Cilt:20 Sayı:01 (2022)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Yaşlı Dostu Kentler ve Topluluklara İlişkin Kuramsal Çerçevelerin Gözden Geçirilmesi(Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 2022) Özgür, E. Murat; Coğrafya; Dil ve Tarih-Coğrafya FakültesiNüfus yaşlanması ve kentleşme, birlikte 21. yüzyılı şekillendiren iki önemli küresel demografik eğilimdir. Bu bağlamda kentsel yaşlanma çerçevesi içinde Age-Friendly Cities and Communities(AFCC) olarak adlandırılan girişim gittikçe yaşlılıkta yaşam kalitesini iyileştirmeyi amaçlayan politikaları yönlendiren önemli bir ilgi alanı haline gelmiştir. Bu makale, ilgili alanda son yıllarda hızla geliştirilerek Dünya Sağlık Örgütü girişimine eklenen yeni kavramsallaştırma çabalarını tanıtmak suretiyle ulusal yaşlanma literatürüne katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Bu yolla kentleri planlamak ve kent sakinlerine kentsel hizmet sunmakla görevli yerel yönetimlerin ve ilgili paydaşların daha fazla dikkatini çekmenin ve yaşlanma konusunda çalışan sosyal bilimcilerin yerel ampirik araştırmalarına kavramsal bir altlık sağlanmanın mümkün olabileceği düşünülmektedir. Bu anlayışla makalede, AFCC girişimini kavramsallaştırmak için şimdiye kadar geliştirilmiş modeller gözden geçirilmektedir.Item Balıkgöl (Ağrı) Kıyılarında Arazi Örtüsü/Kullanımının Zamansal Değişimi (1989-2021)(Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 2022) Bayrak, Mehtap; Other; OtherArazi örtüsü/kullanımında meydana gelen hızlı değişimlerin tespit edilmesi, geleceğe yönelik planlı-sürdürülebilir bir arazi kullanımın belirlenmesinde son derece önemlidir. Bu çalışma, Balıkgöl (Ağrı) kıyılarında 1989 ve 2021 yılları arasında yer alan arazi örtüsü/kullanım değişimlerini ortaya koymak amacı ile uydu görüntüleri ve arazi gözlemlerinden faydalanılarak hazırlanmıştır. Tespit edilen sonuçlara göre Balıkgöl kıyılarında özellikle rekreasyonel faaliyetlere bağlı olarak işlevsel değişimlerin ortaya çıktığı gözlemlenmiştir. Mera alanlarının 1989 yılında kıyılarda geniş bir alan kapladığı, 2021 yılında ise fiziki coğrafya koşullarının elverişli olduğu kıyı yakınında yer alan yerleşmeler çevresinde, 100 metrelik dar bir alanda tarımsal faaliyetlerin yapıldığı tespit edilmiştir. Çalışmada, en son aşamada Puyravaud formülü kullanılarak her bir arazi örtüsü tipi için yıllık değişim oranları hesaplanmıştır. Her bir arazi kullanım özelliği için değerler benzer hassasiyetle oranlanmış, Kappa İndisi kullanılarak doğruluk analizi yapılmıştır.Item Kültürel Mirasın Korunması ve Turizmle İlişkisine Yönelik Yerel Halkın Algı ve Tutumları: Odunpazarı Örneği(Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 2022) Coşkun, Raziye; Other; OtherOdunpazarı kentsel sit alanı, tarihi ve kültürel miras değerleri bakımından oldukça zengin bir potansiyele sahiptir. Bu tür turizm destinasyonlarında turizmin gelişmesi ve kültürel mirasın yeterince korunması için yerel halkın desteği çok önemlidir. Bu çalışmanın temel amacı, Odunpazarı kentsel sit alanında kültürel mirasın korunması ve turizmle ilişkisine yönelik olarak alanda yaşayan yerel halkın algı ve tutumlarının belirlenmesidir. Araştırma alanı olarak Odunpazarı kentsel sit alanının seçilmesinde, alanda bulunan kültürel miras değerleri ve yoğun turizm faaliyetlerinin yapılması etkili olmuştur. Araştırma kapsamında 155 kişiye yüz yüze olarak anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 21 programı ile analiz edilmiştir. Alanda turizmin etkilerine ilişkin faktörleri belirlemek amacıyla açımlayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Ortaya çıkan faktörler ve demografik değişkenler arasındaki farklılıklar t testi ve ANOVA testi ile belirlenmiştir. Çalışma sonucunda yerel halkın, turizmin kültürel mirasın korunmasına ve turizmin etkilerine yönelik algılarının olumlu olduğu tespit edilmiştir.Item Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Tabanında Çankırı Merkez İlçesinin Erozyon Risk Analizi(Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 2022) Duman, Neşe; Other; OtherErozyon, yeryüzündeki verimli toprak katının birtakım fiziki coğrafya değişkenlerine ve bunların etkilerine bağlı olarak süpürülmesi durumuna denir. Toprak yüzeyindeki süpürülme durumu doğal nedenlere bağlı olarak gelişebildiği gibi antropojenik etkilere bağlı olarak da yaşanmaktadır. Bu çalışmada Çankırı merkez ilçesinin erozyon risk durumu coğrafi bilgi sistemleri ve uzaktan algılama tabanında ağırlıklı çakıştırma yöntemiyle analiz edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda elde edilen bulgular, tablolar ve haritalar yardımıyla açıklanıp yorumlanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, Çankırı merkez ilçesindeki toprakların büyük çoğunluğu orta (%70,1) ve yüksek (%22,9) erozyon sınıfında yer almaktadır. Özellikle araştırma sahasının yarı kurak iklim özelliğine sahip olması, erozyondan koruyucu örtü olan bitki örtüsünden yoksun, eğimli, çıplak ya da mevsimlik değişen örtü üzerinde gelişen yüzeylerin hâkim olmasına ve buna bağlı olarak bu alanlardaki toprakların erozyon riski bakımından yüksek riskler taşımasına neden olmuştur. Araştırma sahasındaki erozyon riskini en aza indirmek için sahanın fiziki coğrafyasına uygun reel ve sürdürebilir planlamaların yapılması gerekmektedir.Item Büyükşehir Belediyeli İllerde Kentsel Alanların ve Kent-Kır Nüfusunun Belirlenmesi: Hatay Örneği(Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 2022) Yücel, Dinç; Other; OtherTürkiye’de, 6360 sayılı büyükşehir belediye yasasıyla (2012) birlikte, büyükşehir belediyeli 30 ilde, köy ve beldelerin tüzel kişilikleri kaldırılarak mahalle statüsüne dönüştürülmüştür. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2012 yılı verilerine göre, Hatay ili nüfusunun % 50’sini oluşturan kırsal nüfus, ilgili yasa sonrasında TÜİK tarafından kentli nüfus olarak kayıt altına alınmıştır. Bu çalışmanın amacı; Hatay’daki kentsel alanları ve ilin kent-kır nüfusunu coğrafi esaslara uygun bir şekilde belirlemektir. Çalışmada, il genelindeki kentsel yerleşmeler belirli kriterlere göre (idari yapı, nüfus, fonksiyon) belirlenmiş, kentlerin yerleşme formu içerisinde kalan mahalleler, arazi gözlemlerinden ve uydu görüntülerinden yararlanılarak tespit edilmiştir. Daha sonra kentsel alanlar içerisinde kalan mahallelerin 2020 nüfuslarının toplanması suretiyle kent nüfusları elde edilmiştir. Çalışmada, Hatay iline bağlı 593 mahallenin 384’ünün kırsal, 209’unun ise kentsel mahalle niteliğine sahip olduğu ortaya konulmuştur. Bununla birlikte, ilin % 75’ini (1.240.717) kentli nüfusun, % 25’ini (417.699) ise kırsal nüfusun oluşturduğu tespit edilmiştir.Item Aydın İli Efeler İlçesi’nde Potansiyel Arazi Kullanımı Çatışma Alanlarının LUCIS Modeli ile Belirlenmesi(Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 2022) Keloğlu, Emre; Coğrafya; Dil ve Tarih-Coğrafya FakültesiCoğrafi Bilgi Sistemleri teknolojileri geleceğe yönelik olarak arazi kullanımı senaryolarının geliştirilmesine imkân tanımaktadır. Arazi Kullanımı Çatışma Tanımlama Stratejisi (Land-Use Conflict Identification Strategy) olarak adlandırılan LUCIS model de; tarımsal, koruma ve kentsel arazi kullanımlarının potansiyel çatışma alanlarını belirleyerek bir sonraki dönem için arazi kullanım değişimlerinin nasıl olacağı konusunda öngörüde bulunan CBS tabanlı bir simülasyon modelidir. Bu araştırmada Aydın’ın merkez ilçesi Efeler’in LUCIS model aracılığıyla arazi kullanım çatışma alanları belirlenerek arazi kullanım tahminleri yapılmıştır. Bu kapsamda çok kriterli değerlendirme teknikleri uygulanarak, 56 adet alt amaç, 19 adet amaç ve 12 adet hedef üzerinden, arazi kullanım kategorileri için uygunluk analizleri yapılmış; tarımsal, koruma ve kentsel alanların gelecekteki çatışma alanları tespit edilmiş ve arazi kullanımı tahmin haritası üretilmiştir. Çalışmanın genel sonuçlarına göre: 631 km2’lik ilçe alanının yaklaşık yarısı (%48,84) çatışma alanı içerisinde kalmaktadır ve kentsel yayılma daha ziyade tarım ve koruma alanları üzerinde gerçekleşecektir. Bu durum, tarımsal alanların koruma alanları üzerindeki baskısını hızlandırarak devam ettireceğinin de bir göstergesi olacaktır.Item Doğu Akdeniz Sorununda Yunanistan’ın Kullandığı Karikatürlerin Popüler Jeopolitik Açısından Değerlendirilmesi(Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 2022) Yılmaz, Mutlu; Coğrafya; Dil ve Tarih-Coğrafya FakültesiGünümüzde yaygınlaşan medya, TV ve interneti kullanan iktidarlar yeni söylem biçimleri geliştirmişlerdir. Bu araştırmada kullanılan karikatür çalışmaları da popüler jeopolitik çalışmalar içinde bu yönü ile öne çıkan ve ele aldığı konuları topluma aktarma sürecinde yardımcı olan kaynaklardandır. Karikatürler, popüler jeopolitik içerisinde yer alan önemli söylem çeşitleri içerisindedir ve kamuoyunu yönlendirmek adına önemli bir vasıta olarak görülmektedir. Araştırma konusu olarak seçilen Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynaklarının paylaşımı konusunda Yunanistan ve Türkiye farklı kutuplarda yer almaktadır. Çalışmada kullanılan karikatürler Yunanistan’ın Türkiye’ye karşı yürüttüğü politikaları desteklemektedir. Bu konu ile ilgili Yunanistan kendi medya kuruluşlarında yer alan karikatürlerle haklılığını savunarak Türkiye karşıtı bir algı oluşturma çabası içindedir. Bu araştırmada Yunanistan medyasındaki Hellas Journal isimli haber ajansının karikatürleri popüler jeopolitik bağlamında değerlendirilmiştir. Yapılan incelemeler sonucu Hellas Journal dergisi Doğu Akdeniz sorunu bağlamında Türkiye’yi bölgede yasa dışı yollarla hareket eden ve hâlâ Osmanlıdan kalma özellikler taşıyan (Neo-Osmanlı) bir ülke tasavvuru içerisine sokmaktadır. Böylelikle kendi halkını Doğu Akdeniz hidrokarbon kaynaklarının paylaşım sürecinde Türkiye karşıtlığı konusunda domine etmektedir.Item Yüksek Hızlı Trenler ve Değişen Mekansal Erişilebilirlik(Ankara Üniversitesi Dil ve tarih Coğrafya Fakültesi, 2022) Pişkin, Metin; Other; OtherYüksek hızlı tren (YHT) ile zaman-mekan boyutunda mesafeler kısaldığından, farklı bölgelerdeki ve farklı ekonomik faaliyetlerdeki insanlar arasındaki hareketlilik ve etkileşimler daha da artmaktadır. YHT hizmetlerinin sağladığı erişilebilirlik faydası nedeniyle Türkiye, yeni YHT hatlarını yapımına devam etmektedir. YHT'nin doğrudan faydalarından biri erişilebilirlikteki iyileşmedir. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı, 2003-2023 yılları arasında Türkiye'deki şehirlerin YHT ağındaki genişlemeden elde ettikleri veya edecekleri faydaların bir göstergesi olarak erişilebilirliği ve erişilebilirlik bağlamında bölgesel eşitsizliği incelemektir. Bu kapsamda kullandığımız üç gösterge: ağırlıklı ortalama seyahat süreleri (WATT), ekonomik potansiyel (PA) ve günübirlik erişilebilirliktir (DA). Çalışma sonuçlarına göre ekonomik potansiyele erişebilirlik açısından (PA) en erişilebilir şehir Sakarya, WATT göstergesine göre en erişilebilir şehir Eskişehir ve günübirlik erişebilirlik açısından en erişilebilir şehir Bilecik'tir. Ayrıca varyasyon katsayısı değerlerine göre bölgesel erişilebilirlikteki eşitsizliğin azaldığı görülmektedir.