Küresel vatandaşlık yaklaşımı bağlamında sosyal bilgiler öğretim programı ve ders kitapları
No Thumbnail Available
Files
Date
2023
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Abstract
Küresel vatandaşlık yaklaşımı, ulusal bağlamı küresel bağlama ve ulusal vatandaşlığı küresel vatandaşlığa doğru genişleten bir yaşam felsefesidir. Günümüzde küreselleşmeyle birlikte grup, kurum ve sosyal örgütlerin, sosyal-kültürel yapının, ekonomi ağının, toplumsal ilişkilerin, bilgi, teknoloji ve iletişim ağının gelişmesi ve küresel sorun ve meselelerin genişlemesiyle vatandaşlardan beklenen nitelikler değişmektedir. Bu durum ulusal ve küresel vatandaşların yetişmesinde etkili olan sosyal bilgiler öğretim programları ve ders kitaplarının önemini arttırmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Millî Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu tarafından 2018 tarihinde güncellenen ve Türk eğitim sisteminin ilkokul 4., ortaokul 5., 6. ve 7. Sınıflar seviyesinde okutulmakta olan sosyal bilgiler dersi öğretim programını ve ders kitaplarını küresel vatandaşlık eğitiminin kapsamı, amaçları, hedefleri ve kazanımları bağlamında incelemektir. Araştırma verilerinin toplanmasında doküman analizi kullanılmış; küresel vatandaşlık eğitimi çerçevesinde, küresel ölçekte eğitim politikalarına yön veren, uluslararası tartışmalarda referans olarak kabul edilen temel kılavuzlar ve raporlar incelenerek küresel vatandaşlık eğitimi kod şeması (KVEKŞ) hazırlanmıştır. KVEKŞ'nda KVE kavramsal boyutları ve alt eğitim dalları ile uyumlu olacak şekilde çeşitli temalar çerçevesinde düzenlenmiştir. Çalışmada KVEKŞ çerçevesinde Türkiye'de uygulanmakta olan 2018 sosyal bilgiler öğretim programının (özel amaçlar, temel beceriler, değerler, kazanımlar) ve ders kitaplarının küresel vatandaşlık yaklaşımını hangi boyutlarda içerdiğini belirlemek amacıyla tematik içerik analizi uygulanmıştır. İçerik analizi sonucunda sosyal bilgiler öğretim programı kazanımlarında ve ders kitaplarında toplumsal cinsiyet eşitliği, istismar/taciz ve şiddet biçimleri hakkında farkındalık; sürdürülebilir kalkınma, bağlantılılık ve küresel vatandaşlık, yeterlilikler, pedagojik yaklaşımlar ve yöntemler ile değerlendirme temalarının ve çokkültürlülük kategorisinin yeterli düzeyde aktarılmadığı tespit edilmiştir. Çalışmada KVEKŞ rehberliğinde edilen bulgular ve yorumlar değerlendirilmiş ve sonuçlar ve öneriler sunulmuştur.
Description
Keywords
Küresel vatandaşlık, barış, insan hakları