Browsing by Author "Ayabakan, Meltem"

Now showing 1 - 2 of 2
  • No Thumbnail Available
    Item
    Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Metin Sorularının Çıkarım Türlerine Göre İncelenmesi
    (Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, 2021) Ayabakan, Meltem; Dilbilimi; Sosyal Bilimler Enstitüsü
    Bu araştırmanın amacı ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan metin sonu sorularının çıkarım türlerine dağılımını incelemektir. Araştırmada 94 metin ve bu metinlere bağlı 492 soru ele alınmıştır. Metin sonu sorular Chikalanga’nın (1992) önerdiği sözcüksel, önermesel ve kullanımsal çıkarım ulamlarına göre değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları Türkçe ders kitaplarında çıkarım yapmayı gerektiren soruların yanında herhangi bir çıkarım yapılmadan yanıtlanabilecek bağımlı bilgi sorularının da yer aldığını göstermektedir. Soruların %51’i kullanımsal, %17’si önermesel çıkarım yapmayı gerektirmektedir. Türkçe ders kitaplarında sözcüksel çıkarım sorularına yer verilmemiştir. Soruların %32’si ise bağımlı bilgi sorularıdır. Bu sonuçlar kitaplarda yer alan metin sonu sorularının çıkarım türlerine dengeli bir biçimde dağıtılmadığını göstermektedir. Ayrıca bağımlı bilgi soru oranının yüksek olmasının metin sonu sorularının derin anlamaya katkısını sınırlayacağı söylenebilir.
  • No Thumbnail Available
    Item
    Türkçe sözlükte eşdizimli ögelerin sunumu ve görünümleri
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015) Ayabakan, Meltem; Uzun, Gülsün Leyla; Dilbilimi
    Bu tezde, eşdizimli sözcüklerin Türkçe Sözlüklerde sunulup sunulmadığı araştırılmış ve eşdizimli sözcüklerin sözlükte nasıl sunulduğunun belirlenebilmesi için Türk Dil Kurumu'nun Türkçe Sözlük'ü incelenmiştir. Eşdizimli sözcüklerin belirlenebilmesi amacıyla TDK Türkçe Sözlükle birlikte Ötüken Türkçe Sözlük ve Misalli Büyük Türkçe Sözlük kullanılmıştır. Bu sözlükler İngilizce eşdizimlilik sözlükleri olan Oxford Eşdizimlilik Sözlüğü, BBI İngilizce Eşdizimlilik Sözlüğü ve Collins Eşdizimlilik Sözlüğü ile karşılaştırılmıştır. TDK Türkçe Sözlük'ten basit rastlantısal örnekleme yöntemi ve iadeli seçim yoluyla sekiz madde başı seçilmiş ve bu madde başlarının içinde bulunan tüm sözcükler eşdizimli olup olmama durumlarına göre ele alınmıştır. Bu amaç doğrultusunda sözcükler ilk olarak eşdizimli sözcük, serbest sözcük birleşimi ve deyim olarak birbirinden ayrılmış sonra eşdizimli sözcükler kendi içerisinde üçlü eşdizimliler ve hafif eylemlerle kurulan eşdizimliler olarak belirlenmiştir. Eşdizimli sözcükler tezin ekler bölümünde TDK Türkçe Sözlük'te verildiği gibisunularak, serbest sözcük birleşimi ve deyimler eşdizimli sözcüklerin hemen altında gösterilmiştir. Ayrıca sözlükte yer almayan ancak eşdizimli olduğu belirlenen sözcükler eşdizimli sözcüklerin içinde "#" işaretiyle belirtilmiştir. Sonuç olarak, TDK Türkçe Sözlük'ün içinde yer alan ancak eşdizimlilik bilgileri verilmeyen sözcükler benzer özellikteki diğer Türkçe Sözlüklerdekive İngilizce Eşdizimlilik Sözlüklerindeki sözcüklerle karşılaştırılarak belirlenmeye çalışılmıştır.