Tarihî Türk Yazı Dillerinde Fiil Üzerine Ulanan -çI Eki
No Thumbnail Available
Date
2019
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Makelede tarihî Türk dilleri üzerine yapılan gramer çalışmalarında üzerinde pek durulmayan ancak metinlerde karşımıza çıkan, eklendiği fiile sıfat-fiil anlamı veren -çI eki üzerinde durulacak. Söz konusu ek, ilk önce lisansüstü aşaması, Karahanlı Türkçesi dersinde yapılan metin okumalarında Kutadgu Bilig’in
oúıçı ol erdi bayattın saÆa
sen ötrü köni yolúa kirdiÆ toÆa (KB 36)
“Ey yiğit, o sana Tanrı’dan (gönderilmiş) davet eden, peygamber idi. Sen bu yüzden doğru yola girdin.”
beyitindeki oúıçı (< oúı- ‘davet et-’ EDPT :79a) “davet eden” örneği ile karşımıza çıktı. Aynı ek, KB’de kütçi “çoban” ve küdezçi “muhafız, gözcü” örneklerinde de yer alır. Bu örneklerdeki -çI ekinin fiil tabanı üzerine ulanması bizi düşündürdü. Ek üzerine yaptığımız literatür taraması sırasında söz konusu ekin Ali Akar tarafından Türkiye Türkçesi ağızlarında incelendiğini gördük. Bunun üzerine biz de -çI ekinin tarihî Türk dillerindeki varlığını ve metinlerde nasıl geçtiğini inceleyeceğiz.
Description
Keywords
-çI Eki, i, Sıfat-Fiil, Fiilden İsim Yapım Eki –çI+