D levels on the development of insulin resistance increase the importance of researches on this subject. Therefore, this cross-sectional study aims to evaluate the relationship between insulin resistance and vitamin D level and Mediterranean diet quality index in overweight and obese children and adolescents. The study was included 174 normal weight, overweight and obese children between the age of 6-17 years who are applied to the Child Endocrine Polyclinic of the Gulhane Training and Research Hospital. Socio-demographic, nutritional habits, anthropometric measurements, biochemical findings, Sunlight exposure, physical activity habits, Mediterranean diet quality index (KIDMED index) and 24-hour dietary food intake records information have been collected with a questionnaire. In statistical analysis of the data p<0.05 was considered significant. Participants composed of 29,9% normal weight, 23,6% overweight and 46,5% obese with the age mean of 11,64±3,17 years. In both children and adolescents for both genders, there was no significant difference between normal weight, overweight and obese individuals in terms of energy, carbohydrate, protein and fat intake by diet (p> 0,05). KIDMED index score of normal weight, overweight and obese participants have been found as 5,7±2,62; 5,4±2,39; 4,6±2,70. It indicates that obese KIDMED index score is significantly low than normal weight children (p<0,05).A significant negative correlation has been found between KIDMED score and body weight, BMI z-scores, waist circumference, waist circumference height ratio and body fat percentage values (when ordered in line with the text; r:-0,287, p:0,000; r:-0,185, p:0,013; r:-0,321, p:0,000; r:-0,256, p:0,001; r:-0,161, p:0,034). Mean fasting blood insulin levels of normal-weight participants (7,0±4,19 uIU/mL) found significantly lower than overweight (10,2±4,17 uIU/mL) and obese participants (14,4±8,83 uIU/mL) (p<0,05). The prevelance of insulin resistance of obese participants (37,0%) is higher than overweight (9,8%) and normal-weight participants (5,8%). A significant positive correlation has been found between HOMA-IR and body weight (r:0,653, p:0,000), BMI z-score (r:0,528, p:0,000), weight circumference (r:0,645, p:0,000), weight circumference/ height ratio (r:0,449, p:0,000) and body fat mass percentage (r:0,454, p:0,000). Vitamin D levels were found insufficient at 39,1% and deficient at 22,4% of participants. A negative, weak and significant correlation has been found between serum 25(OH)D levels and fasting blood insulin (r: -0,172, p: 0,023), serum 25(OH)D levels and HOMA-IR (r: -0,388, p: 0,000). In conclusion, childhood obesity is a risk factor for insulin resistance. Since insulin resistance and obesity are preventable diseases with healthy eating and lifestyle changes, it will be beneficial to increase the adherence to Mediterranean diet of children and adolescents. It has been found that vitamin D deficiency is common in children and adolescents. Since there is a significant correlation between serum vitamin D and insulin levels, it can be considered that vitamin D has role in pathogenesis of insulin resistance. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/20.500.12575/90414 | |
| dc.language.iso | tr | tr_TR |
| dc.publisher | Sağlık Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
| dc.subject | adölesan dönem | tr_TR |
| dc.subject | obezite sıklığı | tr_TR |
| dc.subject | İnsülin direncinin gelişmesi | tr_TR |
| dc.title | Fazla kilolu ve obez çocuklarda insülin direnci ile d vitamini düzeyi ve akdeniz diyeti kalite indeksi arasındaki ilişki | tr_TR |
| dc.title.alternative | The relationship between insulin resistance and vitamin d levels and mediterranean diet quality index in overweight and obese children | tr_TR |
| dc.type | masterThesis | tr_TR |