Osmanlı-Kaçar Münasebetlerine Nişânlar Üzerinden Bakmak: II. Abdülhamid Dönemine Dair Bir Deneme
No Thumbnail Available
Date
2019
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Abstract
Nişân verme uygulaması, 19. yüzyılla birlikte Osmanlı
İmparatorluğu ve İran’da yaygın hale gelmiş, diplomasinin olmazsa olmaz
unsurlarından birine dönüşmüştü. Öyle ki; öteki nişânların yanında,
devlet işlerinde ön planda yer almayan kadınlar için bile her iki ülkede
Şefkat ve Afitâb gibi nişânlar çıkarılmıştı. Bu çalışma, zihinsel arka
planında II. Abdülhamid dönemi Osmanlı-Kaçar ilişkilerinin genel
seyrini bulundurarak; hükümdarların, simgesel bir anlam taşıyan nişânları
diğerinin tebaasına yönelik nasıl kullandıklarını ortaya koymayı
amaçlamaktadır. Zira nişânların kimlere verildiğinin ve bunun dönem
içindeki yoğunluğunun takip edilmesiyle, farklı alanlardaki
münasebetlerin gelişimine dair de fikir edinilebileceği düşünülmektedir.
Çalışmanın temelini teşkil eden arşiv belgeleri incelendiğinde, özellikle
İran şahlarının süregelen problem sahalarında veya menfaat alanlarında
nişân verme konusunda oldukça eli açık davrandıkları tespit edilmiştir.
Bu bağlamda, diplomatik ve bürokratik konumlardaki kişiler ile
yakınlarının yanı sıra; Şia’nın tarihi merkezi olarak görülen Irak’ın Atabâtı ‘Aliyye bölgesinde, tüm Müslümanların kutsalı Hicaz’da, sınır hattında
ya da ticaret rotaları üzerinde yaşayanlar, uygulamanın ilk muhatapları
olmuşlardır. Öte yandan, çalışmada sunulan belge ve örnekler, iki tarafın
da nişânlar yoluyla diğer tarafla diyalog kurma ve görünür olma amacına
büyük ölçüde ulaştığını göstermektedir. Çalışma, Kaçar dönemi İran
nişânları üzerine kapsamlı ilk Türkçe inceleme olmakla birlikte, alana; söz
konusu nişânların Osmanlı tebaasına ve Osmanlı nişânlarının İran tebaasına verilişine dair özgün bir katkı sağlamaktadır. Çalışmanın temel
kaynaklarını, Osmanlı arşiv belgelerine ilaveten, Farsça, İngilizce ve
Türkçe birincil ve ikincil kaynaklar oluşturmaktadır
Description
Keywords
Osmanlı, Kaçar, Nişân, II. Abdülhamid