Ṭaberī tefsirini sosyal ve kültürel bağlamında okumak
No Thumbnail Available
Date
2023
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
ANKARA ÜNİVERSİTESİ
Abstract
Sosyal ve kültürel bağlamı okuma, bir müfessirin insani özelliklerinden bağımsız olarak hareket edemeyeceği ve dolayısıyla toplumun ve kültürün bir ferdi olarak sahip olduğu aidiyetlerin tefsīr faaliyetine yansıması düşüncesi üzerine kuruludur. Dolayısıyla müfessirin incelenmesi birbirinden bağımsız biyografik inceleme ve tefsire dair eserlerinin tahlillerine alternatif olarak bilgiyi bir bütün olarak ele almaktadır. Buna göre biyografik verilerin müfessirin yaşadığı dönemin toplumsal biyografisi içinde şahsi biyografisinin var olduğunu ve bu iki biyografik etkileşimin tefsīr faaliyetine etkide bulunduğunu savunmaktadır. Dolayısıyla biyografik verilerdeki dağınıklığın dönemsel okumalarla entegre bir halde müfessiri sosyal ve kültürel bağlam içinde görmeyi amaçlamaktadır. İbn Cerīr eṭ-Ṭaberī, erken dönem tefsirinin en önemli figürlerinden bir tanesi olarak hicri III. asır Abbāsī toplumunda babasından kalan mali birikimin işletilmesi ile geçimini sağlamış ve devlet kademesinde görev almamıştır. İktisadi anlamda kişisel ihtiyaçlarını bu birikim ile karşılayan Ṭaberī'nin hayatı, ilim elde etmek için yaptığı riḥlelerle müktesebatını genişletmiş ve tefsirini de bu süreçte kaleme almıştır. Benimsemiş olduğu metot ile hadis rivayet birikimi ile dilbilim birikimini bir metinde birleştirerek gerek kendi dönemindeki gerekse de kendisinden sonraki müfessirler için doğrudan veya dolaylı olarak örnek alınmıştır. Ṭaberī, tefsīr metninin sınırlarına yönelik çizdiği çerçeve gereğince Faḫruddīn Rāzī ve Ḳurṭūbī gibi kendi dönemindeki sosyal ve kültürel hadiselerle ilgili kişisel gözlem ve kanaatlerini serdetmemektedir. Buna mukabil kendi dönemindeki sosyal ve kültürel hadiseler şayet tefsīr ilminin sınırları içinde bulunması, Kur'ân-ı Kerîm'in anlaşılmasına hizmet edecekse metne dahil etmektedir. Ancak buradaki en önemli ilke de metin hakimiyeti bakımından tefsiri gölgede bırakacak bir muhtevanın olmamasıdır.
Description
Keywords
tefsir, müfessir, taberi