Türkçede İle Sözcüğü Ve Bu Sözcüğün -(Y)La Biçimi Üzerine
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Türkçede ile sözcüğü, sözcük türü bakımından ya çekim edatı -edat- ya da bağlama edatı -
bağlaç- kullanımlarıyla karşımıza çıkar. Çekim edatı olması durumunda [araba / ile] gibi
[isim / edat] yapısında edat öbekleri meydana getirir. Bağlama edatı işlevinde olması
durumunda ise söz gelimi [yaz / ile / kış] gibi [isim / bağlaç / isim] yapısında bir bağlama
öbeği oluşturur. Aynı örnekler, “arabayla” veya “yazla kış” şeklinde de ifade edilebilir ve
işte bu durumda kimi kaynaklarda “ek”; kimi kaynaklarda ise “edat” olarak tanımlanan -
(y)lA biçimi karşımıza çıkar. Buna göre söz konusu biçim, “ek” tanımlamasının yapıldığı
kaynaklarda “vasıta, beraberlik vb. ifade eden bir durum eki” olarak; “edat”
tanımlamasının yapıldığı kaynaklarda ise “ön ünlüsünü yitirerek önceki sözcüğe bitişik
yazılan ile edatı” olarak açıklanır. Bu iki farklı tanımlamaya bağlı olarak sözdizimsel
değerlendirmeler de değişebilmektedir. Böylece, -(y)lA'nın gramer kategorisinin ne olduğu
konusunda örneklerin gerek biçimsel gerekse sözdizimsel açıdan bir bütünlük içinde
değerlendirilmesini belli ölçüde güçleştiren bir belirsizlik ortaya çıkmaktadır. Bu
çalışmada, ile sözcüğü ve bu sözcüğün -(y)lA'ya dönüşmüş biçimiyle ilgili Türkçe
gramerlerde farklı bakış açıları doğrultusunda farklı şekillerde değerlendirilen aynı tip
örneklere dikkat çekmek amaçlanmıştır. Bu bağlamda, öne çıkan biçimsel ve sözdizimsel
yorumlar karşılaştırılmış ve söz konusu örneklerin değerlendirilmesinde esas
alınabilecek yaklaşım, isim durumu kategorisi ile dilin dizim ve dizi boyutundaki
denklikler sorgulanarak belirlenmeye çalışılmıştır.
Description
Keywords
Türkçede ile Sözcüğü, Çekim Edatı, Bağlama Edatı, İsim Durumu Kategorisi, Dizim, Dizi