Pisidia Antiokheiası (Yalvaç, Isparta) Bizans Dönemi (11-12. yy) kuyu iskeletlerinin ağız ve diş sağlığı
No Thumbnail Available
Date
2023
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Bu makalede Pisidia Antiokheiası kazılarında (Yalvaç, Isparta) 2013
(33 ve 39) ve 2014 yıllarında (65 ve 75) bulunan 4 kuyudan çıkarılmış
iskeletlerin ağız ve diş sağlığı incelenmiştir. Bizans Dönemi’ne (11-12.
yy.) tarihlenen, 22 adet iskeletin 13’ü erişkin, 5’i erişkin yaşın altındaki
bireylere aittir, 4 bireyin ise yaşı belirlenememiştir. Toplam 306 adet dişin
%91,9’u (281 adet) daimi, %8,1’i (25 adet) süt dişlerinden oluşmaktadır.
Daimi dişlerin 28 adedi (%9,9) kadın, 108 adedi (%38,3) erkeklere aittir.
145 adedinin (%51,6) ise ait olduğu cinsiyet belirlenememiştir. Ağız ve
diş sağlığı, çürük, hipoplazi, diştaşı, alveol kemik kaybı, ante-mortem diş
kaybı (AMDK), apse gibi göstergeler dikkate alınarak değerlendirilmiş,
çağdaşı topluluklarla karşılaştırılmış ve topluluğun çağdaşlarına göre
durumu ortaya konulmuştur. Diş çürüğü %7,47; mine hipoplazisi %33,1;
diş taşı %42,7; alveol kaybı %45,2; AMDK %8,9, apse % 5,69 oranında
saptanmıştır. Patolojilerin diş tiplerine göre nasıl dağılım gösterdiği de
incelenmiş ve diş taşı ile alveol kaybı kesicilerde (incisive), mine hipoplazisi
köpek dişlerde (canine), AMDK ve apse de büyük azılarda (molar) en fazla
görülmüştür. Bu patolojilerin alt (mandibula) ve üst çenedeki (maxilla)
dağılımı gösterilmiştir. Cinsiyet grupları arasında gösterdiği dağılım
da saptanmıştır. Çürük, AMDK, apseye erkeklerde; hipoplazi, diş taşı,
alveol kaybına kadınlarda daha fazla rastlanmıştır. Mine hipoplazisi
maxillada, AMDK ise en çok mandibulada gözlemlenirken, diğer
patolojilerde belirgin bir fark bulunamamıştır. Patolojilerin diş tiplerine
göre dağılımında ise diş çürüğü küçük azılarda (premolar), mine hipoplazisi
köpek dişlerde, diş taşı ve alveol kaybı kesicilerde, apse ve AMDK
büyük azılarda en fazla görülmüştür. 25 adet süt dişinde ise herhangi bir
patolojiye rastlanmamıştır.
Description
Keywords
Paleopatoloji, ağız ve diş sağlığı, iskelet biyolojisi