Renk Adlarının “Çokluk” Anlamı Bağlamında Gök/Gömgök Örneği

Simple item page
dc.contributor.authorKarakoyun, Ülkü Çetinkaya
dc.date.accessioned2025-02-06T13:39:50Z
dc.date.available2025-02-06T13:39:50Z
dc.date.issued2024
dc.description.abstractEdebiyat, renk sembolizminin en etkin olduğu alanlardan biridir. Sözlüklerde mavi ve yeşil rengin adı olarak yer alan Türkçe gök sözcüğünün de diğer renk adları gibi edebî eserlerde sembolik işleviyle sıkça yer aldığını görmek mümkündür. Ancak bu makalede bir renk adı olan Türkçe gök sözcüğü ve onun pekiştirme hecesiyle türetilerek oluşturulmuş gömgök biçiminin “mavi/yeşil”, “masmavi/yemyeşil” biçiminde ifade edilen renk anlamları dışında, diğer bazı renk adları gibi “çok, fazla, aşırı, son derece” anlamında kullanımlarının divan şiirindeki örnekleri değerlendirilmiştir. Pek çok divan, mesnevi ve nazire mecmuası taranarak derlenen şiir örneklerine bakıldığında, gök ve gömgök sözcüklerinin farklı isimler önüne gelerek sıfat görevinde oldukları saptanmıştır. Buna göre, her bir sıfat tamlaması bir başlık olarak düzenlenmiştir. Bunlardan aynı anlama gelenler tek başlık altında ele alınmıştır. Farklı isimler önüne gelerek sıfat görevi üstlenen ve dolayısıyla niteledikleri isimlerle birlikte sıfat tamlaması oluşturan gök ve gömgök sözcüklerinin yer aldığı örnekler 10 başlık altında ele alınmıştır. Bunlar; 1. Gök kandil/ Gök kanzil/ Gök zurna/ Gök ser-hoş, 2. Gök düşmen, 3. Gök zügürd, 4. Gök başlu, 5. Gök demür/Gök âhen/Gömgök demür, 6. Gömgök delü/ dîvâne, 7. Gök/Gömgök ter (der), 8. Gömgök su, 9. Gömgök âşık ve 10. Gömgök gâzî başlıklarıdır. Gök/gömgök sözcüklerinin “çok, fazla, aşırı, son derece” anlamında kullanıldığı örneklerin pek çoğunda tevriye yoluyla renk anlamlarının da çağrıştırılarak çokanlamlılık yaratıldığı görülmektedir. Renk adlarının çokluk anlamı çerçevesinde, gök/gömgök örneğine ilişkin farklı örnekler çıkabileceği gibi farklı kullanımların ortaya çıkmasının da mümkün olduğunu belirtmek gerekir
dc.identifier.urihttps://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/92245
dc.language.isotr
dc.publisherAnkara Üniversitesi
dc.subjectRenk Sembolizmi
dc.subjectÇokluk Anlamı
dc.subjectGök
dc.subjectGömgök
dc.subjectGök Başlu
dc.subjectÇok Başlu
dc.subjectGök Demür
dc.subjectGök Kanzil
dc.titleRenk Adlarının “Çokluk” Anlamı Bağlamında Gök/Gömgök Örneği
dc.title.alternativeThe Example Of Gök/Gömgök In The Context Of “Multıplıcıty” Meanıng Of Color Names
dc.typeArticle

Files

Original bundle
Now showing 1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
Name:
10.33171-dtcfjournal.2024.64.2.27-3496662.pdf
Size:
472.37 KB
Format:
Adobe Portable Document Format
Download
License bundle
Now showing 1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
Name:
license.txt
Size:
1.71 KB
Format:
Item-specific license agreed upon to submission
Description:
Download

Collections

Cilt:64 Sayı:02 (2024)