Türk kavram sisteminde renkler
No Thumbnail Available
Files
Date
2016
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Otyzbay, Zhazira, Türk Kavram Sisteminde Renkler, Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. Melek Erdem, 556 s. Eski dönemlere ait olan sözcükler, o dönemde aynı veya benzer anlama gelen sözcüklerin etkin bir şekilde kullanılmasından pasifleşmesi sonucunda kullanım dışında kalarak tıpkı canlıların hayat seyrinde olduğu gibi çevreye uyum sağlayarak ya hayatta kalmakta ya da yok olup gitmektedir. Türkçenin en eski dönemlerinden beri kullanıla gelen her bir sözcük geçmişimizin bir parçası olup, kültürümüzün ve tarihimizin birer taşıyıcısıdır. Renk adları ve onların çeşitli yan anlamları toplumun kültürünü temsil etmekle kalmayıp, toplumun kendine has dünya görüşünü de yansıtmaktadır. Eldeki çalışmada VII.-VIII. yüzyıl Köktürkçe yazılı kaynaklardan günümüze kadar tüm çağdaş Türk yazı dillerinin sözlükleri taranarak tarihsel ve çağdaş Türk dilinde kullanılan Öztürkçe renk adları ve yan anlamları tanıklanmıştır. Renk metonimileri ve metaforlarının çarpıcı örneklerinden Türk dilinin idrak anlambilimi bakımından yaratıcılığın yüksek kapasitesini görebilmekteyiz. Yan anlamların dildeki çok çeşitli hizmeti ve onun oluşum mekanizması, dildeki rolü derinden araştırılmayı gerektiren önemli meselelerdendir. Renklerin yan anlamlarının araştırılması Türk dilinin taşıyıcılarının dünya görüşünü ortaya koymakla birlikte yan anlamların oluşmasında idraki süreçlerin açığa kavuşturulması bakımından önem arzetmektedir. Bu yüzden bu tür araştırmalar günümüzde nadir kullanılan veya kaybolmakta olan sözcüklerin unutulmaması ve yeni terim ve sözcük türetiminde kullanılarak yeniden canlandırılması için zemin hazırlamaktadır. Bu çalışma, Türk idrak anlam bilimine ve idrak leksikolojisine katkı sağlayacak, genel Türk dilinin kavram alanı çalışmalarına basamak kuracak, genel Türk dilinin anlam bilimsel süreç modelini çıkarmaya yardımcı olacaktır.
Description
Keywords
Türk kavram sistemi, renkler