Metalce fakir hd 1936 yıldızının aukr tayfları temelinde kimyasal bolluk analizi
No Thumbnail Available
Date
2025
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Tez çalışmasında, metalce fakir HD 1936 yıldızının ilk detaylı kimyasal bolluk analizi, AUKR’de bulunan T-80 teleskobuyla elde edilen yüksek çözünürlüklü ve sinyal-gürültü oranına sahip tayfı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yıldızın atmosfer parametreleri fotometrik ve tayfsal yöntemlerle, dikine hızı ve izdüşüm dönme hızı tayfsal olarak hesaplanmıştır. Elde edilen atmosfer ve hız parametreleri esas alınarak, ATLAS9 kodu yardımıyla yıldıza ilişkin atmosfer modeli oluşturulmuştur. Tayfta gözlenen atomik (ve moleküler) çizgilerin eşdeğer genişlik ölçümü ve sentetik tayf üretimi temelinde, toplam 29 atomik türün (Li I, C I, O I, Na I, Mg I, Al I, Si I, Ca I, Sc II, Ti I, Ti II, V I, Cr I, Cr II, Mn I, Co I, Ni I, Cu I, Zn I, Sr I, Y II, Zr II, Ba II, La II, Pr II, Nd II ve Eu II) kimyasal bollukları hesaplanmıştır. Gerçekleştirilen kimyasal bolluk analizi sonucunda, HD 1936’nın metalisitesi [Fe/H]= 1.74±0.15 olarak bulunmuştur. Bu değer göz önünde bulundurularak yıldız, özellikle, lityum, karbon, baryum ve evropyum bollukları temelinde tartışılmıştır. Lityum bolluğu 1.110.15 olup benzer parametrelere sahip diğer kırmızı dev kolu yıldızları ile uyumlu bulunmuştur. [C/Fe] oranı -0.310.1 olarak hesaplanmış olup yıldızın karbonca normal bir yıldız olduğu değerlendirilmiştir. Yıldızın [Ba/Eu] oranı -0.640.2 belirlenmiş olup bu değer onun r-süreci ile zenginleştirilmiş (r-I) bir metalce fakir yıldız olarak sınıflandırılmasını mümkün kılmıştır. Galaktik kimyasal evrim modellerine göre yıldız 20-70Mʘ kütleli süpernova olaylarının izlerini taşımaktadır. Yıldızın tayfsal atmosfer parametreleri kullanılarak Hertzsprung-Russell diyagramındaki konumu belirlenmiştir. Farklı kütle ve yaş değerlerine sahip kuramsal evrim yolları ve yaş çizgileri temelinde kütlesi 0.85Mʘ, yaşı 10 milyar yıl olarak öngörülmüştür.
Description
Keywords
Yıldızlar, kimyasal bolluk analizi, metalce fakir yıldızlar, Galaktik halo