Dokunsal Yumuşaklik Algisina İlişkin Bir İnceleme
No Thumbnail Available
Date
2023
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Günlük hayatta sıklıkla yumuşak olarak adlandırdığımız nesnelerle etkileşimde
bulunuruz. Dokunsal (haptik) duyum sayesinde bu nesneleri aktif olarak keşfederken
onların şekillerine, işlevlerine ve malzeme özelliklerine dair bilgileri kolayca ediniriz.
Günlük hayatta etkileşimde bulunduğumuz nesnelerin yumuşaklığı en önemli malzeme
özelliklerinden biridir. Dokunsal yumuşaklık algısını yediğimiz meyvenin tazeliğinden
giydiğimiz kıyafetin uygunluğuna kadar çok çeşitli durumlarda kullanırız. Birçok nesneyi
yumuşak olarak nitelesek de bu nesneler birinden oldukça farklıdır; bir kumaşın, el
kreminin, kumun ya da kedi tüyünün yumuşaklığı doğaları gereği birbirlerinden oldukça
farklıdır. Dokunsal yumuşaklık algısı alanyazında özellikle de mühendislik alanındaki
çalışmalarda genellikle bir nesnenin ne kadar şekil değiştirebildiği ile tanımlanmış ve
ziksel olarak nesnenin dış kuvvetlerin etkisi ile ne kadar şekil değiştirebildiği ile
ölçülmüştür. Dahası dokunsal yumuşaklığı araştıran bazı çalışmalarda yumuşaklığı
yargılamada en uygun (optimal) el hareketinin “bastırmak/basınç uygulamak” olduğunu
belirtmiştir. Fakat son yıllardaki çalışmalar insanlardaki yumuşaklık algısını tek boyutla
açıklamanın mümkün olmadığını göstermiştir. Yakın zamanda yapılan çalışmalarda
yumuşaklığın algısal boyutlarının birden fazla olduğununun yanı sıra yüzey yumuşaklığı,
akışkanlık (viskozite), taneciklilik (granüllü yapı) ve şekil değiştirebilirlik boyutlarına göre
ayrılabilecek yumuşak nesnelerin her birini keşfederken bu boyutlara özel el hareketleri
olduğu da saptanmıştır. Buna ek olarak bir nesnenin malzemesini değerlendirirken
insanların dokunulan nesnenin özelliklerine, edinmek istedikleri bilgiye ve nesne
özellikleri ile edinilmek istenen bilginin etkileşimine bağlı olarak el hareketlerini (dokunsal
keşieri) uyarladığı gözlemlenmiştir. Bu yeni gelişmeler nesnenin dokunsal algısının
anlaşılmasına katkı sağlamanın yanı sıra özerk robotların kavrama ve keşif yeteneklerini
iyileştirmeye çalışılan alanlarda da yer bulabilir
Description
Keywords
Deneysel Bilişsel Psikoloji, Semantik Derecelendirme Yöntemi, Yumuşaklık Algısı, Dokunsal (Haptik) Algı, Dokunsal Keşier, Taneciklilik, Akışkanlık