Renk Adlarının “Çokluk” Anlamı Bağlamında Gök/Gömgök Örneği
dc.contributor.author | Karakoyun, Ülkü Çetinkaya | |
dc.date.accessioned | 2025-02-06T13:39:50Z | |
dc.date.available | 2025-02-06T13:39:50Z | |
dc.date.issued | 2024 | |
dc.description.abstract | Edebiyat, renk sembolizminin en etkin olduğu alanlardan biridir. Sözlüklerde mavi ve yeşil rengin adı olarak yer alan Türkçe gök sözcüğünün de diğer renk adları gibi edebî eserlerde sembolik işleviyle sıkça yer aldığını görmek mümkündür. Ancak bu makalede bir renk adı olan Türkçe gök sözcüğü ve onun pekiştirme hecesiyle türetilerek oluşturulmuş gömgök biçiminin “mavi/yeşil”, “masmavi/yemyeşil” biçiminde ifade edilen renk anlamları dışında, diğer bazı renk adları gibi “çok, fazla, aşırı, son derece” anlamında kullanımlarının divan şiirindeki örnekleri değerlendirilmiştir. Pek çok divan, mesnevi ve nazire mecmuası taranarak derlenen şiir örneklerine bakıldığında, gök ve gömgök sözcüklerinin farklı isimler önüne gelerek sıfat görevinde oldukları saptanmıştır. Buna göre, her bir sıfat tamlaması bir başlık olarak düzenlenmiştir. Bunlardan aynı anlama gelenler tek başlık altında ele alınmıştır. Farklı isimler önüne gelerek sıfat görevi üstlenen ve dolayısıyla niteledikleri isimlerle birlikte sıfat tamlaması oluşturan gök ve gömgök sözcüklerinin yer aldığı örnekler 10 başlık altında ele alınmıştır. Bunlar; 1. Gök kandil/ Gök kanzil/ Gök zurna/ Gök ser-hoş, 2. Gök düşmen, 3. Gök zügürd, 4. Gök başlu, 5. Gök demür/Gök âhen/Gömgök demür, 6. Gömgök delü/ dîvâne, 7. Gök/Gömgök ter (der), 8. Gömgök su, 9. Gömgök âşık ve 10. Gömgök gâzî başlıklarıdır. Gök/gömgök sözcüklerinin “çok, fazla, aşırı, son derece” anlamında kullanıldığı örneklerin pek çoğunda tevriye yoluyla renk anlamlarının da çağrıştırılarak çokanlamlılık yaratıldığı görülmektedir. Renk adlarının çokluk anlamı çerçevesinde, gök/gömgök örneğine ilişkin farklı örnekler çıkabileceği gibi farklı kullanımların ortaya çıkmasının da mümkün olduğunu belirtmek gerekir | |
dc.identifier.uri | https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/92245 | |
dc.language.iso | tr | |
dc.publisher | Ankara Üniversitesi | |
dc.subject | Renk Sembolizmi | |
dc.subject | Çokluk Anlamı | |
dc.subject | Gök | |
dc.subject | Gömgök | |
dc.subject | Gök Başlu | |
dc.subject | Çok Başlu | |
dc.subject | Gök Demür | |
dc.subject | Gök Kanzil | |
dc.title | Renk Adlarının “Çokluk” Anlamı Bağlamında Gök/Gömgök Örneği | |
dc.title.alternative | The Example Of Gök/Gömgök In The Context Of “Multıplıcıty” Meanıng Of Color Names | |
dc.type | Article |
Files
Original bundle
1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
- Name:
- 10.33171-dtcfjournal.2024.64.2.27-3496662.pdf
- Size:
- 472.37 KB
- Format:
- Adobe Portable Document Format
License bundle
1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
- Name:
- license.txt
- Size:
- 1.71 KB
- Format:
- Item-specific license agreed upon to submission
- Description: