Tatar Türkçesi Dilbilgisi Kaynaklarinda Derece-Usul Kategorisi
| dc.contributor.author | Çimen, Gamze | |
| dc.date.accessioned | 2025-01-30T18:43:20Z | |
| dc.date.available | 2025-01-30T18:43:20Z | |
| dc.date.issued | 2023 | |
| dc.description.abstract | Türk dilinde ve bunların içinde Tatar Türkçesinde illerin kılınış-görünüş özelliklerinin sınırları henüz tam olarak belirlenememiştir. Genel dilbilimde illerin kılınış-görünüş özellikleri Tatar Türkçesi dilbilgisi kaynaklarında, Rus dilindeki vid terimiyle adlandırılan kavramla karşılaştırılarak yapısal yönden oluşturulma biçimleri ve işlevleri bakımından sözlüksel-dilbilgisel kategoride incelenen derece-usul kategorisi adı altında ele alınan yapılar üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır. Tatar Türkçesi dilbilgisi kaynaklarına göre derece-usul kategorisini oluşturmanın ekleme yöntemi, analitik yöntem, tekrar yöntemi ve -(I)rg(A) biçimbirimli ile totın-, kéréş- ve mataş- illerinin birleşmesi olmak üzere dört yolu vardır. Ekleme yöntemi ile belirli ek biçimbirimler getirilmesi yoluyla kurulur. En yaygın kullanılan analitik yöntemle kendi anlamını tamamen ya da kısmen kaybedip yardımcı il rolünde gelip ana ille -A /-y ya da -(I)p zarf il biçimbirimi aracılığıyla birleşen ilin kullanılmasıyla birleşik iller oluşturulur. Bu yöntemlerle oluşturulan yapılar bağlam bağlantılı olarak ilin adlandırdığı hareketin başlama, yönelme, devamlılık, tekrarlanma, anilik, kısmen gerçekleşme ya da tamamlanma ve sonuç gibi gerçekleşme özelliğiyle ilgili çeşitli ilave anlamlar bildirirler. Fiilin adlandırdığı harekette temel olarak bir değişikliğe yol açmayıp onun gerçekleşme derecesi ve usulüyle ilgili birtakım nüanslar bildiren böyle yapılar, kurulumlarında sözlüksel ve dilbigisel unsurlar bulunduğundan sözlükseldilbilgisel kategori esasında değerlendirilir. Bu çalışma Tatar Türkçesi dilbilgisi kaynaklarında derece-usul kategorisi ve bu kategorinin Rusçadaki vid ile karşılaştırılmasıyla ilgili verilerin toplanması, bu veriler esasında derece-usul kategorisini oluşturma yöntemlerinin analiz edilmesi ve çeşitli yöntemlerle oluşturulan yapıların ortaya konan çeşitli işlevlerinin bağlam bağlantılı olarak örnek cümlelerle açıklanması yöntemleriyle oluşturulmuştur. Bu sayede Tatar Türkçesindeki derece-usul kategorisinin anlaşılmasına katkı sağlamak hedeenmiştir. | |
| dc.identifier.uri | https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/92163 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Ankara Üniversitesi | |
| dc.subject | Tatar Türkçesi | |
| dc.subject | Derece-Usul Kategorisi | |
| dc.subject | Kılınış | |
| dc.subject | Görünüş | |
| dc.subject | Vid | |
| dc.title | Tatar Türkçesi Dilbilgisi Kaynaklarinda Derece-Usul Kategorisi | |
| dc.title.alternative | Category Of Degree And Manner In Tatar Turkish Grammar Sources | |
| dc.type | Article |
Files
Original bundle
1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
- Name:
- 10.33171-dtcfjournal.2024.64.1.2-3754685.pdf
- Size:
- 924.7 KB
- Format:
- Adobe Portable Document Format
License bundle
1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
- Name:
- license.txt
- Size:
- 1.71 KB
- Format:
- Item-specific license agreed upon to submission
- Description: