Türkiye'de son dönemde uygulanan ortaöğretim politikalarının etkinlik ve fırsat eşitliği analizi

No Thumbnail Available

Date

2014

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

Sosyal Bilimler Enstitüsü

Abstract

Bu tez çalışmasında Türkiye'de son dönemde tasarlanan ve uygulanan ortaöğretimle ilgili politika kararlarının etkinliği ve fırsat eşitliğine etkisi değerlendirilmiştir. Eğitim ekonomisinde, eğitim harcamalarının esas işlevi, kişilere bireysel katkısından çok, dışsal faydaları nedeniyle topluma bir bütün olarak sağladığı sosyal faydaları sayesinde ekonomi üzerinde göstereceği pozitif etkisi olarak görülür. Eğitim harcamalarının önemli bir kısmının fırsat eşitliğini sağlamaya yönelik sosyal adalet niteliğindeki harcamalar içinde görülmesi, pozitif dışsallığının yüksek olması ve özellikle ilköğretimin erdemli hizmetler arasında sayılması nedenleriyle kamu bu sektöre müdahale etmektedir. Kamunun eğitim alanında yaptığı harcamalarda, eşitlik ve etkinlik arasında bir zıtlığın var olduğu; gelir seviyesi düşük kesimlere yapılan telafi edici eğitim yatırımlarının, bir taraftan fırsat eşitliğini sağlama yönünde pozitif etkisi olduğu, diğer taraftan kaynakların etkin kullanımını engellediği kabul edilmektedir. Türkiye'de son dönemde ortaöğretimle ilgili önemli politika kararlarının başında dört yıllık zorunlu ortaöğretim uygulaması gelmektedir. Bunun sonucu, ortaöğretime ayrılan kaynakların büyük kısmı yeni derslik yapımlarına ayrılmasına rağmen, son iki yılda yapılan dersliğin ihtiyacın yarısını dahi karşılamadığı görülmektedir. Kısa vadede çözüm, derslik yapımında sınıf mevcutlarının yoğun olduğu bölgelere öncelik verilmesidir. Ortaöğretimde eğitimin niteliğine etki edebilecek en güncel değişiklik, ortaöğretime geçişte uygulanan sınav sistemidir. Merkezi sınav puanlarına göre yerleştirme yeni uygulamada da sürmekle birlikte, fırsat eşitliği ve eğitim kalitesi bağlamında, sınava dayalı değerlendirmenin artıları ve eksileri tartışılmaya devam edilmektedir. Türkiye'de genelde eğitim sisteminin ve özelde ortaöğretimin temel sorunlarının çözümü için, bölgeler arasında okulların eğitim kalitelerinde, fiziki koşullar, teknolojik imkanlar ve öğretmen kaynağı gibi faktörlerin eşitlenmesine ihtiyaç vardır. Bu sağlandığında, eğitimde fırsat eşitliği ve kaliteli eğitim yoluyla kaynakların etkin kullanımının sağlanması hedefleri bağdaştırılmış olacaktır.

Description

Keywords

Eğitim politikaları, Etkinlik, Eğitim harcamaları

Citation