Browsing by Author "Selam, Selim O."

Now showing 1 - 3 of 3
  • No Thumbnail Available
    Item
    Hassas radyal hız ölçümleriyle G-türü dev yıldızların çevresinde gezegen araştırmaları
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2011) Yılmaz, Mesut; Selam, Selim O.
    Bu tez çalışmasıyla, ülkemizde yeni bir araştırma alanı olarak, uluslararası bir işbirliği çerçevesinde TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi’nde (TUG) ilk kez Güneş Sistemi dışı gezegen arama çalışmaları başlatıldı. Bu amaçla bazı dikine hız standardı yıldızların ve çevrelerinde gezegen barındırdığı bilinen bazı yıldızların yanı sıra bazı hedef yıldızların da I2 (iyodin) hücresi ile yüksek çözünürlüklü tayfları elde edildi. Gözlenen tayflardan dikine hız ölçümlerini yapabilmek için IDL yazılım paketi kullanılarak özgün bir yazılım geliştirildi. Dikine hız standardı ve gezegene sahip yıldızların dikine hız ölçümlerinin analizi sonucunda RTT150 teleskobu ve CET için 10 m/sn düzeyinde dikine hız hassasiyetine ulaşılabildiği gösterildi. Detaylı hata analizlerinden ulaşılabilecek nihayi dikine hız hassasiyetinin ise ~8 m/sn mertebesinde olabileceği belirlendi. Hızlı dönen B yıldızlarının I2 soğurma hücresi ile eş zamanlı elde edilen gözlemlerinin modellenmesinden de RTT150 teleskobu ve CET’nin aletsel profili ilk kez bu çalışma ile belirlendi. Aletsel profilin biçimi tipik Gauss dağılımı şeklinde ve CCD algılayıcısı üzerindeki konuma bağlı olarak yarı şiddetteki tam genişliklerinin (FWHM) 2.0-2.8 piksel aralığında değişim gösterdiği anlaşıldı. Bunların yanısıra bu çalışma kapsamında bazı hedef cisimlerin öz yıldız tayfları aletsel bulanıklık etkisinden arındırılarak üretilmiş oldu. Belirlenen öz yıldız tayfları yardımıyla da bu hedef cisimlerin hassas dikine hız ölçümleri ilk kez belirlenmiş oldu. Özellikle HD171852, HD 200004, HD120235 ve HD210925 için elde edilen dikine hız ölçümlerinden bu yıldızların belirgin dikine hız değişimleri gösterdikleri anlaşılmıştır. Abstract With this thesis study, exoplanet research works which is a new research field to our country has been started for the first time at the TÜBİTAK National Observatory (TUG) in the framework of an international collaboration. For this purpose, high resolution spectra of some radial velocity standard stars, planet-harboring stars and some target stars were obtained using an I2 (iodine) absorption cell. In order to determine precise radial velocity measurements of these star, a specific computer code was developed using IDL software language. The results of radial velocity standard stars and planet-harboring stars show that we achieved a precision about 10 m/s for CES on RTT150. It has been understood that ultimate achievable precision of radial velocity measurements is about 8 m/s which was determined from detailed error analysis. In addition, instrumental profile of CES on RTT150 telescope was derived for the first time by modeling the observed B star + I2 spectra. It was realized that the shape of the instrumental profiles are typical Gaussians and the FWHM values of the instrumental profiles changes between 2.0 and 2.8 pixel depending on the position of the CCD. Furthermore, within this study template stellar spectra of some target stars were generated by eliminating the instrumental blurring effect of the spectrometer. With the help of the determined stellar template spectra, the precise radial velocity of these target stars have been derived for the first time. Especially, it has been understood from the radial velocity measurements of HD171852, HD200004, HD120235 and HD210925 that these stars show appreciable radial velocity variations.
  • No Thumbnail Available
    Item
    Kepler verileriyle güneş benzeri bileşenli bazı örten çiftlerin yüzey parlaklık dağılımının haritalanması
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2018) Özavcı, İbrahim; Selam, Selim O.
    Soğuk yıldızlardaki manyetik aktivitenin kökenini ve işleyişini araştırmak için yıldızların yüzey parlaklık dağılımdaki düzensizliklerinin zaman içinde değişimlerini incelemek oldukça önemlidir. Bunun için, lekelerin enlem ve boylam bilgisinin elde edildiği yüksek çözünürlüklü tayflara gereksinim duyan Doppler görüntüleme tekniğinin yanı sıra, lekelerin boylamsal bilgisinin elde edilebildiği fotometrik veriler de kullanılabilir. Bu tez çalışmasının asıl amacı, Kepler uzay teleskobunun sağladığı yüksek fotometrik hassasiyete sahip, kesintisiz ve uzun zaman aralığını kapsayan fotometik verileri kullanarak, yıldızların yüzey parlaklık dağılımlarının zaman içerisindeki değişiminin incelenebileceğini göstermektir. Bu amaç doğrultusunda, KIC 11560447 ve KIC 8868650 örten çift sistemlerinin, yaklaşık 4 yıllık Kepler verileri kullanılarak, dolaylı-tersinden yönteme (light-curve inversion technique) dayalı DoTS kodu aracılığı ile ilk kez yüzey parlaklık dağılımı haritaları elde edilmiştir. Her bir yörünge dönemine ait ışık eğrileri için elde edilen bu haritaların zaman içerisindeki değişimi, bu çift sistemlerin bileşenlerinden en az birinin manyetik aktif olduğunun göstergesi sayılmaktadır. Bu tez çalışması kapsamında, her iki sistemde de lekelerin zaman içerisinde göç ettikleri ve leke aktivitesinde çevrimsel bir değişimin olduğu ilk kez gösterilmiştir. KIC 11560447 sisteminde lekelerin ortalama göç hızları günde 0.6 derece mertebesinde olup, 1.3 ve 0.5 yıl gibi iki baskın manyetik aktivite çevrimi tespit edilmiştir. KIC 8868650 sisteminde ise ortalama göç hızları günde yaklaşık 0.3 derece olup, baskın manyetik aktivite çevrimi 2.35 ve 3 yıl mertebesinde elde edilmiştir. Bu sonuçlar, literatürdeki bu türden çalışmalar ile uyum içindedir. Sonuç olarak bu tez çalışması, Kepler verileri kullanılarak DoTS kodu ile yıldızlardaki manyetik aktivite doğası hakkında çalışmalar yapılabileceğini göstermiştir. AbstractTo investigate the origin and underlying mechanism of magnetic activity in cool stars, it is important to examine the surface inhomogeneities of such objects in time domain. Photometric data can be used to obtain the longitudinal information of the star spot, as well as the Doppler imaging technique, which requires high resolution spectra from which the latitudinal and longitudinal information of the star spot can be obtained. The aim of this study is to reveal how the surface brightness distribution of active stars can be obtained and analyzed using continuous and high precision photometric data by the Kepler space telescope. In this context, surface distribution maps for KIC11560447 and KIC8868650 eclipsing binary systems using the Kepler data spanning 4 years were obtained for the first time through the DoTS code based on the lightcurve-inversion technique. The resulting maps for both systems indicate that at least one of the components is magnetically active. Within the scope of this thesis, spot migration with cyclic variations has been found for both KIC1156047 and KIC8868650 systems, for the first time. For KIC11560447, we obtained an average migration rate of cool spots as 0.6 deg/day with two predominant activity cycles of 1.3 and 0.5 years, while 0.3 deg/day migration rate and predominant activity cycles of 2.35 and 3 years were detected for KIC8868650. These results are compatible with such studies in the literature. In conclusion, this thesis reveals that the magnetic activity behaviour in cool stars can be studied using Kepler data via DoTS code.
  • No Thumbnail Available
    Item
    W UMa türü değen çift U pegasi'nin ışık eğrisi ve dönem analizi
    (Fen Bilimleri Enstitüsü, 2007) Özuyar, Doğuş; Selam, Selim O.
    Bu tez çalışmasında, örten çift U Pegasi'nin Ankara Üniversitesi Gözlemevi'nde 1989-2005 yılları arasında gerçekleştirilen fotometrik gözlemlerinden elde edilen 7 ışık eğrisi ve yine bu gözlemlerden üretilen 20 yeni mininum zamanının literatürdekilerle birleştirilmesiyle oluşturulan O-C eğrisi analiz edildi. O-C analizi sonucunda sistemin yörünge döneminin, seküler bir azalma ve buna eşlik eden belirgin bir çevrimsel değişime sahip olduğu belirlendi. dP/dt= -7.82 x 10-8 gün/yıl mertebesindeki seküler dönem azalması, sistemin büyük kütleli bileşeninden küçük kütleli bileşenine kütle aktarımı olarak; yaklaşık 76 yıl dönemli çevrimsel değişim ise sisteme çekimsel olarak bağlı, düşük kütleli ilave bir bileşenin yarattığı ışık-zaman etkisi olarak yorumlandı. O-C eğrisinin bu birleşik etkiden arındırılması sonucu kalan artıklarında yaklaşık 8 yıl dönemli ve düşük genlikli bir çevrimsel değişimin daha izlerine rastlandı. Bu değişimin, sistemin soğuk bileşenin Güneş benzeri çevrimli manyetik etkinliğinden kaynaklanabileceği olasılığı üzerinde duruldu ve ışık eğrisi analizi sonucu soğuk bileşenin yüzeyinde tespit edilen Güneş benzeri bir lekeye ilişkin parametrelerin zaman içerisindeki değişimleriyle korelasyon gösterdiğine dair deliller elde edildi. Sistemin farklı sezonlara ait ışık eğrilerinin maksimum seviyeleri arasında izlenen O'Connell etkisinin zaman içerisinde değişim gösterdiği tespit edildi. Bu nedenle ışık eğrisi analizinde öncelikle tüm yılların ışık eğrilerinden oluşma bileşik ışık eğrisinden en yüksek ışık seviyeli ana ışık eğrisi oluşturuldu ve bu eğri sistemin geometrisini (kütle oranı, yörünge eğimi, bileşen eş-potansiyelleri) tanımlamak için çözüldü. Daha sonra bu geometrik parametreler sabit tutularak her sezonun ışık eğrisi ayrı ayrı analiz edildi ve izlenen O'Connell etkisi, büyük kütleli yıldız üzerinde soğuk, Güneş benzeri bir leke kullanılarak modellendi. Her sezona ait ışık eğrisi çözümünden elde edilen leke parametrelerinin (enlem, boylam, açısal çap) zaman içerisinde 8.5 yıl dönemli çevrimsel bir değişime sahip olabileceği ve O-C analizinde tespit edilen ikincil çevrimli değişimle uyumlu olduğu gösterildi. Analizler sonucunda U Pegasi sisteminin marjinal değmeye (f ~ %7) sahip, W-alt türü bir W UMa değen çifti olduğu tespit edildi.