RAPORLAR

Permanent URI for this collection

https://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/77

Browse

Browsing RAPORLAR by Subject "AGROBACTERIUM"

Now showing 1 - 1 of 1
  • No Thumbnail Available
    Item
    Makarnalık buğdayda (Triticum durum Desf.) Agrobacterium tumefaciens aracılığıyla gen aktarım frekansının artırılmasında gama radyasyondan yararlanma olanakları
    (Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, 2015) Yıldız, Mustafa; Ziraat Fakültesi; Aycan,Murat
    Moleküler teknikler kullanılarak herhangi bir organizmadan izole edilen bir gen biyoteknolojik yöntemler aracılığıyla istenen bir organizmaya aktarılabilmektedir. Biyoteknolojik çalışmalarda bitkilere gen aktarımında Agrobacterium tumefaciens, mikroenjeksiyon ve partikül tabancası gibi çok sayıda gen aktarım yöntemi kullanılmasına karşın, Agrobacterium tumefaciens ile gen aktarımının çok önemli üstünlükleri bulunmaktadır. Agrobacterium tumefaciens aracılığıyla gen aktarımının en önemli üstünlüğü, yalnızca istenilen genlerin bitkilere düşük kopya sayısıyla aktarılmasıdır. Ayrıca, Agrobacterium tumefaciens ile bitkilere gen aktarımı oldukça ucuz ve kolay bir yöntemdir. Bütün bu olumlu yönlerinden dolayı Agrobacterium tumefaciens "bitkilerin doğal genetik mühendisi" olarak adlandırılmaktadır. Bu bakteriyle bitkilere gen aktarımının önemli üstünlükleri bulunurken, bazı sınırlamalarla da karşılaşılmaktadır. Bunlardan en önemlisi ise konukçu sınırlamasıdır. Tütün, patates ve patlıcan gibi Solanaceae familyasına ait türlere çok kolaylıkla gen aktarımı yapılırken; buğdaygiller, baklagiller ve ağaç türlerine gen aktarımı oldukça zordur. Bu bitkilere Agrobacterium tumefaciens ile gen aktarımı son derece düşük frekanslarda gerçekleşirken, gen aktarımı yapılan hücrelerden bitki rejenerasyonu da oldukça düşük oranlarda olmaktadır. Bu nedenle, bitkilerde gen aktarımı frekansını artıracak yeni yöntemlerin bulunması izole edilen genlerin bitkilere kolaylıkla aktarılarak transgenik bitki elde edilmesini kolaylaştıracaktır. Agrobacterium tumefaciens ile gen aktarımının zor olduğu bitki türlerinde, gen aktarım oranını artırmak için farklı uygulamalar yapılabilmektedir. Bunlardan bakteri yoğunluğu, inokülasyon ve ko-kültivasyon süresinin optimize edilmesi, farklı bitki organ ve hücrelerinin kullanılması rutin uygulamalardır. Bu uygulamalara ilave olarak asetosiyringon gibi bitki fenolik bileşiklerinin inokülasyon ve ko-kültivasyon ortamlarına ilave edilmesi de bazı bitki türlerine gen aktarımını önemli oranda artırabilmektedir. Buğday, insan beslenmesinde kullanılan bitkiler arasında ekiliş ve üretim bakımından dünyada ilk sırada yer almaktadır. Buğday tanesi yüksek besleme değeri, saklama ve işlenmesindeki kolaylıklar nedeniyle yaklaşık 50 ülkenin temel besini durumundadır. Buğday başta unlu mamuller olmak üzere birçok gıda ve sanayi sektöründe kullanılmaktadır. Bu nedenle, gerek klasik ve gerekse modern biyoteknolojik tekniklerle yeni buğday genotiplerinin geliştirilmesi ve insanların kullanımına sunulması son derece önemli ve değerlidir. Buğdayda biyoteknolojik teknikler kullanılarak yapılan gen aktarımındaki başarı oranı, %0.1-0.01 arasındadır. Bir başka deyişle, gen aktarım çalışmaları sonucu transgenik bir buğday elde etme olasılığı, 1/1000 ile 1/ 10 000 arasında değişmektedir. Bu ise, yabancı bir genin buğday genomuna entegre edilmesinin ne denli zor olduğunu göstermektedir. Buğdayın insan beslenmesindeki yeri düşünüldüğünde, bu bitkinin birim alan verimini düşüren biyotik (hastalık ve zararlılar) ve abiyotik (yüksek ve düşük sıcaklık, kuraklık, tuzluluk) stres faktörlerine karşı dayanıklılığını artıracak tarımsal bir genin bitki genomuna yerleştirilmesi yönünde yapılacak herhangi bir çalışmanın ne kadar önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu projede, gama radyasyonu kullanılarak buğdaya Agrobacterium tumefaciens aracılığıyla gen aktarımından yüksek transgenik sürgün frekansı elde edilmeye çalışılmıştır.