Tokat/Niksar (Yakın Çağ) erişkinlerinde sağlık sorunları
No Thumbnail Available
Date
2023
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
2008 yılında Tokat ili, Niksar ilçesi, İsmet Paşa Mahallesi 60 ada,
1 parselde yer alan ahşap bir evin altında koridorlu düzenlemeler
nedeniyle galerili yeraltı yapısı olarak tanımlanan bir yapıda, Yakın Çağ
ile tarihlendirilen bireylere ait iskelet kalıntılarına rastlanmış ve aynı yıl
Tokat Müze Müdürlüğü başkanlığında bir kurtarma kazısı başlatılmıştır.
Bu alanda ele geçen toplam 69 erişkin bireyin paleodemografik dağılımına
bakıldığında, 18’i kadın (%26,09), 26’sı erkek (%37,68) ve 25’i de cinsiyeti
saptanamayan bireyler (%36,23) olarak değerlendirilmiştir. Bireylerin
genel sağlık durumları ve yaşam biçimleri hakkında bilgi edinebilmek
amacıyla incelenen materyalde yapılan paleopatolojik analiz sonucunda,
bu bireylerde metabolik hastalıklar (porotic hyperostosis, cribra orbitalia,
osteoporoz), enfeksiyonel oluşumlar (periostitis), travmalar, tümör (button
osteoma), dejeneretif eklem lezyonları (osteoartrit) ve Schmorl nodülü
gibi oluşumlar gözlenmiştir. Porotic hyperostosis ve cribra orbitalia demir
eksikliğine bağlı olarak gelişen anemi oluşumunu düşündürmektedir.
Erişkin bir bireye ait bir gövde omurunda gözlenen osteoporoz ileri yaşla
(45 yaş ve üzeri) ilişkilendirilmiştir. Bireylerde spesifik bir enfeksiyonel
hastalığa rastlanmamıştır. Periostitis oluşumu bireylerin özellikle alt bacak
kemiklerini etkilemiştir. Travmalar vücut kemiklerinde iyileşmiş kırıklar
şeklindedir, iki kafatasında künt bir cismin sorumlu olduğu düşünülen
depresyon (çöküntü) kırıklarına rastlanmıştır. Bir erkek bireyde
muhtemelen travmadan kaynaklı iyi huylu bir tümör oluşumu olan button
osteoma ile karşılaşılmıştır. Radius ve ulnada colles, yani düşme kırıkları
mevcuttur, yine claviculada gözlenen iyileşmiş kırık izleri de muhtemelen
düşmeden kaynaklıdır. Literatürde boksör kırığı olarak bilinen ve sol
5. metacarpal kemiğinde rastlanan iyileşmiş kırık oluşumunun, yumruk
sıkarak sert bir cisme vurma ya da elin bu bölgesine alınan bir darbe
ya da çarpma sonucu meydana gelmiş olabileceği düşünülmektedir.
Osteoartrit vücut kemiklerinde diz ve dirsek eklemlerini, kalça bölgesini,
omurları etkilemiştir. Osteoartrit ve Schmorl nodülü oluşumları geçim
kaynağı ağırlıklı olarak tarım olan bu bölgede yoğun tarımsal faaliyetleri
düşündürmektedir.