Browsing by Author "Eren, Muhammet Eren"

Now showing 1 - 1 of 1
  • No Thumbnail Available
    Item
    Fırkalaşma olgusu bağlamında 73 fırka rivayetleri
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014) Eren, Muhammet Eren; Özafşar, Mehmet Emin; Other
    Eren, Muhammet Emin, Fırkalaşma Olgusu Bağlamında 73 Fırka Rivayetleri, Doktora Tezi, danışman: Prof. Dr. Mehmet Emin Özafşar, XI+381 s., Ankara 2014. Ümmetin yetmiş üç fırkaya ayrılacağını ve bunlardan birinin kurtuluşa ereceğini dile getiren iftirâk hadisi İslam düşünce ve kültür geleneğine damgasını vurmuş önemli rivayetlerden biridir. Bu çalışma, hadisin geleneğimizdeki söz konusu yeri göz önünde bulundurularak, bu konudaki rivayetlerin tespitini, hadis kritiği açısından değerini, nakledilme aşamalarını ve metinlerin tarihsel bağlamlarını incelemeyi hedeflemiştir. Girişte iftirâk hadisinin tarihsel süreçteki anlaşılma biçimleri üzerinde ana hatlarıyla durulmuştur. Bu bağlamda, iftirâk hadisini kabül ve reddedenlerin kimler olduğu, hadis hakkındaki leyhte veya aleyhte değerlendirmelerin temel hareket noktaları ve bakış açıları değerlendirilmiştir. Birinci bölümde hadisin Sünnî, Şiî, Mutezilî ve Hâricî/İbâdî literatürde rivayetlerin kapsamlı tespiti ve tahrîci yapılmıştır. Bu amaçla sözü edilen ekollere ait Hadis, akâid, Kelâm ve tarih kaynakları rivayetlerin tespitinde mümkün olduğu ölçüde göz önünde bulundurulmaya gayret edilmiştir. İkinci bölüm iftirâk hadisinin isnad tetkikine ayrılmıştır. İsnadlar sahabe ravilerine göre tasnif edilerek her bir sahabî kanalıyla gelen isnad grubu cerh-ta'dil kritiği açısından incelenmiştir. Bu bağlamda ravilerin dinî, siyasî ve ideolojik kimlikleri ile rivayetin yayıldığı coğrafî bölgeler farklı metin formları dikkate alınarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise kurtuluşa erecek fırkadan bahsedilen kısımlarından hareketle rivayetlerin içerik tahlili yapılmıştır. Özellikle fırka-i nâciye'yi niteleyen ifade kalıpları ile kavramların farklı dönemlerdeki kullanım ve değişimlerinin izi sürülmüş, metin formlarının kendine özgü tarihsel bağlam(lar)ı ve rivayetlerin nakledilme nedenleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede hadisin isnadları metnin bir parçası olarak kabul edilmiş; ravilerin kimlikleri, dinî-siyasî aidiyetleri, muhatapları, yaşadıkları dönem ve coğrafya söz konusu içerik analizinde göz önünde bulundurulmuş, bu değişkenlerin iftirak hadisinin şekillenmesindeki ve farklı rivayet formlarının ortaya çıkmasındaki etkisi üzerinde durulmuştur.