Osmanli Klasik Dönemi Muhasebe Kitaplarinda Fikih İlminin Yansimalari: Umdetü'l-Hisâb Örneğinde Guremâ Hesaplari

Simple item page
dc.contributor.authorÇavuşoğlu, Demirhan
dc.contributor.authorMücella, Halime
dc.date.accessioned2025-01-30T18:29:44Z
dc.date.available2025-01-30T18:29:44Z
dc.date.issued2023
dc.description.abstractİslam medeniyetini şekillendiren en büyük unsurlardan biri, bir Müslümanın gerek bireysel gerek toplumsal yaşam şeklini belirleyen “fıkıh ilmidir”. Fıkıh ilminin bir alt dalı olan “ilm-i ferâiz” İslam miras hukukunu, yine fıkıh ilminin bir alt dalı olan “ilm-i muamelat” ise İslam borç hukuku, vergi ve zekât hesaplamaları gibi, fıkhın ibadetleri düzenleyen kısmı dışında kalan konularını içermektedir. Osmanlı öncesi İslam medeniyeti matematik literatürünün önemli eserlerinde ferâiz problemleri ve muamelât hesaplamalarına ilişkin örnekler sıklıkla yer almaktadır. Osmanlı biliminin kendisinden önceki İslam medeniyetinin ilim geleneğini devraldığı bilinmekle birlikte, Osmanlı matematik tarihinde İslami ilimlerin etkisi, henüz tam anlamı ile araştırılmış değildir. Bu çalışmada Osmanlı klasik dönem hesap-muhasebe kitaplarında muamelat hesaplamalarının bir örneği olan borç-alacak ilişkilerini düzenleyen guremâ hesaplamaları sorgulanmıştır. Çalışmada, söz konusu döneme ilişkin önemli hesap-muhasebe kitaplarında “guremâ” problemlerinin yerine ve muhteviyatına ilişkin bilgiler verilmiş 16. yüzyıl Osmanlı âlimlerinden Matrakçı Nasûh'un Umdetü'l-Hisâb isimli eserinden hareketle ilgili problemlerin çözüm yöntemleri izah edilmiştir. Sözü edilen eser, çalışmada incelenen diğer eserlerde yer alan guremâ problemlerinin örneklerini topluca içerdiği için özellikle seçilmiştir. Bu çalışma ile Osmanlı klasik dönem matematiği üzerinde, Osmanlı öncesi İslam matematik geleneğinin etkisi üzerinde durulmuş ve Osmanlı'nın bu geleneğe yaptığı özgün katkı vurgulanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın sonunda, özellikle Osmanlı Klasik dönem matematiği özelinden hareketle, Osmanlı biliminin gelişimsel seyrine katkıda bulunan unsurlara dikkat çekilmiştir
dc.identifier.urihttps://dspace.ankara.edu.tr/handle/20.500.12575/92160
dc.language.isotr
dc.publisherAnkara Üniversitesi
dc.subjectslam Matematiği Fıkıh İlişkisi
dc.subjectOsmanlı Matematiğinde Fıkıh Problemleri
dc.subjectGuremâ Hesapları
dc.subjectUmdetü'l-Hisâb
dc.titleOsmanli Klasik Dönemi Muhasebe Kitaplarinda Fikih İlminin Yansimalari: Umdetü'l-Hisâb Örneğinde Guremâ Hesaplari
dc.title.alternativeReflections Of Fiqh Science In Ottoman Classic Period Accounting Books: Guremâ Accounts
dc.typeArticle

Files

Original bundle
Now showing 1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
Name:
10.33171-dtcfjournal.2023.63.2.25-3201809.pdf
Size:
921.57 KB
Format:
Adobe Portable Document Format
Download
License bundle
Now showing 1 - 1 of 1
No Thumbnail Available
Name:
license.txt
Size:
1.71 KB
Format:
Item-specific license agreed upon to submission
Description:
Download

Collections

Cilt:63 Sayı:02 (2023)