Çeşitli klinik örneklerden izole edilen gram negatif enterik bakterilerde karbapenemaz varlığının ve tiplerinin araştırılması
No Thumbnail Available
Files
Date
2015
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri
Abstract
Çalışmamızda Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İbni Sina hastanesi Merkez Laboratuvarına 2010-
2014 yılları arasında çeşitli kliniklerden gönderilen karbapenem direnci gösteren Enterobacteriaceae
suşlarında antibiyotik duyarlılık paternleri ve karbapenemaz genleri araştırılarak ülkemize yönelik
epidemiyolojik veri sağlamak amaçlanmaktadır. Elde edeceğimiz veriler Türkiye’deki epidemiyolojik
verilere önemli bir katkı sağlayacak, yeni tedavi algoritmalarının geliştirilmesinde ve tedavinin
yönlendirilmesinde yol gösterici olacaktır.
Çeşitli kliniklerden alınmış, Phoenix otomatize sistemi (Becton Dickinson, ABD) ile identifiye edilerek
antibiyotik duyarlılık testleri sonucunda ertapeneme karşı orta duyarlı ya da dirençli bulunan 112 izolat
çalışmaya alınmıştır. Tüm izolatlara Kirby-Bauer disk difüzyon yöntemi ile antibiyotik duyarlılık
testleri yapılarak 17 antibiyotik için (amoksisilin-klavulanik asit (20/10 µg), piperasilin-tazobaktam
(100/10 µg), sefazolin (30 µg), sefepim (30 µg), seftazidim (30 µg), sefotaksim (30 µg), sefoksitin (30
µg), aztreonam (30 µg), doripenem (10 μg), ertapenem (10 µg), imipenem (10 µg), meropenem (10
µg), gentamisin (10 µg), amikasin (30 µg), siprofloksasin (5 µg), levofloksasin (5 µg), trimetoprimsülfametoksazol (1.25/23.75 µg)) duyarlılık sonuçları belirlenmiştir. Kirby-Bauer disk difüzyon
yöntemine ek olarak ertapenem ve meropenem stripleri kullanılarak gradiyent difüzyon yöntemiyle
izolatların karbapenem MİK değerleri belirlenmiştir. Modifiye Hodge testi CLSI’nın (2015) önerdiği
sulandırım basamağı yapılarak ve bu basamak atlanarak iki farklı şekilde yapılmıştır ve testin
karbapenemaz varlığını saptamadaki duyarlılık ve özgüllüğü değerlendirilmiştir. Bakteriyel
izolatlardan DNA ekstraksiyonu yapılıp polimeraz zincir reaksiyonu yardımıyla 11 adet kazanılmış
karbapenemaz geni incelenmiştir. İzolatlar arasındaki klonal ilişki, izolatların Xbal DNA
makrorestriksiyon enzimi ile kesimi sonrası PFGE yöntemi ile araştırılmıştır.
Çalışmamızda 112 bakteriyel izolat incelenmiş olup izolatların çoğunluğunu K. pneumoniae (% 70,5)
oluşturmakta iken bunu sırasıyla E. coli (%13,4), E. cloacae (% 8,9), E. aerogenes (% 3,6) ve K.
oxytoca (% 3,6) takip etmiştir. İzolatlarda en sık olarak OXA-48 geninin varlığı saptanmıştır.
Bakteriyel izolatların 83 tanesinde (% 74,1) tek başına, yedi tanesinde (% 6,3) ise VIM geni ile birlikte
OXA-48 tespit edilmiştir. Karbapenemaz genleri arasında ikinci sıklıkta VIM geninin varlığı saptanmış
olup toplam dokuz bakteride (% 8) pozitif olarak bulunmuştur. NDM geni ise iki bakteriyel izolatta (%
1,8) tanımlanmıştır. Test edilen tüm izolatlar için en yüksek direnç görülen antimikrobiyal ajanlar
sefazolin (% 100) ve amoksisilin-klavulanik asit (% 99,1) olmuştur. En az direnç görülen
antimikrobiyal ajanlar ise amikasin (% 19,6) ve gentamisin (% 29,5) olmuştur. Modifiye Hodge testi
CLSI’nın (2015) önerdiği şekliyle 1:10 sulandırım kullanılarak yapıldığında testin duyarlılığı % 92,6;
özgüllüğü ise % 11,1 bulunmuştur. Sulandırım adımı atlanarak yapıldığında OXA-48 üreticileri için
duyarlılık % 96,7’ye yükselirken VIM ve NDM üreticilerinde bu değer % 100 olmuştur. Çalışmamızda
PFGE ile incelenen izolatlar arasında K. pneumoniae türündeki 10 izolat aynı PFGE paternine sahip
bulunmuş ve pulsotip B olarak isimlendirilen bu izolatlar, izole edildikleri yer, izolasyon tarihleri,
antibiyotik direnç paternleri ve taşıdıkları karbapenemaz genleri açısından benzer bulunmuştur ve
hastanemiz yoğun bakımlarında ortaya çıkan muhtemel bir salgın olarak değerlendirilmiştir. Çalışmamızda ayrıca polikliniğe başvuran beş hastadan gönderilen klinik örneklerde karbapenemaz
genlerine rastlanmıştır. Polikliniğe başvuran hastalarda böyle bir durumun görülmesi, OXA-48
üreticilerinin endemik olduğu ülkemizde karbapenemaz üreticisi Enterobacteriaceae üyelerinin neden
olduğu toplum kökenli enfeksiyonların karşımıza çıkabileceğini düşündürmüştür.
Karbapenemazların hızlı ve doğru tanısı, tedavi stratejilerini belirlemede ve yayılımı önlemede anahtar
rol almaktadır. Kombine tedavilerin tercih edildiği karbapenemaz üreticileriyle gelişen
enfeksiyonlarda, aminoglikozitler elimizdeki en önemli seçeneklerden biri olarak gözükmektedir. Her
ne kadar EUCAST (2015) kılavuzunda önerilmese de OXA-48 üreticilerinin çok yaygın olarak
karşımıza çıktığı ülkemizde, karbapenemaz doğrulamasında modifiye Hodge testi yapılması önemli bir
alternatif olarak gözükmektedir. Fakat testin özgüllüğü düşük olup yalancı pozitifliklerin olabileceği
göz önünde bulundurulmalıdır. Ülkemiz gibi belirli bir karbapenemaz geninin yaygın olduğu
bölgelerde, uzun süreli tedaviye rağmen düzelmeyen toplum kökenli enfeksiyonlarda, karbapenemaz
üreticisi etkenlerin sorumlu olabileceği akla getirilmelidir.
Description
Keywords
Enterobacteriaceae, karbapenem direnci