Browsing by Author "Demirciler, Ahmet Zahid"
Now showing 1 - 4 of 4
Results Per Page
Sort Options
Item Belâgat açısından şeyhülislâm Yahyâ divanı(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020) Demirciler, Ahmet Zahid; Gürer, Abdulkadir; Dil ve Tarih-Coğrafya FakültesiXIX. yüzyıl itibariyle canlılığını yitiren klâsik Türk şiir geleneği son iki yüzyılda Türkiye'nin dil, düşünce ve sosyal yapısında gerçekleşen değişimler neticesinde dil, üslûp ve anlam dünyası bakımından günümüz edebiyat okur ve araştırmacısının yabancısı durumunda kalmıştır. Bu tez çalışmasında klâsik şiirin üslûp özellikleri bakımından anlaşılmasına katkıda bulunmak amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda XV. yüzyıl itibariyle Türkçe literatürde varlık gösteren belâgat teorileri yöntem olarak belirlenmiştir. Arap belâgat literatürünün zenginliğinden istifade edebilmek için yönteme esas olarak Hatîb Kazvînî’nin Telḫı ̇̄ṣüʾl-Miftāḥ adlı eseri tutulmuştur. Çalışmaya konu olarak ise eski Türk edebiyatında klâsik üslûbu temsil yeterliği olduğuna hükmedilen XVII. yüzyıl şairlerinden Şeyhülislâm Yahyâ Efendi seçilmiştir. Böylelikle Yahyâ Efendi Divanı’nda cümle yapısı ve bu yapının taşıdığı anlamlar, mecâz özellikleri, anlam sunum biçimleri ve âhenk unsurları araştırılmıştır. İnceleme çalışması belâgat disiplinlerinin tasnifine uygun bir biçimde “Fesâhat ve Belâgat”, “Meânî”, “Beyân” ve “Bedî” olmak üzere dört ana bölümden oluşmaktadır. İncelemede elde edilen bulgular “Sonuç” kısmında, klâsik şiirin temel nazım birimi olan “beyt”in inşâsını betimler bir tarzda ifade edilmiştir. Çalışmada Yahyâ Efendi’nin şiiri herhangi başka bir şairle karşılaştırılmadığından elde edilen bulgular şairin şahsî üslûbunu keskin çizgilerle ortaya koymaktan ziyâde, şâirin Divanı örnekleminde klâsik Türk şiirinin yapısının tahliline katkı sağlamaya yöneliktir. Tez çalışmasına başvuruyu kolaylaştırmak için beyitler, ekler - edatlar ve gramatik anlamlı kelimeler, belâgat terimleri, dil bilgisi terimleri, edebiyat terimleri, dil bilimi terimleri için dizinler oluşturulmuştur. Classical Turkish poetry that had been trailed away by XIXth century has been estranged with modern day reader and researcher with regard to its language, style and semantics as the result of the changes that occured in Turkey’s language, thought and social structure in the last two centuries. This study aims to contribute the understanding of classical Turkish poetry in terms of stylistic features. In this aspect, balagha theories that have been existed since XVth century in Turkish literature were determined as method. In order to benefit from the richness of the Arabic balagha literature, the method in used was mainly based on Talḫīṣ al-Miftāḥ by al-Qazwīnī. XVIIth century poet Shaykh al-Islam Yahya Efendi is taken as the sample of the study because of his certified sufficiency in representation of classical style in old Turkish literature. Thus, the sentence structure of Yahya Efendi’s Diwan and its meaning nuances that this structure bears, figurative language, forms of meaning presentation and harmony elements has been analysed. The study of analysis is consisted of four main sections: “Faṣāḥa and balāgha”, “Maʿānī”, “Bayān” and “Badīʿ” in accordance with the classification of balāgha disciplines. In the conclusion section, the findings obtained from the analysis are described in a manner that depicts the composition of “bayt” which is the basic verse-unit in classical poetry. Since the study does not compare the poetry of Yahya Efendi with any other poet’s, the findings are intended to contribute the analyzing the structure of classical Turkish poetry in the sample of his Diwan, rather than revealing his personal style through clear lines. In order to facilitate the application to the thesis, couplets, affixes and grammatical words, balāgha terms, grammar terms, literary terms, and linguistics terms were indexedItem KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE İKİ TABLOYU BİRBİRİNE KIYAS ETMENİN BİR YOLU(Ankara Üniversitesi, 2022) Demirciler, Ahmet Zahid; Other; OtherKlasik Türk şiirinde beyitler çoğu zaman tek başına bir şiir değerinde oldukları için anlamlarının yoğun olmasına özen gösterilirdi. Bu doğrultuda kullandıkları yöntemler belagat ve nakd teorilerinin terimleriyle tespit edilip açıklanagelmiştir. Bununla beraber şairlerin beyitlerin inşasında kullandıkları bir yöntemin hangi terimle ifade edileceği belirlenmemiştir. Bu, şairin muhayyilesinde kıyasladığı tabloları sunarken bu tabloların parçalarını karşılıklı birbirine karıştırarak vermesidir. Bu konudaki hâkim yaklaşım sözü edilen parçaların tek başlarına yorumlanıp değerlendirilmesidir. Bu makalede, sözü edilen yapıların bir bütün olarak anlaşılıp yorumlanması gerektiği savunulmaktadır. Bu amaçla öncelikle bu yapıların bütünlüklü yorumuna dair bazı görüşler ve genellikle Farsça izafet şeklinde kendini gösteren kelime öbeklerinin anlamıyla ilgili eleştiriler ele alınmıştır. Yapıların bütününü yorumlayan görüşler değerlendirilmiş, kelime öbeklerinin ise her zaman tek başlarına bir anlamının olmayabileceği tespit edilmiştir. Teşbih taraarının bazen bir ifadenin anlamının bütününden çekip çıkarılabileceği görüşüne dayanarak, sözü edilen kelime öbeklerinin aslında birleşik bir teşbihin unsurları olduğu savunulmuştur. Bu birleşik teşbihin taraarından her biri şairin muhayyilesinde kıyasladığı tablolara denk gelmektedir. Bu tespitlerden sonra Türk belagat kitaplarının teşbih taraarını işleyen bölümlerinden sözü edilen üsluba uyan örnek beyitler seçilerek bunlardaki teşbihler tartışılmış ve yeniden yorumlanmıştır. Makalede ortaya konan çözümün klasik şiirin beyit yapısını tahlile ve beyitlerdeki kelime öbeklerinin anlamlandırılmasına katkı sunacağı düşünülmektedir.Item KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE TEŞBİHİN BASİT BELİRTİLİ VE BİRLEŞİK OLARAK SINIFLANDIRILMASI(Ankara Üniversitesi, 2022) Demirciler, Ahmet Zahid; Other; OtherEski Türk edebiyatı dönemi şairleri orijinalliklerini geleneğin sunduğu mecaz dağarcığına bağlı kalarak göstermek durumundaydılar. Dolayısıyla marifetlerini eldeki malzemenin işlenişinde sergilemeleri gerekiyordu. Bu durum klasik şiirin gelişimini izlemede üslup tahlillerinin önemini artırmaktadır. Bu bakış ile tahlil edilmesi gereken dil kullanışlarından biri de teşbihlerdir. Belagat kitapları teşbih örneklerinin yapısını ayrıntılı bir biçimde işlemektedir. Yaklaşım yönlerinden biri de teşbih taraflarının nicelikleridir. Belagat kitaplarındaki bu sınıflandırma ve yaklaşım, üslup tahlilleri için önemli bir yöntem sunmasına rağmen büyük ölçüde teorik kitaplara münhasır kalmıştır. Bu çalışma ilgili yöntemi ayrıntılı bir şekilde ortaya koyup tartışarak edebiyat tahlillerinde daha etkin bir şekilde kullanılmasını hedeflemektedir. Kazvînî’nin kabul gören modeline göre teşbih tarafları basit (müfred), belirtili (mukayyed) ve birleşik (mürekkeb) olarak sınıflandırılmaktadır. Konu olarak Kazvînî’nin modeli zemininde Türk belagat kitaplarındaki sınıflandırma ve şiir örnekleri belirlenmiştir. Makalenin ilk bölümünde örnek beyitler tahlil edilerek basit, belirtili veya birleşik oluşları açıklanmıştır. İkinci bölümde belagat kitaplarının teşbih taraflarının nicelikleri hakkında verdiği bazı hükümler tartışılmış, basit olduğu söylenen bir teşbih tarafının birleşik, birleşik olduğu söylenen bazı tarafların belirtili olması gerektiği savunulmuştur. Sonuç olarak birleşik teşbihlere, belirtiliden, belirtiliye ise basitten daha çok kıymet ve yer verildiği görülmüş; birleşik teşbihlerin parçalarının birçoğunun tek başına bir teşbih meydana getirebildiği tespit edilmiştir. Teşbih kısımlarının karşılaştırılmasının Türk belagat ve edebiyat bilgisi kitaplarının içeriği ve birbirleriyle ilgilerine dair verdiği bazı ipuçları da ulaşılan sonuçlardandır.Item Mustafa İzzet, Def'ü'l-Mesâlib fî Edebi'ş-Şâ'ir ve'l-Kâtib: İnceleme-metin-dizin(Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014) Demirciler, Ahmet Zahid; Çetinkaya, Ülkü; Eski Türk Edebiyatı