Uṣur-Ša-İštar Arşivinden Kervan Masraflarina İlişkin Bir Kültepe Tableti
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Ankara Üniversitesi
Abstract
Bilindiği üzere Asur'dan hareket eden kervanların yükü genellikle çeşitli dokuma ürünleri
ve Anadolu krallıklarında tunç yapımında çok ihtiyaç duyulan kalay madeniydi.
Kervanlar Anadolu içlerindeki kārum ve wabartum'lara ulaşmak için karşılarına çıkan
dağları, tepeleri ve nehirleri aşmak zorundaydılar. Bin kilometreyi aşan bu zorlu yolculuk
sırasında eşek kervanları farklı krallıkların topraklarından geçmek ve taşıdıkları
ürünlerin türüne göre çeşitli adlar altında vergiler ödemekle yükümlüydüler. Eldeki
mevcut bilgiler tüccar kervanlarının Anadolu'ya üç ayrı güzergâh kullanarak girdiklerini
göstermektedir. Yolculuk esnasında, kalay ve tekstil ürünleriyle yüklü kervanların yol
boyunca uğradıkları irili ufaklı kasaba ve şehirlerde, yol giderleri ve önceden düzenlenen
vadeli alış-verişler ile mal teslimatına ilişkin çok sayıda tutanak düzenlenmiştir. Bu
kayıtlar literatürde itinerer (güzergâh) metinleri olarak bilinir ve bunlar eskiçağ Anadolu
ve Mezopotamya'sının tarihi coğrafyası hakkında çok önemli içerikler vermektedir. AsurAnadolu kentleri arasında ticaret yapan tüccarlardan geriye kalan metinler seyahat
bölgelerinin topografyası hakkında ayrıntılı bilgi vermezler. Çünkü kervan sorumluları ve
tüccarlar, yol ve ticaret güvenliği açısından kendilerini tehdit eden herhangi bir
olumsuzluk olmadığı sürece güzergâh üzerindeki kentler ve bölge topografyası hakkında
belgelere ilave notlar düşmemişlerdir. Zaman zaman nehir ve dağ geçitlerinde yaşanan
sıkıntılar, yolların siyasal ve bazı sosyal olaylar nedeniyle kapatılması, kaçakçılığın
önlenmesine yönelik tedbirler gibi, tüccarlık faaliyetlerini doğrudan etkileyen süreçler
olursa ancak yer, nehir ve dağ adları gibi coğra tanımlardan bahsetmişlerdir. Bu
makalede ilk kez tanıtılan belge de gerek önceden neşredilmiş belgelerde az geçen yer
adlarına sahip olması gerekse kervanın taşıdığı yükün çeşitliliği bakımında ilginç içerikler
vermektedir. Kaniš-Kültepe'nin ünlü tüccarlarından Uṣur-ša-İštar ailesine ait evde ele
geçen bu tabletin, içeriğinde aile üyelerinin isimlerine rastlanmamakla birlikte, aile ile
ticari ilişkileri olduğu bilinen Kurara şahıs adını içerdiği için Uṣur-ša-İštar aile arşivine ait
olduğu söylenebilir.
Description
Keywords
Kültepe Tabletleri, Uṣur-ša-İštar Arşivi, İtinerer Metinler, Kervan