03-DİĞER

Permanent URI for this collection

https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/21977

Browse

Browsing 03-DİĞER by Author "Abdulyalev, Amrah"

Now showing 1 - 1 of 1
  • No Thumbnail Available
    Item
    Şizofreni hastalarında yüzdeki duygu ifadelerini tanıma sırasındaki korteks aktivitesinin yakın kızılötesi spektroskopi ile değerlendirilmesi
    (Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2016) Abdulyalev, Amrah; Başkak, Bora; Tıp
    Giriş ve amaç: Şizofrenide duygu tanıma bozukluğu daha önce gösterilmiştir. Özellikle olumsuz duyguların tanınması sırasında saptanan bu bozukluğun şizofreni belirtileriyle ilişkili olduğu da bilinmektedir. Bunun yanında şizofrenide zihin kuramı, imayı anlama ve pot kırmayı fark etme gibi daha üst düzey sosyal biliş işlevlerinde çeşitli bozukluklar saptanmıştır ve bu bozukluk duyguların tanınmasına ilişkin daha temel bir bozuklukla ilişkili olabilir. Prefrontal korteks (PFC) sosyal biliş ve duygu tanıma görevlerinde ortak aktivasyon gösteren bir alandır ve şizofrenide nörobilişsel işlevler sırasında aktivite düşüklüğü gösterir. O halde şizofrenide duygu tanıma işlevine eşlik eden prefrontal aktivite sosyal bilişsel işlevlerle, belirti düzeyiyle ve sosyal işlevsellikle ilişkili olabilir. Bu tez çalışması şizofrenide duygu tanıma işlevine eşlik eden prefrontal aktiviteyi, bunun sosyal biliş, hastalık belirtileri ve işlevsellikle ilişkisini araştırmayı hedeflemiştir. Gereç ve yöntem: Klinik olarak remisyonda olan 24 şizofreni olgusundan oluşturulan vaka grubu (VG), sağlıklı kontrol olgularıyla (KG) (N=24) bir duygu tanıma görevi sırasında ortaya çıkan prefrontal korteks aktivitesi bakımından karşılaştırılmıştır. Duygu tanıma görevi yüzle ifade edilen temel duyguları geçerli bir biçimde ölçtüğü gösterilmiş standart bir batarya kullanılarak hazırlanmış ve beyin aktivitesi prefrontal korteksin 24 noktasından ölçüm imkanı veren işlevsel yakın kızılötesi spektroskopi (FNIRS) yöntemiyle kaydedilmiştir. Yüzdeki duygusal olmayan değişimlerin etkisi kontrol edilmiştir. Beyin aktivitesinin belirti düzeyleriyle ilişkisi Pozitif (PBDÖ) ve Negatif (NBDÖ) Belirtileri Değerlendirme Ölçekleri ile, sosyal biliş üzerine etkisi zihin kuramı, imayı anlama ve pot kırmayı farketme testleriyle ve işlevsellik üzerine etkisi Kişisel ve Sosyal Performans Ölçeğiyle değerlendirildi. Bulgu ve Sonuçlar: Gerek temel duyguları tanıma gerek affektif olmayan koşulda VG'de KG'ye göre PFC aktivitesinin daha yüksek olduğu saptandı. VG'de affektif ve non affektif koşullar arasında KG'de saptanan aktivite farkı gözlenmedi. Bu bulgular (i) yüze ait ister affektif ister non-affektif değişikliklerin saptanması sırasında şizofreni hastalarının sağlıklı kontrollerle benzer performans göstermek için daha fazla kortikal kaynağa gereksinim duyduğuna ya da (ii) kontrol grubunun duygu tanıma sırasında prefrontal aktiviteyi susturabildiğini, şizofreni hastalarının ise bu bölgeleri susturmakta sorun yaşadığına işaret ediyor olabilir. Bunun yanında olumsuz duygulanımlara eşlik eden sağ-ön-PFC aktivitesi PBDÖ varsanı, sağ-arka-PFC aktivitesi PBDÖ garip davranış ve sol- ön-PFC aktivitesi NBDÖ-avolüsyon toplam puanlarıyla ilişkili bulundu. Sol-arka-PFC aktivitesi ise pot kırmayı anlama becerisiyle ilişkili bulundu. O halde yüze ait değişimlerin işlenmesi sırasında saptanan aşırı aktivite şizofrenide pozitif belirtiler ve sosyal bilişsel bozuklukta rol oynuyor olabilir. Anahtar kelimeler: Şizofrenik hastalıklar, Spektrometri, Yakın Kızılötesi