Bir stratejik kontrol aracı olarak iç denetimin stratejik planlamanın uygulama başarısındaki rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı; organizasyonun yönetimi için stratejik bir kontrol aracı olan iç denetimin, organizasyonun özellikle kaynak planlaması ve performansının değerlendirilmesi açısından önemli bir kontrol aracı olan stratejik planlamanın uygulama başarısı üzerindeki etkisini değerlendirmektir. İç denetimin temel fonksiyonu organizasyonun; yönetişim, iç kontrol ve risk yönetim süreçlerinin etkililiğini değerlendirerek bunlar hakkında makul güvence vermek olduğundan çalışmada bu değişkenler bağımsız değişkenler olarak kullanılmıştır. Çalışmada, diğer bir bağımsız değişken olarak ele alınan iç denetimin söz konusu değişkenlerle birlikte stratejik planlamanın uygulama başarısı üzerinde moderatör (düzenleyici) etkisi test edilmektedir. Çalışmada öncelikle araştırmanın kavramsal çerçevesi oluşturularak hipotezler ortaya konulmakta müteakiben literatür taramasından istifade edilerek veri toplamaya esas oluşturacak ölçekler belirlenmekte ve bu ölçekler çerçevesinde hipotezler test edilmektedir. Türkiye'nin en büyük 1000 işletmesinden 299'nda yapılan bu araştırma kapsamında öncelikle; KRY-stratejik planlamanın uygulama başarısı, iç kontrol-stratejik planlamanın uygulama başarısı ve yönetişim-stratejik planlamanın uygulama başarısı arasındaki ilişki test edilmekte, aralarında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki görülmesi üzerine iç denetimin bu ilişkiler üzerindeki düzenleyici (moderatör) etkisi incelenmektedir. Yapılan analizler neticesinde iç denetimin; kurumsal risk yönetimi-stratejik planlamanın uygulama başarısı ile yönetişim-stratejik planlamanın uygulama başarısı ilişkisinde düzenleyici etkisi olduğu ancak; iç kontrol-stratejik planlamanın uygulama başarısı ilişkisinde ise düzenleyici etkisinin bulunmadığı görülmektedir. Çalışmada elde edilen bir diğer önemli bulgu da organizasyonun büyüklüğü ile stratejik planın uygulama başarısı arasında ters yönlü ve anlamlı bir ilişkinin bulunmasıdır. Araştırma sonuçlarına göre; organizasyon büyüdükçe stratejik planın uygulama başarısı azalmaktadır. Bu çalışmanın alan yazına en önemli katkısı iç denetim ve stratejik planlamanın uygulama başarısı arasındaki ilişkiyi bütüncül bir yaklaşımla inceleyerek iç denetimin bu süreçteki rolünü ortaya koyan ilk çalışma olmasıdır.