Larva parazitoiti hyposoter didymator (Thunberg) (Hymenoptera: ichneumonidae) ve helicoverpa armigera (Hubner) (Lepidoptera: noctuidae) arasında bazı biyolojik ilişkiler üzerinde çalışmalar
Özet
Tez kapsamında parazitoit Hyposoter didymator (Thunberg) (Hymenoptera: Ichneumonidae)'un konukçu Helicoverpa armigera (Hübner) (Lepidoptera: Noctuidae) üzerinde iki farklı sıcaklıkta (25±1°C ve 30±l°C), %65±5 orantılı nem ve 16:8 aydınlık: karanlık koşullarda bazı biyolojik özellikleri incelenmiştir. Davranış çalışmalarında H. didymator'un temel parazitleme davranışları ve süperparazitizmin etkileri belirlenmiştir. Yanetki denemelerinde parazitoitin konukçusu H. armigera'ya karşı kullanımda olan beş insektisitin (Deltamethrin, Bacillus thuringiensis (Berliner), Spinozad, Azadirachtin, Chlorarantraniliprole+Abamectin) biyolojik ve davranışsal yanetkileri belirlenmiştir. H. didymator'un yumurta+larva dönemi, 25oC sıcaklıkta birinci, ikinci ve üçüncü dönem dönem konukçularda sırasıyla 8.71±0.05, 8.25±0.13, 8.19±0.10 gün; 30oC'de ise yine aynı sıra ile 7.40±0.12, 6.93±0.05, 6.90±0.06 gün sürmüş ve sıcaklık artışıyla bu süreler kısalmıştır. 25oC sıcaklıkta parazitlenen birinci, ikinci ve üçüncü dönem dönem konukçularda parazitoitin pupa dönemi sırasıyla 6.39±0.06, 6.35±0.10, 6.40±0.03gün; 30oC'de aynı sıra ile 6.03±0.07,6.08±0.08, 6.03±0.08 gün sürmüş ve sıcaklık artışıyla pupa süresi kısalmıştır. 25°C sıcaklıkta, birinci, ikinci ve üçüncü dönem dönem konukçularda parazitlenen larvalarda parazitoitin toplam gelişme süresi sırasıyla 15.10±0.09, 14.61±0.08 ve 14.59±0.06 gün; 30°C sıcaklıkta aynı sıra ile 13.42±0.12, 13.01±0.08 ve 12.93±0.04 gün bulunmuştur. Temel parazitleme davranışları H. didymator'un, ilk parazitizmden hemen sonra parazitli larvaları algıladığını ve büyük oranda süperparazitizmi reddettiğini, ancak süreye bağlı olarak parazitli larvaları ikinci kez parazitlediği belirlenmiştir. Süperparazitizm; H. didymator'un yumurta+larva gelişme süresini, pupa süresini, ergin öncesi gelişme süresini, ergin çıkış oranını, ergin yaşam süresini önemli ölçüde etkilemez iken ergin ağırlığını önemli ölçüde etkilemiştir. Parazitoitin ergin ve larvalarına olumsuz etkileri dikkate alındığında sırasıyla B. thuringiensis kurstaki (Berliner), Azadirachtin, Deltamethrin'in kullanımına öncelik verilmesi, Chlorarantraniliprole+Abamectin ile Spinosad'ın önerilmesinde dikkatli olunması gerektiği anlaşılmıştır.