Browsing by Author "Atabey, Figen"

Now showing 1 - 2 of 2
  • No Thumbnail Available
    Item
    Birinci Dünya Savaşı'nda Filistin-Suriye Cephesi'ne İlişkin Belgeler Işığında Genel Bir Değerlendirme
    (Ankara Üniversitesi, 2020-06-26) Atabey, Figen; Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi
    Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’nı kaybetmesinin en önemli sebeplerinden birisi Filistin-Suriye Cephesi’nde uğradığı başarısızlıktır. Bu cephe, “Kanal Cephesi” adı ile açılmış, zamanla “Sina-Filistin-Suriye Cephesi” adını almıştır. 1915 Şubat ve 1916 Ağustos aylarında iki kez gerçekleştirilen Kanal Harekâtının mağlubiyetle sona ermesi, İngilizlerin Sina Yarımadası’na egemen olarak Filistin istikâmetinde ilerlemesine yol açmıştır. İngilizler, Mart ve Nisan 1917 aylarında gerçekleşen Birinci ve İkinci Gazze yenilgilerinin ardından aldıkları takviyelerle esaslı ve yoğun bir hazırlık dönemine girip, genel bir taarruza hazırlanmışlardır. Osmanlı Başkomutanlığı ise bu durumu iyi değerlendirmemiş, İngilizlere karşı bir kuvvet dengesi sağlanması için gereken tedbirleri zamanında almayı başaramamıştır. 11 Mart 1917’de kaybedilen Bağdat’ı kurtarma tartışmaları ile geçen dört aylık bir zaman dilimi, Filistin Cephesi’nin çökmesine sebep olmuştur. Zira, Bağdat’ı kurtarmak adına Halep civarında hazırlanan Alman Mareşal Falkenhayn komutasındaki Yıldırım Ordular Grubu, Sina-Filistin Cephesi’ne yetişinceye kadar Gazze ve Kudüs elden çıkmıştır. Bu durumda Osmanlı Devleti’nin Filistin ve Suriye topraklarının kaybedilmesinde Bağdat’ı kurtarmak adına Filistin Cephesi’nin ihmal edilmesinin önemi büyüktür. 1917 yılı sonbaharında Filistin üzerine başlayan İngiliz taarruzu, 19 Eylül 1918 tarihinde gerçekleşen Nablus Meydan Muharebesi ile son bulurken Osmanlı Devleti, Mondros Mütarekesi’nin imzalandığı 30 Ekim 1918 tarihine kadar Amman’ı, Şam’ı, Beyrut’u ve Halep’i kaybetmiştir. Çalışma, 31 Ekim 1917 tarihinde İngiliz General Allenby komutasındaki Mısır Sefer Kuvvetlerinin Birüssebi-Gazze hattından kuzeye doğru ilerlemesi ile başlayan Üçüncü Gazze Muharebesi’nden Osmanlı Ordusunun Halep’in kuzeyine çekildiği tarih olan 26 Ekim 1918’e kadar yaşanan siyasi ve askerî olayları kapsamaktadır. Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı’nın savaştığı son cephe olan Filistin-Suriye Cephesi’ni meydana geldiği koşullar içinde incelemeyi hedefleyen çalışmanın ana kaynağını Genelkurmay ATASE Arşivi ve İngiliz Ulusal Arşivi’nden temin edilen belgeler oluşturmaktadır.
  • No Thumbnail Available
    Item
    Çanakkale Savaşları'nın deniz cephesi
    (Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010) Atabey, Figen; Süslü, Azmi
    İngiltere ve Fransa'nın Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmak, aynı zamanda müttefikleri olan Rusya'yı Boğazlar üzerinden takviye etmek üzere, ?Yenilmez Armada? olarak nitelenen güçlü donanmaları ile Çanakkale Boğazı'ndan geçerek İstanbul'a ulaşma hedefi, Çanakkale Deniz Zaferi'ne neden olacak olayların başlangıcı olmuştur. İtilâf Devletleri'nin yaratmış olduğu bu tehdidi karşılamak üzere Boğaz tahkimâtı donanma bataryaları ile takviye edilmiş, Boğaz mayınla döşenmiş, donanma gemilerinin daha geride mevkilendirilmesi suretiyle ikinci bir savunma hattı oluşturulmuştur. 18 Mart 1915 günü İngiliz Irresistible ve Océan zırhlıları ile Fransız Bouvet zırhlısı batmış; Birleşik Filo'ya ait Gaulois, Suffren, Inflexible zırhlıları ağır hasar almış; birçok zırhlı da kıyı bataryalarının ateşi sonucu hasar almıştır. Nusret mayın gemisi tarafından dökülen mayınlara çarparak büyük maddi kayba uğrayan İtilâf Donanması, ağır yenilginin yanı sıra ülkelerinde küçümsenemeyecek bir prestij kaybına uğramıştır. Çanakkale Boğazı'nı denizden geçemeyen İtilâf Devletleri, 25 Nisan 1915 tarihinden 9 Ocak 1916 tarihine kadar sürecek olan Gelibolu üzerinden bir amfibi harekâtı ve müteakiben bir kara harekâtı ile harbin hedefini ele geçirmeye çalışmış, ancak bunda da başarılı olamamıştır. Çanakkale Savaşları denizde ve karada olmak üzere bir yıldan fazla devam etmiş ve çok şiddetli çarpışmalara sahne olmuştur. Sonuçta İtilâf Devletleri'nin İstanbul'u ele geçirme planı başarısızlıkla sonuçlanmış, yenilgi kaçınılmaz olmuştur. İngiltere, Çanakkale Cephesi'nin açılmasında birinci derecede aktif rol almış, İngiliz Deniz Bakanı Winston Churchill, bu cephenin açılmasının baş mimarı olmuştur. Daha en başında gerek Deniz Bakanı Churchill, gerekse de İngiliz Savaş Konseyi, Osmanlı Devleti'nin askerî gücünü ve kapasitesini küçümsemek gibi büyük bir hata yapmışlardır. Abstract England and France were aiming to reach İstanbul through the Dardanelles with their powerful navy, which was known as the "Invincible Armada." This way they were going to be able to support their ally Russia, and weaken the will power and determination of the Ottoman Government. In order to counter this threat posed by the Entente Powers, the strait fortifications were to be reinforced by naval shore gun batteries, the critical points in the Strait were to be protected with mines, and naval ships were to be stationed behind these to form a second, in-depth defence line. On 18 March 1915, the English battleships Irresistible and Océan, and the French Bouvet battleship sank. Gaulois, Suffren, Inflexible armored battleships suffered major damage and many of the other armored battleships inflicted serious damage due to heavy gunfire from our shore batteries. The Allied Navy not only suffered major losses when their ships hit mines laid by Nusret, but also lost a considerable amount of prestige in their countries. Having failed in penetrating the Çanakkale Strait, the Entente Powers attempted to reach their target through Gelibolu with an amphibious operation followed by a land operation between 25 April 1915 and 9 January 1916. Çanakkale Wars which have formed one of the most consequential fronts of First World War, consisted of naval and land campaigns and lasted for around twelve months. But the Allies failed to realize their dreams about İstanbul and therefore the defeat was inevitable in both the sea and land.England played the pioneer role to initiate the Dardanelles War, in this respect The English Marine Minister Winston Churchill was the real pioneer. At the beginning not only Churchill, but also War Council of England underestimated the military force and capacity of the Ottoman State.