Aydın Otobiyografilerinde Modern Benlik İnşası: Belleğin İzinde Mücadele ve Hesap
No Thumbnail Available
Files
Date
2018-12-05
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Otobiyografi ya da anı yazarı sadece kendini değil, içinde yaşadığı dönemin konjonktürünü, toplumsal, siyasal ve kültürel iklimini de yazar. Biyografi ya da anılar aslında tarihi ve resmi kaynakların boş bıraktığı noktaları doldurmak işlevi görür. Ancak aynı zamanda yazarının benliğini, anlatıda kurduğu performans üzerinden inşa eden bir işlevi de vardır. Bir kişi çoğunlukla hayatının, toplumun geneli tarafından merak edildiğini varsayarak anı ya da otobiyografi kaleme alır. Bu kişiler ağırlıklı olarak ya siyasetçi ya tanınmış bir iş insanı ya da gazeteci, yazar ve bilim insanı olabilir. Arşiv kültürü çok gelişmemiş Türkiye gibi ülkelerde anılar önemli bir boşluk da doldurur. Bunun yanında siyasi kırılmaların, toplumsal ve kültürel dönüşümlerin izini de anılar ve otobiyografilerden sürmek mümkündür. Bu yönüyle bir aydının ya da yazarın anıları hiçbir zaman sadece kendisine ait değildir. Aydın, otobiyografisinde kendini anlatırken, toplumsal belleği kurmaya da hizmet eder. Bu çalışmada Türk aydınının otobiyografi ve anılarında oluşturduğu belleği üzerinden bir basın tarihi okuması yapılmaktadır. Ancak bu sadece basın tarihi okuması değil, Türk aydınının belleği üzerinden modernleşme ile aydın arasındaki ilişkinin de okumasıdır. Bunun için özellikle 1930-1990 yılları arasında gazetecilik ya da köşe yazarlığı yapmış kişilerin anı ya da biyografilerine bakılmıştır. Bu kaynaklarda toplumsal, siyasal ve kültürel ayrışmaların nasıl kişisel benlik kurguları üzerinden ortaya çıktığı çözümlenmiştir. Bu araştırma için Zekeriya Sertel, Sabiha Sertel, Nadir Nadi ve Hasan Cemal’in anı kitaplarına odaklanılmıştır. Bu isimlerin arasında hâlâ hayatta olan tek isim Hasan Cemal’dir ve çalışmamızda Cemal’in 1990’lara kadar aktardığı anıları temel alınmıştır. Bu anılarda, politik kültür ve modernleşme pratikleri içinde mücadele, hesaplaşma ve çatışma çerçevesinden Türk aydınının benliğinin nasıl kurgulandığı incelenmiştir.
Description
Keywords
Aydın, Otobiyografi, Bellek