Sayı:66 (2020)

Permanent URI for this collection

https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/75529

Browse

Browsing Sayı:66 (2020) by Subject "Birinci Dünya Savaşı"

Now showing 1 - 2 of 2
  • No Thumbnail Available
    Item
    Birinci Dünya Savaşı Yıllarında Osmanlı Devleti’nde Karaborsa
    (Ankara Üniversitesi, 2020-06-26) Korkmaz, Erdal; Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
    Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı sırasında askerî, sosyal ve ekonomik birçok problemle karşı karşıya kalmıştır. Bu bağlamda, bir yandan ülkenin uzak cephelerinde mücadele ederken, diğer yandan sosyal ve ekonomik krizlerle baş etmeye çalışmıştır. Bu sırada ülkenin içinde bulunduğu olağanüstü koşullar temel tüketim maddelerinde yüksek fiyat artışlarının ortaya çıkmasına yol açmıştır. Savaş ekonomisinin getirdiği koşullar ile iaşe problemleri, bu süreçten yararlanmak isteyen kişi ve grupların karaborsacılık yapmasına neden olmuştur. Savaş yıllarında gıda maddelerine olan talebin artması, üretimin düşmesi ve ulaşım yollarının kapanması sonucu ithalatın durmasıyla karaborsa yaygınlaşmıştır. Karaborsa, arz ve talep dengesinin olumsuz bir yansıması olarak depoculuk, istifçilik, vurgunculuk ve spekülasyon yapmak suretiyle toplumsal yaşamda yer bulmuştur. Osmanlı Hükümeti karaborsa sonucu oluşan hiper enflasyonu aşmak, iaşe problemini çözmek amacıyla bazı tedbirler almasına rağmen başarılı olamamıştır. Neticede savaş yılları boyunca ülkenin sosyal ve ekonomik yaşamında karaborsa etkili olmuştur. Bu çalışmada Birinci Dünya Savaşı yıllarında savaş ekonomisi ile ortaya çıkan karaborsa ve sonuçlarına, arşiv belgeleri çerçevesinde yer verilecektir.
  • No Thumbnail Available
    Item
    Birinci Dünya Savaşı'nda Filistin-Suriye Cephesi'ne İlişkin Belgeler Işığında Genel Bir Değerlendirme
    (Ankara Üniversitesi, 2020-06-26) Atabey, Figen; Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
    Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’nı kaybetmesinin en önemli sebeplerinden birisi Filistin-Suriye Cephesi’nde uğradığı başarısızlıktır. Bu cephe, “Kanal Cephesi” adı ile açılmış, zamanla “Sina-Filistin-Suriye Cephesi” adını almıştır. 1915 Şubat ve 1916 Ağustos aylarında iki kez gerçekleştirilen Kanal Harekâtının mağlubiyetle sona ermesi, İngilizlerin Sina Yarımadası’na egemen olarak Filistin istikâmetinde ilerlemesine yol açmıştır. İngilizler, Mart ve Nisan 1917 aylarında gerçekleşen Birinci ve İkinci Gazze yenilgilerinin ardından aldıkları takviyelerle esaslı ve yoğun bir hazırlık dönemine girip, genel bir taarruza hazırlanmışlardır. Osmanlı Başkomutanlığı ise bu durumu iyi değerlendirmemiş, İngilizlere karşı bir kuvvet dengesi sağlanması için gereken tedbirleri zamanında almayı başaramamıştır. 11 Mart 1917’de kaybedilen Bağdat’ı kurtarma tartışmaları ile geçen dört aylık bir zaman dilimi, Filistin Cephesi’nin çökmesine sebep olmuştur. Zira, Bağdat’ı kurtarmak adına Halep civarında hazırlanan Alman Mareşal Falkenhayn komutasındaki Yıldırım Ordular Grubu, Sina-Filistin Cephesi’ne yetişinceye kadar Gazze ve Kudüs elden çıkmıştır. Bu durumda Osmanlı Devleti’nin Filistin ve Suriye topraklarının kaybedilmesinde Bağdat’ı kurtarmak adına Filistin Cephesi’nin ihmal edilmesinin önemi büyüktür. 1917 yılı sonbaharında Filistin üzerine başlayan İngiliz taarruzu, 19 Eylül 1918 tarihinde gerçekleşen Nablus Meydan Muharebesi ile son bulurken Osmanlı Devleti, Mondros Mütarekesi’nin imzalandığı 30 Ekim 1918 tarihine kadar Amman’ı, Şam’ı, Beyrut’u ve Halep’i kaybetmiştir. Çalışma, 31 Ekim 1917 tarihinde İngiliz General Allenby komutasındaki Mısır Sefer Kuvvetlerinin Birüssebi-Gazze hattından kuzeye doğru ilerlemesi ile başlayan Üçüncü Gazze Muharebesi’nden Osmanlı Ordusunun Halep’in kuzeyine çekildiği tarih olan 26 Ekim 1918’e kadar yaşanan siyasi ve askerî olayları kapsamaktadır. Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı’nın savaştığı son cephe olan Filistin-Suriye Cephesi’ni meydana geldiği koşullar içinde incelemeyi hedefleyen çalışmanın ana kaynağını Genelkurmay ATASE Arşivi ve İngiliz Ulusal Arşivi’nden temin edilen belgeler oluşturmaktadır.