Kamulaştırma kanunu’nun 8. maddesi ile 27. maddesinin incelenmesi, botaş doğal gaz boru hattı projelerindeki uygulamaların değerlendirilmesi
No Thumbnail Available
Date
2019
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara: Ankara Üniversitesi: Fen Bilimleri Enstitüsü: Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Anabilim Dalı
Abstract
Türkiye bulunduğu coğrafya itibariyle zengin doğal gaz ve petrol kaynaklarına sahip ülkelere komşu olmasının yanında, enerji talebi olan Avrupa ülkelerine de yakın konumdadır. Bu durum, Türkiye’nin bir petrol ve doğal gaz transit ülkesi olmasını sağlamaktadır. Türkiye, bir enerji köprüsü olma imkânını sağlayan ve coğrafi konumundan kaynaklanan bu avantajı kullanmak amacıyla; konu ile ilgili olarak gerekli tüm tedbirleri almak ve düzenlemeleri yapmak zorundadır. Bu zorunluluk sebebiyle Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ), kanunlarla verilmiş görevlerini yerine getirmek için kamu yararının gerektirdiği hallerde plan ve projelerini uygulayacağı yerlerdeki özel mülkiyete konu taşınmazları kamuya mal etmek üzere ilgili kanun maddelerinde belirtilen esaslara göre hukuka uygun şekilde kamulaştırmak zorundadır.
Bu çalışmada, kamulaştırma işlemi hakkında genel bilgiler verildikten sonra 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 8. maddesinde düzenlenen satın alma usulü ve 27. maddesinde düzenlenen acele kamulaştırma usülleri üzerinde durulmuş, BOTAŞ’ın doğal gaz boru hattı projelerindeki kamulaştırma süreci genel olarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; BOTAŞ’ın Aralık 2017 tarihi itibarıyla toplam 456 projenin 246’sında projelerin ivedilik durumu sebebiyle 2942 Sayılı Kanun’un 27. maddesi, 200 adet projede 8. maddesini uygulandığı görülmüştür. Bu iki yönteme göre yapılan kamulaştırma çalışmalarında; geçen süre, kamulaştırma bedeli, taşınmaz malikleri ile anlaşma ve anlaşamama durumları açısından kıyaslandığında iki yöntemin uygulanmasında çok büyük farklar tespit edilememiştir. Kamulaştırma maliyeti açısından ise dava açma maliyetinin oluşması nedeniyle 8. maddeye kıyasla 27. maddenin uygulanmasının kamulaştırma maliyetini iki katı kadar artırdığı tespit edilmiştir.
Kamulaştırmada 8. maddenin uygulanabilmesi için boru hattı güzergâhında kalan taşınmazda inşai çalışmanın başlatılabilmesi için kamulaştırma sürecinin tamamlanması gerekmektedir. Ancak, 27. madde gereği acele el koyma kararı alınması ile taşınmazlara el konularak kanun gereği hukuki süreç bedelin bankaya blokesinden sonra tamamlanacağı için inşai çalışmaların bir an önce başlatılabilmesine olanak vermesi sebebiyle acele kamulaştırmanın tercih edildiği görülmektedir. Ancak, acele kamulaştırma kararlarının her geçen yıl artması dikkate alınarak Bakanlar Kurulu Kararı ile verilen acele kamulaştırma işlemlerinde acelelilik halini gerekli kılan durumlar açıkca belirtilmeli ve acele kamulaştırma yapılmadığı takdirde idarenin uğrayacağı muhtemel zararlarının ne olacağının net bir şekilde ortaya konulmasının gerekli olduğu değerlendirilmektedir. Aynı zamanda, mülkiyet hakkını kısmen ya da tamamen ortadan kaldıran kamulaştırma işleminde bireyin haklarının korunması, kamulaştırma sonucunda sadece toplumu değil, mülkiyet hakkı ortadan kalkan bireyi de memnun etmek için gerekli düzenlemelerin yapılması zorunlu görülmektedir.
Description
Keywords
Kamulaştırma, Satın alma usulü, Acele kamulaştırma, Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi