İletişim, yabancılaşma ve meta fetişizmi: Akıllı telefonlar üzerine inceleme
No Thumbnail Available
Date
2017
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Yabancılaşma, modern insana dair bir sorun ve temas ettiği toplumsal olguların
çeşitliliğine koşut olarak, günümüzde de önemini korumaya devam ediyor. İletişim
teknolojilerinin gelişmesi, akıllı telefonların yaygınlaşması ve sosyal medyanın
yükselişi, yabancılaşma konusunu, gündelik bir ilgi düzeyinde gündemde tutuyor.
İnsanlar, gün boyunca, sabah gözlerini açtıktan gece kapayana dek, hemen her yerde
akıllı telefonlarını kullanıyorlar ve sosyal medyada zaman geçiriyorlar. Ancak bu durum
çoğunlukla bağımlılık, fayda-zarar veya sanallık-gerçeklik ikilemleri etrafında dönen
tartışmalarla, oldukça yüzeysel ve çarpık bir şekilde ele alınıyor.
Marksist yabancılaşma teorisi ise bu konuya farklı bir bakış getirmemize olanak
veriyor. Marx ve diğer Marksist düşünürlere göre, yabancılaşma, en genel düzeyde,
insana dair her şeyin insanlık dışı bir gücün denetimi altına girmesini tanımlar.
Kapitalist üretim tarzı ve ilişkileri, sözü edilen insanlık dışı gücün günümüzdeki
ifadeleridir. Bu üretim tarzına özgü toplumsal ilişkiler, o ilişkilerin eyleyeni olan
insanlara kendilerinden bağımsızmış gibi görünür. İnsanın toplumsal varlığı, o üretim
ilişkilerinde yer bulduğu ölçüde ve o üretim tarzının kültürel mantığına uyarlandığı
ölçüde anlamlı olur. Bu çalışma, birer meta olarak insanlara sunulan akıllı telefonlarda
yabancılaşmanın gündelik görünümlerine odaklanıyor: Akıllı telefonları ortaya çıkaran
teknolojik gelişmeler ve üretim ilişkileri, Marksist bir perspektifle ele alınıyor ve akıllı
telefon kullanım pratikleri, insanların kendini gerçekleştirme olanakları açısından
değerlendiriliyor. İnsanların kendilerini gerçekleştirme olanaklarını kaybettiği kapitalist
bir toplumda, teknoloji, bilgi ve akıl, birer fetiş unsur olarak onların karşısına dikilir.
Gündelik hayat ve toplumsal ilişkiler, metaların türdeşleştirici dünyasına tâbi olur ve
akıllı telefonlar aracılığıyla sömürgeleştirilir
Description
Keywords
Yabancılaşma, iletişim, akıllı telefonlar, internet, sosyal medya, meta fetişzmi, şeyleşme, gündelik hayat