Tanrı – Âlem ilişkisi: monizm ve monoteizm
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
İçinde yaşadığımız doğal dünya, birbiriyle ilişkili olduğunu düşündüğümüz olaylar arasında nedensel birtakım ilişkileri gözlemlediğimiz/varsaydığımız bir yer olarak görünmektedir. Güneşin yeryüzünü ısıtması, bulutların yağmur yağdırması, bitkilerin fotosentez yapması, karıncaların dev yuvalar inşa edebilmeleri gibi pek çok doğa olayında; a olayının b olayına neden olduğunu gözlemleriz. Bununla birlikte, bu tür bir nedensellikten farklı olarak insanların iradi/kasti eylemleri yoluyla bazı olaylara ve durumlara neden olduğu da söylenebilir. Bir insan, kapıyı çalmak niyetiyle zile bastığında zilin çalmasına neden olur. Burada insanın sahip olduğu nedensel güç, doğal nesnelerin sahip olduğu nedensel güçten bütünüyle farklı olup; failin iradesinden, niyetinden ya da kendi varlığından kaynaklanmaktadır. Burada önemli olan nokta, etrafımızda gözlemlediğimiz olayların ve durumların nasıl meydana geldiğine ve niçin bu şekilde meydana geldiğine ilişkin nedensel bir açıklamanın olması gerektiği, dolayısıyla dünyanın/âlemin bir şekilde nedensellikle örülü olduğudur. Bu durum, âlemin niçin bu şekilde var olduğu sorusunu akla getirdiği gibi bir bütün olarak âlemin var olmasının nedensel bir açıklamasının olup olmadığı sorusunu da beraberinde getirmektedir.
Description
Keywords
Monizm, Monoteizm, Panteizm, Aşkınlık