Yapay zekâ konulu idari ve yasal düzenlemeler: Ülke örnekleri ve Türkiye için kamu politikası önerileri
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Modern devletin temel işlevi, düzen oluşturmak ve bunu sürdürebilmek için düzenlemeler yapmaktır. Yapay zekâ (YZ) kaynaklı kamusal sorunlar nedeniyle oluşan karmaşık ve düzensiz ortam devlet müdahalesine dönük ihtiyacı artırmaktadır. Bu ihtiyaç doğrultusunda YZ düzenlemelerinin devletler için bir seçenek değil, zorunluluk olduğu anlaşılmıştır. Aynı zamanda bu zorunluluk, devletlerin yeni yönetim teknikleri oluşturarak, geleneksel düzenleme tarzlarından bir kopuş yaşamalarına zemin hazırlamaktadır. Bu tezde, YZ kaynaklı kamusal sorunlara devletlerin yanıt verebilmeleri için yeniden düzenlemeci bir niteliğe kavuşmaları gerektiği savunulmaktadır. Bu bağlamdaki iki ana akım tartışma, büyük teknoloji şirketlerinin oligopolleşerek veri egemeni haline dönüştüğüne yönelik sav ile devletlerin YZ'ye gereğinden fazla müdahale ederek otoriterleştiğine yönelik savın bir senteze ihtiyacı olduğu anlaşılmıştır. Bu tezin birinci bölümünde bu sentez ihtiyacını ortaya çıkaran YZ düzenlemelerinin kavramsal ve kuramsal çerçevesi, ikinci bölümde bu bağlamda incelenen ülke örnekleri, üçüncü bölümdeyse Türkiye'nin YZ konusundaki düzenleyici girişimleri ve bu düzenlemeler için çeşitli kamu politikası önerileri sunulmuştur. YZ kaynaklı kamusal sorunları karmaşıklık düzeyine göre sınıflandıran bu yaklaşım önerisiyle birlikte YZ düzenlemelerini etkileyen temel faktörler tespit edilmiştir. Devletler YZ düzenlemelerini, dijital ekonomi ve siber egemenlik, yakınsama-ıraksama, küresel ve ulusal sorunlar, veri yönetimi ve demokrasi faktörleri arasındaki tercihlerine göre şekillendirmektedirler. Bu nedenle YZ düzenlemeleri rekabetine uyum sağlamak isteyen devletlerin yeni düzenleme yaklaşımları oluşturması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Description
Keywords
Yapay zekâ, Yapay zekâ düzenlemeleri, Siberuzay yönetimi, Düzenleme, Düzenleyici devlet.